Referat jumi’SI’ tema : Ja’miyet 0 koncepsiyasi Orinlag’an: Úrgenshbaeva Gúlbanu Qabillag’an: Urazbaeva Lola

Ózbekistan Respublikasí Joqarí hám orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Berdaq atíndaǵí Qaraqalpaq mámleketlik universiteti
Ekonomika fakulteti Ekonomika tálim baǵdarí 4-kurs studenti Úrgenshbaeva Gúlbanudíń «Sanli ekonomika» páninen

REFERAT JUMI’SI’

TEMA: Ja’miyet 5.0 koncepsiyasi

Orinlag’an: Úrgenshbaeva Gúlbanu

Qabillag’an: Urazbaeva Lola

Nókis 2023

Jámiyet 5. 0 (anglichan Society 5. 0 yamasa Super Smart Society) — turmıstıń barlıq iskerlik tarawılarında cifrlı texnologiyalardan paydalanıwǵa tiykarlanǵan jámiyeti rawajlandırıwdıń sociallıq-ekonomikalıq hám materiallıq strategiyası.
Bunday jámiyet ideyası Yaponiyanıń insan kapitalın rawajlandırıw milliy strategiyasınıń bir bólegi bolıp tabıladı. Jámiyet 5. 0 strategiyası Yaponiyanıń jaqın keleshektegi texnologiyalıq rawajlanıwın boljawdıń jańa jantasıwı bolıp tabıladı. Yaponiya innovciyalıq rawajlanıw prognozlarınıń birinshi analizi (2000-jılǵa shekem bolǵan dáwirde) 1971-jılda baspa etilgen. Jıyeki 2050-jılǵa shekem keńeytirilgen ámeldegi 10 -prognoz bolsa 2015-jıl mart ayında usınıs etilgen.
„Jámiyet 5. 0“ konsepsiyasınıń jaratılıwı Yaponiyanıń uzaq múddetli rawajlanıw, jáhán ekonomikasında jetekshi poziciyasin saqlap qalıw yamasa iyelew maydanınan óz ǵayratların ilgeri jıljıtıw boyınsha basqa mámleketlerdiń strategiyalarına juwabı boldı. Mısalı, Germaniyanıń High-Tech Strategy 2025 strategiyası mánisi eń jańa texnologiyalardan, atap aytqanda, islep shıǵarıw sanaatında IoTdan paydalanıwdan ibarat ; AQSH sanaat Interneti strategiyası bolsa informaciya processlerin islep shıǵarıw menen birlestirgen keń qamtılǵan sheshimdi jaratıwdı óz ishine aladı.
Jámiyet 5. 0" strategiyası Yaponiya húkimeti tárepinen 2016 -jılda mámleket degi iri biznes federatsiyasi Keidanrenning aktiv qatnasında qabıl etilgen. Keidanren strategiyanı islep chiqa turıp, „Jámiyet 5. 0“ jańa social islep shıǵarıw usılın ańlatadı, dep esaplawın qayt etedi:
ańshılar hám terimshiler jámiyeti;
awıl xojalıǵı jámiyeti;
sanaat jámiyeti;
informaciyaǵa jóneltirilgen jámiyet;
„Jámiyet 5. 0“ strategiyasınıń payda bolıwı Yaponiya, jáhán ekonomikası hám ulıwma jámiettiiń turaqlı rawajlanıwın sheklewshi máselelerdi sheshiw menen baylanıslı : miynetke uqıplı xalıq sanınıń azayıwı, jámiettiiń qarmaqtası, social rawajlanıw kórsetkishleriniń túsiwi, global básekige shıdamlılıq dárejesiniń tómenlewi, gónergen infratuzilma, tábiyǵiy apatlar, terrorizm, ekologiyalıq máseleler, tábiy resurslarınıń jetiwmasligi, hayal-qızlardıń jámiyet turmısındaǵı aktiv qatnasınıń jetkilikli emesligi usılar gápinen bolıp tabıladı.
