Raqobatli strategiyalar

Diqqatni jamlash (Fokuslash)
Uchinchi strategiya – bu alohida haridorlar guruhiga, mahsulot turiga yoki bozorning geografik segmenti sifatiga diqqatni jamlashdir. Differensiatsiya kabi diqqatni jamlash ham turli hil ko‘rinishlarga ega. Biroq, kam sarf-harajatlilik strategiyasi yoki differensiatsiya butun bir sohaga tegishli bo‘lsa, diqqatni jamlash strategiyasi biror bir tor sohaga qaratiladi.


Ushbu strategiyaning negizida shunday taxmin yotadi, ya’ni keng miqyosda faoliyat olib borayotgan raqiblarga qaraganda ushbu strategiya yordamida firma katta samaradorlik va mahsuldorlik bilan tor strategik maqsadga intila oladi. Natijada, firma aniq bir talabni qondirish hisobiga differensiatsiyaga yoki ushbu talablarni qondirishda kam harajatlilikka erishadi.
Agarda diqqatni jamlash strategiyasi umumiy bozorda kam harajatlilikka yoki differensiatsiyaga erisha olmasa, tor ma’nodagi bozorda ulardan biriga yoki ikkoviga ham erishishi mumkin. Ushbu suratda ushbu uchala strateriyaning o‘rtasidagi tafovut tafovut ko‘rsatilgan:
Diqqatni jamlash strategiyasini amalga oshirayotgan firma shuningdek yuqori daromad olish imkoniyatiga ega bo‘lishi ham mumkin. Korxonaning ushbu strategiyasi strategik maqsad doirasida yoki kam sarf-harajatlilik pozitsiyasini, yoki yuqori darajadagi differensiatsiyasini, yoki ularning barini ko‘zda tutadi.
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilganidek, sarf-harajatlarning pastligi va differensiatsiyasi sohasida yetakchilikka ega bo‘lish, barcha raqib kuchlardan himoyada bo‘lish imkonini beradi. Bundan tashqari, diqqatni jamlash maqsadni tanlashda, ya’ni substitutlar tomonidan xavf tug‘dirilgan yoki raqobachilarning zaif tomoni yo‘nalishlarida muhim o‘rin tutishi mumkin.
Masalan, Illinois Tool Works kompaniyasi faoliyati maxsus mahkamlash vositalari ishlab chiqarishga qaratilgan bo‘lib, konkret haridorlar talabiga binoan mahsulotlarni tadqiq qilish imkonini beradi va sarf-harajatlar o‘zgarishini ta’minlaydi. Ba’zi bir haridorlar ana shunday mahsulotga o‘z qiziqishlarini bildiradilar.
Fort Howard Paper korxonasi faoliyati ishlab chiqarishda foydalaniladigan qog‘oz mahsulotlarini tayyorlashga qaratilgan. Bu orqali korxona tez sur’atlarda yangilanishi talab etiladigan iste’mol mollarini ishlab chiqarishdan hamda unga bog‘liq reklamaga oid jarayonlardan o‘zini forig‘ etadi. Asosan bo‘yoqlar ishlab chiqarishga mo‘ljallangan Porter Paint korxonasi esa, yuqori sifatli bo‘yoq mahsulotlarini tayyorlash, hajmidan qat’iy nazar ish joylariga yetkazib berish, hamda o‘zining maxsus shoxobchalarida mijozlar uchun bepul tamaddixonalar ochishga erishdi. Kam sarf-harajatlar ko‘rsatkichiga erishishning diqqatni jamlash strategiyasiga misol tariqasida AQShda oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishda uchinchi o‘rinda turuvchi Martin-Brower korxonasi faoliyatini ko‘rsatishimiz mumkin.
Firma o‘z mijozlariga tez ovqatlanish tarmog‘ining faqatgina 8 shoxobchasi orqaligina erishdi. Mijozlarning maxsus talablarini qondirish, faqat ulargagina mo‘ljallangan mahsulotlar bilan ishlash, mijozlarning harid qilishlariga doir mahsulotlarga buyurtmalar qabul qilish, firma yaqinida joylashgan omborga ega bo‘lish, shuningdek, hisob-kitobni olib borishda qat’iy nazorat va kompyuterlashtirilgan dasturlarga ega bo‘lish firma strategiyasining asosiy vazifalaridan hisoblanadi.
Martin-Brower kompaniyasi xizmat ko‘rsatish bozorida sarf-harajatlar bo‘yicha ustunlikka ega bo‘lmasada, o‘zining alohida segmenti doirasida ustunlikka ega. Kompaniya faoliyatining tez sur’atlarda o‘sishi hamda daromadbardorlikka erishishi, sohada kompaniyaning o‘rta me’yordan anchayin o‘sganini ko‘rsatadi.
Diqqatni jamlash strategiyasi umumiy bozorda o‘z ulushiga ega bo‘lishi bilan bog‘liq ba’zi bir to‘sqinliklarga uchraydi. U serdaromadlilik va savdo xajmidan birini tanlash zarurligini taqozo etadi. Differensiatsiya strategiyasida bo‘lgani kabi, bu yerda ham sarf-harajatlar borasida ustunlikka erishishning alternativ pozitsiyasi yuzaga kelishi mumkin. Lekin muqarrar emas.