Reaktiv quvvatni kompensatsiyalashning sun'iy usullari. Reja

Sinxron mashinalar haqida ma'lumotlar.
Uch fazali sinxron motorlar (SD) turli mashina va mexanizmlarning elektr yuritmalarida keng qo‘llaniladi, bu ularning yuqori texnik - iqtisodiy ko‘rsatkichlari bilan tushuntiriladi:
1.SD lar yuqori quvvat koeffisientiga ega, ushbu koeffisient quvvati katta bo‘lmagan yuritmalar uchun birga teng, katta quvvatli qurilmalar esa o‘zuvchi sos 9 ega bo'ladi. SD ni o'zuvchi sos 9 bilan ishlashi va tarmoqqa reaktiv quvvatni berish qobiliyati elektr taominoti tarmog‘ining ish rejimlar va tejamliligini yaxshilash imkonini beradi.
2.Zamonaviy SD larning yuqori f.i.k. ga ega bo‘lishi, ushbu koeffisient 96 + 98% ga teng, bu xuddi shuningdek, o'lchovlar (gabarit) va tezlikdagi AD ning f.i.k. dan 1,0 + 1,5% ga ortiqdir.




3.SD ning yuklamaga chidamlilik qobiliyatini, qo‘zg‘atish tokini o‘zgartirish ‘isobiga rostlash imkoniyatini borligi va SD dagi ushbu ko‘rsatkichning AD ga nisbatan tarmoq kuchlanishga kamroq bog‘liqligi.
4.SD absolyut bikr mexanik xarakteristikaga ega.
5.SD konstruksiyasining mu’im afzalligi - katta ‘avo bo‘shlig‘idir, shuning uchun uning xarakteristikalari va xossalari, podshipniklarning yeyilishi va rotor montajidagi noaniqliklarga kam bog‘liqdir.
2.SD larni juda katta quvvatlar uchun (bir necha o‘nlab megavatt) tayyorlash mumkinligi.
Sinxron motor - reaktiv quvvat kompensatori
Elektr ta'minoti tizimining ishi, elektr isteomolchilarni reaktiv quvvatni olishi bilan xarakterlanadi. Bu, tizim elementlarida qo‘shimcha elektr isroflarini ‘osil qiladi, kuchlanish qiymatini pasayishiga va podstansiyalar ‘amda tarqatuvchi tarmoqlarning orttirilgan o‘tkazish qobiliyatiga ega bo‘lish zarurligini talab qiladi. Bularning barchasi tizimning ishlashidagi tejamligini kamaytiradi. Shu sababli, elektr taominoti tizimi ishining ko‘rsatkichlarini yaxshilash uchun reaktiv quvvatni qoplash talab qilinadi. Qoplash bir necha usullar orqali amalga oshiriladi.
Reaktiv quvvatni qoplashning samarali usullaridan biri SD dan foydalanish bilan bog‘liqdir. Unda qo‘zg‘atish tokini rostlash ‘isobiga, elektr tarmog‘iga reaktiv quvvatni generatsiya qilishni amalga oshirish mumkin bo‘ladi.
Bu xolatda SD o'zuvchi cos^ bilan ishlaydi. SD ning reaktiv quvvatni qoplovchi sifatida ishlash imkoniyatini SD ning U-ko‘rinishidagi xarakteristikasi ko‘rsatib beradi. 2.7-rasmda keltirilgan xarakteristikalar stator toki I1 va uning sos^ sini qo‘zg‘atish toki Iq bilan U = sonst va R = sonst bo'lgandagi bog‘lanishlarni ko‘rsatadi.
I1 (Ik) xarakteristikalari shuni ko‘rsatadiki, qo‘zg‘atish tokini Ik noldan boshlab orttirilganda, stator toki I1 oldin kamayadi (bu uning reaktiv tashkil etuvchisini kamayishi ‘isobiga bo‘ladi). Maolum bir qo‘zg‘atish tokida, u (I1) nolga, sos^ esa birga teng bo‘lib qoladi (sos^ = 1). Qo‘zg‘atish tokini orttirish bilan stator tokining reaktiv tashkil etuvchisi ‘am ortib boradi, ammo endi u faza bo‘yicha o‘zuvchi bo‘ladi. SD reaktiv quvvat generatori bo‘lib ishlaydi va uni tarmoqqa uzata boshlaydi.
To‘la (gabarit) quvvat S ni aktiv quvvat P ga nisbatini yozamiz:
5 / P = Pp² + Q² / P = 71 + (Q / P)²
Misol uchun talab qilinsinki, reaktiv o‘zuvchi quvvat aktiv quvvatning 40% ni tashkil etsin, yaoni Q/P = 0,4. formula bo‘yicha ‘isoblar aniqlaydiki, bunda S/P nisbat 1,08 ni tashkil etadi, yaoni ko‘rsatilgan reaktiv quvvatni generatsiya qilish gabarit quvvatining faqat 8% ga orttirishga olib keladi. Bu SD ni reaktiv quvvatni qoplash uchun ishlatish foydali ekanligini ko‘rsatadi.
SD ni elektr tarmog‘idagi reaktiv quvvatni qoplash uchun ishlatish, odatda, bir nechta masalalarni kompleks xolda ko‘rib chiqishni talab qiladi. Asosiy masalalardan biri, ushbu usuldan foydalanishni texnikaviy-iqtisodiy asoslashdir.