Turaqlı ekonomikalıq rawajlanıw jáne social mashqalalardi sheshiw sıyaqlı eki túrlishe maqsetke bir waqtıniń ózinde erisiw házirgi social sistemada qıyın bolıp qolyapti. Biraq, Yaponiya húkimetine kóre, buyımlar interneti (IoT), robototexnika, jasalma intellekt hám " úlken maǵlıwmatlar" (big data) sıyaqlı jańa texnologiyalardıń rawajlanıwı jámiyet turmısı rawajlanıwına sezilerli tásir kórsetiwi múmkin. „Jámiyet 5. 0“de bul texnologiyalar barlıq tarawlarda : social hám ekonomikalıq iskerlik tarawılarda ózgerislerdi ámelge asırıw ushın birlestirilgen. Kompyuterlestiriw tiykarınan islep shıǵarıw hám biznes menen baylanıslı esaplanǵan tórtinshi sanaat revolyuciyaınan keyingi basqısh retinde „Jámiyet 5. 0“ konsepsiyası cifrlı texnologiyalardan jámiettiiń barlıq tarawlarında tereńrek hám keńlew paydalanıwdı usınıs etedi.
Strategiyanıń tiykarǵı ideyası cifrlı ortalıq hám fizikalıq mákandı integraciyalaw arqalı social mashqalalardi sheshiw, bunıń nátiyjesinde insannıń ómiri sapasın jaqsılaw bolıp tabıladı. Bunday jámiyettegi innovatsiyalar qolay hám qawipsiz bolıp, olar adamlardıń ómirin ańsatlashtiradi hám qızıǵıwshılıqlı etedi. „Jámiyet 5. 0“ strategiyası mánisine kóre, aldıńǵı texnologiyalar turmıstıń barlıq iskerlik tarawılarına kirip barǵan halda biznestiń jańa formaları hám túrleriniń payda bolıwına, bul bolsa pútkil mámleket ekonomikasınıń ósiwi hám sapa kórsetkishleriniń artpaqtası, hár bir insannıń individual turmıs sapalarınıń jaqsılanishga alıp keliwi kerek.
„Jámiyet 5. 0“ tómendegi programmalardı ámelge asırıw arqalı mámleket ósiwi, Yaponiya ekonomikası hám ulıwma jámiettiiń óz-ara baylanısqan hám muwapıqlastırılgan uyqas rawajlanıwınıń jańa modeline aylanıwı kútilip atır :
tórtinshi sanaat revolyuciyası arqalı ámelge asırilatuǵın sanaattıń sapalı rawajlanıwı ;
tuwılishning tómenlewi, xalıqtıń qarmaqtası, jámiyette nátiyjeli qatnasıw ushın aktiv uzaq jas kóriw sıyaqlı social hám tiyisli mashqalalardi sheshiw;
zárúr insan qatnasıwın qısqartirgan halda awıl xojalıǵın rawajlandırıw, organikalıq dıyxanshılıq hám sharbashılıqtı avtomatlashtirishni rawajlandırıw ;
energiyanı aqılǵa say rawajlandırıw ;
ekologiyalıq máseleler menen baylanıslı máselelerdi sheshiw;
Jámiyet 5. 0 ideyasın ámelge asırıw ushın Keidanren mámleket, jergilikli húkimetler, universitetler, ilimiy-izertlew institutları hám venchur kapital firmaların óz ishine alǵan keń sheńber degi sherikler menen islep kelip atır. Bunday sheriklikten gózlengen tiykarǵı maqset házirgi ekonomikalıq, social hám siyasiy jaǵday boyınsha izertlewlerdi ámelge asırıw hám keyinirek ózgerislerdiń anıq programmasın jaratıw hám ámelge asıriw, sonıń menen birge, qarjılardı qosıwdan ibarat.

