Referat Bajardi: Soliyev Anvarjon

Toshkent Tibbiyot Akademiyasi

Davolash ishi fakulteti
Biofizka va Informatika kafedrasi _______________________________________________
Referat
_______________________________________________

Bajardi: Soliyev Anvarjon

Tekshirdi: Abdujabborova Umida

Elektrokardiogramma (elektro., kardio... va gramma) (EKG) — yurak muskuli ishlayotganda hosil boʻlgan elektr impulslari yozib olingan egri chiziq. E. elektrokardiograf yordamida qogʻozga yoki fotoplyonkaga tushiriladi.

Butun gavdaga tarqaluvchi yurak toklari (harakat toklari) EKG si gavdaning turli qismlari (koʻkrak qafasi, qoʻl va oyoqlar)ga oʻrnatilgan va elektrokardiografga ulangan elektrodlar bilan yozib olinadi. Hozirgi zamon tibbiy texnika yutuqlari tekshirilayotgan odam ancha uzoq masofada boʻlsa ham tele yoki radiouzatkichlar yordamida EKGni yozib olish imkoniyatiga ega. Bunday usullar ogʻir jismoniy sinovlarda, sportchilar, kosmonavtlar va boshqalarning yurak faoliyatini kuzatish imkoniyatini beradi.

Sogʻlom odamlar EKGsi gavda tuzilishi, yoshi va boshqalarga bogʻliq. Ammo normal EKGda har doim yurak muskulining ketma-ket qoʻzgʻalishini aks ettiruvchi tishchalar va intervallarni farq qilish mumkin. Turli kasalliklarda EKG tishchalarining oʻlchami, oraliqlari va yoʻnalishi, intervallar (segmentlar)ning davom etishi hamda joylagdishi anchagina oʻzgaradi. EKG yordamida yurak ritmining turli oʻzgarishlari, yurakning ishemik kasalligi, miokard infarktining xarakteri va bosqichlari aniqlanadi. EKG yurak kasalliklarini diagnostika qilishda boshqa llardan samarliroq hisoblanadi.

Normal EKG

Odatda EKGda 5 ta tish ko'rinadi: P,Q,R,S,T
P tish

• 
  I, II, aVF, V2-V6 tarmoqlarda doim musbat
  
• 
  III, aVL, V1 tarmoqlarda musbat, ikki fazali, III va aVL da bo‘lsa manfiy bo‘lishi ham mumkin
  
• 
  aVR tarmoqda doim manfiy
  
• 
  Davomiyligi 0,1 s dan oshmaydi, amplitudasi – 1,5-2,5 mm
  
• 
  P-Q interval – 0,12-0,2 s
  

Q tish

• 
  V1-V3 dan boshqa barcha tarmoqlarda yozish mumkin
  
• 
  aVR dan boshqa barcha tarmoqlarda amplitudasi R tishning ¼ qismidan oshmaydi, davomiyligi – 0,03 s
  
• 
  aVRda normada chuqur va keng Q tish yozilishi mumkin, hattoki QS kompleks ham
  

R tish

• 
  Barcha tarmoqlarda yoziladi. aVRda yaxshi ko`rinmasligi yoki umuman yo`qolishi mumkin
  
• 
  Ko‘krak tarmoqlarida V1 dan V4 gacha amplitudasi ortib boradi, keyin kamayib boradi.
  
• 
  RV1,V2 qo‘zg‘alishning qorinchalararo to‘siq va o‘ng qorincha bo‘ylab tarqalayotganini ko‘rsatadi. RV4,V5,V6 qo‘zg‘alishning chap qorincha va qisman o‘ng qorincha bo‘ylab tarqalayotganini ko‘rsatadi.
  
• 
  Amplitudasi standart va kuchaytirilgan tarmoqlarda 20, ko‘krak tarmoqlarida 25 mm gacha.
  

S tish

• 
  Amplitudasi turli tarmoqlarda katta farq qiladi, lekin 20 mm dan oshmaydi.
  
• 
  V1 dan V4 gacha amplitudasi pasayib boradi, V5,6 da yo‘qolishi ham mumkin.
  
• 
  QRS 0,1 s dan oshmaydi.
  

T tish:

• 
  RS-T segment standart va kuchaytirilgan tarmoqlarda izoliniyada joylashgan (±0,5 mm)
  
• 
  V1-V3 izoliniyadan ko‘tarilishi mumkin (<2 mm), V4,5,6da bo‘lsa pasayishi mumkin (<0,5 mm)
  
• 
  T tish I, II, aVF, V2-V6 da doim musbat
  
• 
  III, aVL va V1 da musbat, ikki fazali yoki manfiy bo‘lishi mumkin. aVRda doim manfiy.
  
