Referat bajardi: G’afforov Shaxriyor Tekshirdi: O’lmasova Oygul Mavzu: Davlatning iqtisodiy roli Reja

A. Smit davlatning iqtisodiy jarayonlarga har qanday aralashuvi oxir- oqibatda faqat vaziyatni yomonlashtiradi deb hisoblaydi. Masa- lan, davlat tomonidan belgilangan tashqi savdo tarfib-qoidalari mil- liy iste’molchilarga faqat zarar keltirishi mumkin.

• 
  A. Smit davlatning iqtisodiy jarayonlarga har qanday aralashuvi oxir- oqibatda faqat vaziyatni yomonlashtiradi deb hisoblaydi. Masa- lan, davlat tomonidan belgilangan tashqi savdo tarfib-qoidalari mil- liy iste’molchilarga faqat zarar keltirishi mumkin.
  
• 
  Haqiqatdan ham importga boj to‘lovi milliy ishlab chiqaruvchilarga ustunlik berib, ularning chet el sheriklariga nisbatan raqobatlashuv qobiliyatini oshi- radi.
  
• 
  Ammo bu oxir- oqibatda ishlab chiqarishning ancha yuqori xara- jatlari va past sifatining saqlanib qolishiga olib keladi. Bundan past sifatli va narxi qimmat tovarlarni so’lib olishga majbur bo‘lgan milliy iste'molchilar zarar ko‘radilar.
  

A. Smitning «Tinch qo‘yish» nazariyasi 1929-1933-yillarda bo- zor iqtisodiyo’liga asoslangan deyarli barcha mamlakatlami qamrab olgan iqtisodiy inqiroz davrida tanqidga uchradi. Iqtisodiy tanazzul va ommaviy ishsizlik davlatning iqtisodiy jarayonlarga aralashuvini kuchaytirishni taqozo qildi.

• 
  A. Smitning «Tinch qo‘yish» nazariyasi 1929-1933-yillarda bo- zor iqtisodiyo’liga asoslangan deyarli barcha mamlakatlami qamrab olgan iqtisodiy inqiroz davrida tanqidga uchradi. Iqtisodiy tanazzul va ommaviy ishsizlik davlatning iqtisodiy jarayonlarga aralashuvini kuchaytirishni taqozo qildi.
  
• 
  Davlatning iqtisodiyotdagi rolini oshirish masalasi J. M. Keyns- ning «Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi» (1936) nomli asarida o‘z aksini topdi.
  
• 
  Unda muallif davlat fiskal (xazinaviy) va kreditli tartibga solish vositalaridan foydalanib, jamiyatning yalpi talabini rag‘batlantirishni va aholining ish bilan bandligini ta'minlashi zamrligini isbotlaydi. Amalda gap davlatning uzluksiz ravishda inqi- rozga qarshi siyosat o‘tkazishi, iqtisodiy inqirozning salbiy oqibat- larini tugatish va sanoat siklining o‘zgarishini bartaraf etish haqida ketadi. Keyns nazariyasi ancha tugal shaklda AQSHda amalga oshi- rildi.