Wazıypalar

Keleshektegi jańa social mashqalalardi boljaw.
Cifrlı islep shıǵarıw hám prognozlaw usılları arqalı sanaattıń básekige shıdamlılıǵın asırıw hám adamlar ómirin jaqsılaw.
Mámleket hám jeke sektor, da jeke kompaniyalar ortasında uzaq múddetli sheriklikti támiyinlew.
Mámleket hám jámiettiiń social dúzilisin jaqsılaw ushın kompaniyalar hám mámleket sektorınıń izertlewleri hám islenbeleri qáliplerinen tısqarına shıǵıw.
Jámiyet 5. 0 dıń rawajlanıw baǵdarı hám infratuzilmasi ushın tiykar jaratıw.
Mámleket hám jámiyet ushın zárúrli bolǵan tómendegi taypalardı dıqqat orayında bolǵan tarawlar retinde tańlaw : qala hám awıllıq jayları, tovarlar hám xızmetler, infratuzilma hám kibermakon.
Informaciya jámiyeti ilgeri tarmaq arqalı maǵlıwmat toplawdı hám shaxs tárepinen tóplanǵan maǵlıwmatlardı keyingi analiz qılıw procesin ama;ga asırıwdı óz moynına alǵan. Biraq Society 5. 0 de adamlar, zatlar hám sistemalar kiberfazoda óz-ara baylanısqan hám jasalma intellekt járdeminde alınǵan nátiyjeler insannıń múmkinshiliklerinen asıp, fizikalıq mákanǵa „qaytadi“. Jámiyet 5. 0 regionlıq, jas, jınıs hám til tosıqların saplastırıwǵa qaratılǵan. Eń zárúrli maqsetlerden biri social mashqalalardi sheshiw menen parallell túrde júzege keletuǵın ekonomikalıq rawajlanıw bolıp tabıladı. Usı waqıtta rawajlanıw strategiyası 2030 -jılǵa shekem mólsherlengen
Jámiettiiń 5. 0 dıń tiykarǵı qásiyetleri
Society 5. 0 hám Society 4. 0 ortasındaǵı ayırmashılıqlar
Kiberfazo hám fizikalıq mákan ortasındaǵı jaqınlashuvning joqarı dárejesi.
Regioni, jası, jinsi, tili yamasa basqa sheklewlerden qaramastan, xalıqtıń ámeldegi hám potensial mútajliklerin qandira alatuǵın tovarlar hám xızmetler kórsetiw.
Turaqlı ekonomikalıq ósiwdi támiyinlew jáne social mashqalalardi sheshiw.
Jańa jámiettiiń tiykarǵı maqseti insannıń ómirin múmkinshiligi barınsha qolay, sapalı hám qawipsiz qılıw bolıp tabıladı.
Avtonom transport
Avtomatlastırılgan basqarıw ideyası sonnan ibarat, cifrlı texnologiya sebepli avtomobil ózin ózi basqaradi. Ushqıshsız transport quralların jaratıw jumısları qashannan berli baslap jiberilgen. 2015-jılda Britaniyanıń Delphi Automotive kompaniyasına tiyisli ushqıshsız avtomobili San-Fransiskodan Nyu-Yorkgacha bolǵan aralıqtı 9 kúnde tabıslı basıp ótti.
2016 -jılda Moskva daǵı Koltsevaya metro liniyasida avtopilotdagi birinshi poyezd háreketlana basladı. 2017-jıldıń kuzida 45-Tokıo avtosalonida Mitsubishi Electric avtomobildiń óz sensorları hám tarmaq maǵlıwmatlarınan alınǵan informaciyalarǵa tiykarlanǵan avtonom aydaw texnologiyasındaǵı kompaniya jetiskenliklerin kórsetken xAUTO avtomobilin usınıs etti.
Avtomatlashtirlgan poyezdler Parij, Kopengagen, Dubay, Madrid, Atlanta, Karakas metrolarında da isleydi. 2017-jılda Apple avtonom aydaw texnologiyaları islenbeleri, atap aytqanda, obiektti identifikaciyalaw ushın kameralar, bir waqtıniń ózinde jergiliklilestiriw hám kartalaw ushın apparatlar, sensorlar járdeminde tolıq 3 D kartalar jaratıw hám ayrıqsha jaǵdaylarda qarar qabıllaw mexanizmin usınıldı. Uber Pitsburgdagi jollarda ózi basqaratuǵın taksilerdi jumısqa túsirdi.
Jeke sensorǵa tiykarlanǵan basqarıw texnologiyasınıń mánisi sırtqı ortalıqtı keń múyeshtegi old millimetrli tolqınlı radar, old gúzetiw kamerası hám arqa qaptal radar járdeminde baqlawdan ibarat.
Sonıń menen birge, ol Kvazi-Zenit jasalma joldas sisteması (QZSS) tárepinen uzatılatuǵın joqarı anıqlıqqa iye 3 D kartalar hám CLAS (santımetrli dárejedegi differentsial ońlaw sisteması ) signallarınan paydalanadı. Sonday etip, bul sensorlardan alınǵan maǵlıwmatlar tarmaq maǵlıwmatları menen birgelikte qayta islenedi, bul bolsa avtonom basqarıwdı qawipsizlew hám qolaylaw etedi.
" Sanalı islep shıǵarıw"
" Sanalı islep shıǵarıw" — óndiristiń barlıq basqıshlarında tarmaqlı informaciya texnologiyaları hám kiber-fizikalıq sistemalardan kompleks intensiv paydalanıw . Bunday islep shıǵarıw jaqsı miynet sharayatlarına erisiw, ónimlilikti asırıw, ǵárejetlerdi kemeytiw hám nátiyjede ónimdiń básekige shıdamlılıǵın asırıw imkaniyatın jaratadı .