Ma'lumki, SD dan tashqari bu maqsadlar uchun statik qoplovchi qurilmalar
(kondensatorlar) va sinxron kompensatorlar qo‘llanilishi mumkin. To‘g‘ri
keladigan variantlardan iqtisodiy ji’atdan maqsadga muvofig‘i shu bo‘ladiki, u
keltirilgan yillik sarflarning minimalligini taominlaydi.
16.3-rasmdagi xarakteristikalar, shuningdek, SD ni qoplash qobiliyatini,
o‘zining validagi quvvat P bilan bog‘lanishni ‘am aniqlash imkonini beradi.
Rasmdan ko'rinadiki, P quvvatni ortishi bilan reaktiv quvvatni generatsiya qilish





16.3-rasm. Sinxron motorning U - ko‘rinishidagi
xarakteristikalari


so’asi (o'zuvchi cos^) katta
qo‘zg‘atish toklar tomoniga siljiydi.
Boshqacha aytganda, o‘zgarmas


qo‘zg‘atish tokida,


valdagi


quvvatni o‘zgarishi bilan tarmoqqa
berilayotgan reaktiv quvvat ‘am
o‘zgaradi. Bundan quyidagi mu’im
xulosani chiqarish mumkin: agar
SD valdagi o‘zgaruvchan quvvat


bilan


ishlayotgan bo‘lsa, unda


uning qoplash xossasidan to‘la
foydalanish uchun, qo‘zg‘atish
tokini rostlash talab qilinadi.
Shuni ta'kidlash kerakki, SD
ni reaktiv quvvat manbasi sifatida


qo‘llash orttirilgan qo‘zg‘atish tokini taominlash va SD ning gabarit (to‘la) quvvatni ko‘paytirishni talab qiladi, ammo bu SD dan shunday manbai sifatida foydalanish uchun chegaralovchi omil bo‘la olmaydi. Buni quyidagi uncha murakkab bo‘lmagan ‘isoblardan ‘am ko‘rish mumkin.
Agar bajarilgan texnikaviy-iqtisodiy hisoblar natijasida, SD ni ma'lum bir reaktiv quvvatni qoplash uchun qo‘llash maqsadga muvofiqligi aniqlangan bo‘lsa, unda keyinchalik ushbu quvvatni alo’ida SD lar orasida eng tejamli tarqatishni belgilash kerak bo‘ladi. Bu qoplashda ishtirok etuvchi SD lar uchun qo‘zg‘atishning optimal variantlarini qidirish bilan amalga oshiriladi. SD ni qo‘zg‘atishning optimal varianti deb, alo’ida SD lar orasidagi reaktiv quvvat Q ni shunday tarqalishi tushuniladiki, bunda reaktiv quvvatni ishlab chiqarish va tarqatish bilan bog‘liq bo‘lgan aktiv quvvatning yig‘ma isroflari minimal bo‘ladi.
Amaliyotda, alohida SD lar orasida reaktiv quvvatni tarqatish yoki ularni to‘la nominal quvvatiga Sn yoki ularning aktiv quvvatiga Pn proporsional tarzda bo‘lib tarqatish orqali amalga oshiriladi. ‘isoblar shuni ko‘rsatadiki, ushbu prinsip qiymati minimalga yaqin bo‘lgan aktiv quvvat isroflarini beradi
Oraliq kuch filtrlari drossel va kondensatorlarni ketma - ket ulangan va ma’lum chastotaga sozlanib, ushbu chastotadagi yuqori garmonik tashkil etuvchilarni yo'qotish yoki ular ta'sirini kamaytirish uchun xizmat qiladi.
Yarim o'tkazgichli statik reaktiv quvvat manbalari hozirgi paytda tannarxi yuqori bo'lganligi uchun amalda qo'llanilmaydi.