• 
  Amplitudasi standart va kuchaytirilgan tarmoqlarda 5-6 mm gacha, ko‘krak tarmoqlarida 15-17 mm gacha bo‘lishi mumkin.
  
• 
  Davomiyligi 0,16-0,24 s.
  

EKGni o'tkazishning umumiy maqsadi yurakning elektr funktsiyasi haqida ma'lumot olishdir. Ushbu ma'lumotdan tibbiy maqsadlarda foydalanish turlicha bo'lib, ularni ko'pincha yurakning tuzilishi va fizik tekshiruv belgilarini bilish bilan birlashtirish kerak. EKG o'tkazish uchun ba'zi ko'rsatmalar quyidagilarni o'z ichiga oladi:

• Ko'krak qafasi og'rig'i yoki miokard infarkti (yurak xuruji), masalan ST ko'tarilgan miokard infarkti yoki ST ko'tarilmagan miokard infarkti
• Nafas qisilishi, xirillash, hushidan ketish, tutilish, kulgili burilish yoki aritmiya kabi alomatlar, shu jumladan yangi boshlangan yurak urishi yoki ma'lum bo'lgan yurak aritmiyalarining monitoringi.
• Dori-darmonlarni nazorat qilish (masalan, QTning uzayishi, digoksinning toksikligi) va haddan tashqari dozani boshqarish (masalan, trisiklik dozani oshirib yuborish)
• Elektrolitlar anormalliklari, masalan, giperkalemiya
• Anesteziyaning har qanday shakli ishtirok etadigan perioperativ kuzatuv (masalan, kuzatiladigan behushlik parvarishi, umumiy behushlik). Bunga operatsiyadan oldingi baholash, operatsiya ichidagi va operatsiyadan keyingi monitoring kiradi.
• Yurakdagi stressni sinab ko'rish
• Kompyuter tomografiya angiografiyasi (CTA) va yurakning magnit-rezonansli angiografiyasi (MRA) (EKG skanerlashda "darvoza" qilish uchun ishlatiladi, shunda yurakning anatomik holati barqaror bo'ladi)
• Klinik yurak elektrofiziologiyasi, bu erda kateter femur venasi orqali kiritiladi va uning uzunligi bo'ylab bir nechta elektrodlarga ega bo'lishi mumkin, bu yurakning ichkarisidan elektr faoliyati yo'nalishini qayd etadi.
EKG qisqa intervalgacha kuzatuv yoki doimiy EKG monitoringi sifatida qayd etilishi mumkin. Doimiy kuzatuv og'ir kasal bemorlar, umumiy behushlik bilan og'rigan bemorlar, va kamdan-kam uchraydigan yurak aritmiyasiga ega bo'lgan bemorlar uchun odatiy o'n soniyali EKGda kuzatilishi mumkin emas.

Dalillar simptomlari bo'lmagan yoki yurak-qon tomir kasalliklari xavfi past bo'lganlar orasida EKGdan foydalanishni oldini olish maqsadida foydalanishni qo'llab-quvvatlamaydi. Buning sababi shundaki, EKG muammoning mavjudligini noto'g'ri ko'rsatishi mumkin, bu esa noto'g'ri tashxis qo'yish, invaziv protseduralar tavsiyasi va ortiqcha davolanishga olib keladi. Shu bilan birga, ba'zi muhim kasblarda, masalan, samolyot uchuvchilarida ishlayotgan odamlarning sog'lig'ini muntazam baholashlari uchun EKG talab qilinishi mumkin. Gipertrofik kardiyomiyopatiya skriningi, shuningdek, o'spirinlarda yurakning to'satdan o'limidan xavotirga tushib, sport bilan shug'ullanadigan jismoniy mashqlar sifatida ko'rib chiqilishi mumkin.

Elektrokardiograflar markaziy blokga ulangan elektrodlar to'plamidan iborat bo'lgan mashinalar tomonidan qayd etiladi. Dastlabki EKG apparatlari analog elektronika bilan qurilgan, bu erda signal signalni qog'ozga bosib chiqarish uchun dvigatelni boshqargan. Bugungi kunda elektrokardiograflar yurakning elektr faoliyatini raqamli signalga o'tkazish uchun analog-raqamli konvertorlardan foydalanadilar. Hozirda ko'plab EKG apparatlari ko'chma bo'lib, odatda kichik g'ildirakli aravachada ekran, klaviatura va printer mavjud. So'nggi paytlarda elektrokardiografiyada erishilgan yutuqlar orasida fitness trekerlari va aqlli soatlarga qo'shilish uchun hatto kichikroq qurilmalar ishlab chiqarilmoqda. Ushbu kichik qurilmalar ko'pincha bitta qo'rg'oshin I ni etkazib berish uchun faqat ikkita elektrodga ishonadilar. Portativ oltita qo'rg'osssshinli qurilmalar ham mavjud.