Sol túrdegi texnologiyalardan paydalanıwǵa mısal etip ultradawıs járdeminde tartlardı anıq kesiwge ılayıq bolǵan Newtech kompaniyasınıń RF13 robotini keltiriw múmkin.

Aldıńǵı texnologiyalardan paydalanıwǵa sistemalı jantasıwdıń taǵı bir mısalı 2003-jılda Mitsubishi Electric tárepinen islep shıǵılǵan e-F@ctory platformasi bolıp tabıladı. Rossiyada bul joybar 2007-jılda usınıs etilgen. Platforma sensorlar járdeminde óndiristiń barlıq basqıshlarında informaciya aǵısların toplaw imkaniyatın beredi. Jıynalǵan maǵlıwmatlar muǵdarı Edge Computing[en] texnologiyası járdeminde analiz etiledi. Pútkil analiz ishinen tek keyingi basqarıw sheshimin qabıllaw ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlar ERP sistemasına uzatıladı.
Oflayn finans
Oflayn finanslıq támiynlewge mısal retinde Google Shemirshek hám Apple Shemirshek sıyaqlı sistemalardı keltiriw múmkin. Olar sizge sawda noqatlarında kontaktsiz tólewlerdi ámelge asırıw imkaniyatın beredi. Karta iyesiniń maǵlıwmatları júzimenizatsiya texnologiyasınan paydalanǵan halda shifrlanǵan boladı .

Kelesinde janar may quyılıw shaqapshalarında tólew procesin ápiwayılastırıw maqsetinde avtomobillerde kontaktsiz tólew sistemasın engiziw joybarlastırılǵan. Avtomobil iyesiniń bank esabındaǵı maǵlıwmatlar janar may quyılıw shaqapshalarında ornatılǵan sensorlı datchiklar járdeminde oqıladı.

Qayta tiklenetuǵın energiya dárekleri ústinde islew
" Jámiyet 5. 0" strategiyası quyash sıyaqlı qayta tiklenetuǵın dereklerden energiya toplaytuǵın apparatlardı jaratıwdı da óz ishine aladı.
" Bes diywal"
Jańa jámiyetke ótiw ushın bir qatar mashqalalardi saplastırıw kerek. Yaponiyanıń „Jámiyet 5. 0“ strategiyasında bul máseleler „devorlar“ dep ataladı.

ministrlik hám keńseler diywali

Mámlekettiń jámiyet turmısında aktiv qatnas etiwi hám strategiyanı ámelge asırıw, byurokratiya dárejesin tómenletiw. Anıq milliy strategiya hám jańa húkimetler tashkil etilgunga shekem mámleket tárepinen ǵayratlardı qollap-quwatlaw zárúr.

Nızamshılıq sisteması diywali

Ámeldegi nızamshılıq rawajlanıwǵa tosqınlıq jasawı múmkin. Mısalı, Uber yamasa Airbnb mısalında alıp qaraǵanda texnologiya, bir tárepden, adamlarǵa tuwrıdan-tuwrı pul islew múmkinshiligin beredi. Basqa tárepden bolsa nızam olarǵa bunı qadaǵan etiwi múmkin.

Texnologiya diywali

Bilimler bazasın qáliplestiriw zárúr, bunıń nátiyjesinde jańa cifrlı texnologiyalardan paydalanıw keń xalıq ushın ashıq boladı.

Insan resursları diywali

Xalıq bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybe tárepinen turmıstıń túrli tarawlarında cifrlı texnologiyalardan nátiyjeli paydalanıwǵa tayın bolıwı kerek. Bul mashqalanı sheshiw ushın tálimdi reformalaw hám informaciya sawatlı adamlıǵın asırıw zárúr.

Social qabıl diywali

Jańa tip konsepsiyasına ótiw ushın jámiyetshilik sanasına ózgertiw zárúr. Xalıq bul konsepsiyanı qabıllawı jáne onıń ámelge asırılıwın qollap-quwatlawı kerek.
Turaqlı rawajlanıw maqsetlerin ámelge asırıwǵa qosqan úlesi
Turaqlı rawajlanıw maqsetleri yamasa Sustainable Development Goals (SDG) — xalıq aralıq sheriklik maqsetleri kompleksi. Bul joybar, sonıń menen birge, „Dúnyamizni ózgertiw: Turaqlı rawajlanıw ushın 2030 kún tártibi“ dep ataladı. Bul sheklengen resurslar hám ekologiyalıq taza — tábiyaat, energiya hám materiallıq puxta texnologiyalardan optimal paydalanıwǵa, social hám materiallıq sistemalardıń turaqlılıǵındı saqlawǵa, biologiyalıq hám fizikalıq tábiy sistemalardıń pútinligin támiyinlewge qaratılǵan ilajlardı ámelge asırıwdı názerde tutadı.

„Jámiyet 5. 0“ strategiyasınıń qaǵıydaları hám ideyaları SDGga erisiw ushın jańa múmkinshilikler ashadı.

Olar arasında :

suw sapası, ormanlar, topıraq degradatsiyasi, biologiyalıq túrme-túrlıqtı baqlaw hám baqlaw ushın aralıqtan zondlash hám okeanografik maǵlıwmatlardan paydalanıw hám basqalar ;

ıqlım ózgeriwin basqarıw ushın joqarı nátiyjeli esaplaw (HPC) usıllarınan paydalanıw ;
qolaylıq, qawipsizlik hám ekonomikalıq nátiyjelililik sáykes keletuǵın „aqlli qalalar“ni jaratıw ;
global innovciyalıq ekotizimlarni jaratıw ;
sanalı awıl xojalıǵı arqalı azıq-túlik islep shıǵarıw, sanalı azıq-túlik texnologiyaları arqalı rawajlanıwlastırılgan dietalar;
juqpalı keselliklerdiń aldın alıw sistemasın islep shıǵıw ;
zamanagóy elektron tálim texnologiyalarınan paydalanǵan halda tálim beriw;
hayallardıń múmkinshiliklerin keńeytiw, sonday-aq, informaciya texnologiyaları salasında tálim alıw hám biznes júrgiziw tarawlarında.
2021 — 2025-YILLARDA FUQAROLIK JAMIYATINI RIvOJLANTIRISH KONSEPSIYASINI TASDIQLASH TO'G'RISIDA
Sońǵı jıllarda mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutların qollap-quwatlaw, mámleket shólkemleri hám olar ortasında social seriklikti kúsheytiw, tásirli jámiyetshilik qadaǵalawın ámelge asırıw, sonıń menen birge, bul tarawdı tártipke soluvchi huqıqıy bazanı jetilistiriw boyınsha izbe-iz jumıslar alıp barıldı.
Atap aytqanda, aqırǵı tórt jılda mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri hám puqaralıq jámiyeti basqa institutlarınıń 1 270 ten artıq joybarların qollap-quwatlaw maqsetinde Mámleketlik byudjetten 117 milliard swm muǵdardaǵı aqshalar ajıratıldı.
Ámelge asırılǵan ilajlar nátiyjesinde mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleriniń huqıqıy kepilliklerin támiyinleytuǵın, zamanagóy demokratiyalıq talaplarǵa hám xalıq aralıq standartlarǵa juwap beretuǵın normativlik-huqıqıy baza jáne de jetilistirildi. Bunıń nátiyjesinde 20 ǵa jaqın nızam, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń hújjetleri hám Húkimettiń qararları qabıllandı.
Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri máplerin ańlatıw, mámleket menen olar ortasındaǵı kópir wazıypasın orınlawǵa qaratılǵan Ózbekstan Respublikası Prezidenti janındaǵı Jámiyetshilik palatası tashkil etildi, sonıń menen birge, xalıq menen ashıq baylanıs aparıwdıń jańa nátiyjeli quralların engiziw maqsetinde mámleket shólkemleri janında jámiyetshilik keńesleri iskerligi jolǵa qoyıldı.
Mámleketimizde erkin puqaralıq jámiyetin qáliplestiriw hám rawajlandırıw, insan huqıqların, nızamlı máplerin, demokratiyalıq qádiriyatlardı qorǵaw, xalıqtıń siyasiy mádeniyatı hám huqıqıy sanasına asırıwǵa múnásip úles qosqan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri wákillerin xoshametlew maqsetinde “Puqaralıq jámiyetin rawajlandırıwǵa qosqan úlesi ushın” tós nıshanı shólkemlestiriw etildi hám de tarawdıń 126 dana aktivleri bul joqarı sıylıq menen táǵdirlandi.
Ko'rilayotgan sharalar nátiyjesinde sońǵı tórt jılda puqaralıq jámiyetiniń eń tiykarǵı institutı esaplanatuǵın mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri sanı 20, 7 procentke asdı, sonday-aq 187 iri respublika mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri óz iskerligin basladı.
Usınıń menen birge, bul islerdi sapa tárepinen jańa basqıshqa kóteriw hám de mámleketimizde puqaralıq jámiyetin rawajlandırıwdıń jaqın hám orta múddetli kelesheklerin belgilep alıw zárúr.
Puqaralıq jámiyetin rawajlandırıwdıń shólkemlestirilgen-huqıqıy tiykarların jáne de jetilistiriw, mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleriniń roli hám áhmiyetin, social aktivligi hám iskerliginiń natiyjeliligin asırıw, sonıń menen birge, 2017 — 2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń besew ústin turatuǵın baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasın “Ílım, bilim hám cifrlı ekonomikanı rawajlandırıw jılı” hám “Jaslardı qollap-quwatlaw hám xalıq salamatlıǵın bekkemlew jılı”da ámelge asırıwǵa tiyisli mámleket programmaları atqarılıwın támiyinlew maqsetinde:
1. 2021 — 2025-jıllarda puqaralıq jámiyetin rawajlandırıw konsepsiyası (keyingi orınlarda — Konsepsiya ) 1-qosımshaǵa muwapıq tastıyıqlansin.
2. Tómendegiler Koncepciyanıń ústin turatuǵın baǵdarları etip belgilensin:
puqaralıq jámiyetin rawajlandırıwdıń huqıqıy tiykarların izbe-iz jetilistiriw;
puqaralıq jámiyeti institutlarına kómek beriw hám de olardı mámleket tárepinen qollap-quwatlaw mexanizmin jáne de jetilistiriw;
mámleket hám jámiyet basqarıwında puqaralıq jámiyeti institutlarınıń aktiv qatnas etiwi ushın zárúr shárt-shárayatlar jaratıw ;
mámleket social joybarların ámelge asırıwda puqaralıq jámiyeti institutlarınıń qatnasıwın jáne de keńeytiw;
puqaralıq jámiyeti institutları iskerliginiń ashıqlıǵın támiyinlew.
3. Tómendegiler:
2021 — 2025-jıllarda puqaralıq jámiyetin rawajlandırıw konsepsiyasın 2021-jılda ámelge asırıw “Jol kartası” (keyingi orınlarda — “Jol kartası”) 2-qosımshaǵa muwapıq ;
2021 — 2025-jıllarda puqaralıq jámiyetin rawajlandırıwdıń maqsetli kórsetkishleri (keyingi orınlarda — Maqsetli kórsetkishler) 3-qosımshaǵa muwapıq tastıyıqlansin.
4. Belgilensinki:
a) Konsepsiya hár eki jılda ministrler Mákemesi sheshimi menen bólek tastıyıqlanatuǵın “Jol kartası” arqalı basqıshpa-basqısh ámelge asırıp barıladı ;
b) Maqsetli kórsetkishler tómendegilerdi názerde tutadı :
mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutların mámleket tárepinen subsidiyalar, grantlar jáne social buyırtpalar formalarında qollap-quwatlaw kólemin 2021-jılda keminde 1, 2 teńdeyge, 2025-jılda 1, 8 teńdeyge asırıw ;
Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵi Kengesi, xalıq deputatları wálayatlar hám Tashkent qala Keńesleri janındaǵı mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemlerin hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutların qollap-quwatlaw jámiyetlik fondlariga 2021-jılda 16 milliard swm, 2025-jılda 70 milliard swm aqshalar ajıratıw ;
Ózbekstan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri milliy assotsiatsiyasi aǵzaları sanın jámi iskerlik kórsetip atırǵan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri sanına salıstırǵanda 2021-jılda 10 procentke, 2025-jılda 30 procentke jetkiziw;
hár bir mámleket organı janındaǵı jámiyetshilik keńesleri iskerliginde puqaralar ǵayratı menen islengen mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri wákilleriniń sanın (jámi jámiyetshilik keńesleri quramlarına kiritilgen mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri wákilleriniń sanına salıstırǵanda ) 2021-jılda 5 procentke, 2025-jılda 25 procentke jetkiziw;
mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri tárepinen joqarı turıwshı shólkemlerge nızamshılıqtı jetilistiriw maydanınan kiritilgen usınıslardıń ulıwma sanın 2021-jılda 1 000 taga, 2025-jılda 5 000 taga jetkezilishini támiyinlew;
mámleketimizde daǵaza etiletuǵın jılǵa tiyisli mámleketlik baǵdarlamasında qatnasıw jetip atırǵan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri sanın 2021-jılda 30 taga, 2025-jıldaǵı mámleketlik baǵdarlamasında — 50 danege jetkiziw;
ámeldegi processlerdi ápiwayılastırıw hám profilaktikalıq ilajlardı kúsheytiw arqalı mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri tárepinen júz qılınıp atırǵan huqıqbuzarliklarni (jámi 2020 -jılda ámelge asırılǵan huqıqbuzarliklar sanına salıstırǵanda ) 2021-jılda 3, 8 procentke, 2025-jılda 19, 2 procentke kemeytiw;
2021-jılda 50 dane, 2025-jılda 250 dane mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri basshıların Mámleket basqarıwı akademiyasında qayta tayarlaw hám olardıń mamanlıǵın asırıw.
5. Sonday tártip ornatilsinki, oǵan kóre 2021-jıl 1-aprelden baslap :
Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri iskerliginiń ashıqlıq indeksi engiziledi hám oǵan kóre hár jıl juwmaqları boyınsha mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri tárepinen ámelge asırılǵan jumıslar, social seriklik dárejesi, ajıratılǵan subsidiya, grant jáne social buyırtpalar nátiyjeliligi hám basqa zárúrli iskerlik kórsetkishlerine tiykarınan olardıń reytingi dúziledi;
Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri iskerliginiń ashıqlıq indeksi Ózbekstan Respublikası Prezidenti janındaǵı Jámiyetshilik palatası (keyingi orınlarda — Jámiyetshilik palatası ), Ózbekstan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri milliy assotsiatsiyasi hám Ádillik ministrligi tárepinen belgilengen tártipte qáliplestiredi hám indeks nátiyjeleri olardıń rásmiy veb-saytlarında daǵaza etiledi;
Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri iskerliginiń ashıqlıq indeksin islep shıǵıw hám tolıq ámeliyatqa engiziw ádillik shólkemlerine júkletiledi.
Ádillik ministrligi (M. Ikramov) Jámiyetshilik palatası hám Ózbekstan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri milliy assotsiatsiyasi (N. Alimov) menen birgelikte eki ay múddette Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri iskerliginiń ashıqlıq indeksin qáliplestiriw rejimin islep chiqsin hám tastıyıqlasin.
6. Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleriniń Joqarı Jıynalıs Nızamshılıq palatası jáne onıń komitetleri (komissiyalar ) jıynalıslarında qatnasıw etiwshi turaqlı jánekili institutı (keyingi orınlarda — turaqlı jánekil) engizilsin.
Turaqlı jánekilning tiykarǵı wazıypaları etip nızam joybarları hám tómen palataning kepilliklerine kiretuǵın máseleler boyınsha dodalawlar hám jıynalıslarda social seriklik, tásirli jámiyetshilik qadaǵalawı mexanizmlerin engiziw hám olardı ámeliyatqa tuwrı qóllaw, mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleriniń huqıq hám máplerin ańlatpa qılıw belgilensin.
Belgilensinki, turaqlı jánekil puqaralıq jámiyeti rawajlanıwına úles qosqan, puqaralardıń huqıq hám erkinliklerin qorǵawda aktivlik kórsetken, el-jurt ızzep-húrmetine iye bolǵan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri xızmetkerleri arasından Jámiyetshilik palatası tárepinen lawazımǵa tayınlanadı hám lawazımınan azat etiledi.
7. Belgilensinki:
mámleket shólkemleri janındaǵı jámiyetshilik keńesleri (keyingi orınlarda — jámiyetshilik keńesleri) quramınıń keminde 50 payızın mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri wákilleri quraydı ;
jámiyetshilik keńesleriniń quramı Jámiyetshilik palatası menen kelisimnen keyin mámleket organı basshısınıń sheshimi menen hár 2 jılda tastıyıqlanadi;
jámiyetshilik keńesleriniń ulıwma aǵzaları sanı 15 danadan kem bolmawi zárúr;
mámleket shólkemleriniń jámiyetshilik menen baylanıslar bólimi (yamasa informaciya xızmeti) jámiyetshilik keńesleriniń jumısshı organı esaplanadı, olar iskerligin shólkemlestirilgen-stilistik hám informaciya tárepten támiyinleydi.
8. Qáwenderlik qarjların oraylastırılǵan halda toplaw hám tarqatıw, olardıń maqsetli hám de mánzilli jóneltirilishini monıtorıń qılıw, bul processlerdi tolıq avtomatlastırıw hám áshkaralıǵın támiyinlew, sonıń menen birge, qayırqomlıq etiwshi óz aqshasınıń isletiliwin gúzetip barıw imkaniyatın beretuǵın “Ashıq qayırqomlıq” birden-bir ınteraktiv portalı 2021-jıl 1-maydan baslap jumısqa túsirilsin.
9. Belgilensinki, “Ashıq qayırqomlıq” birden-bir ınteraktiv portalın islep shıǵıw hám jumısqa túsiriw menen baylanıslı ǵárejetler “Ózbekstan miyir-shápáát hám salamatlıq” jámiyetlik fondı qarjları esabınan ámelge asıriladı.
Bas ministr máslahátshisi — ministrler Mákemesiniń IT-texnologiyalar, telekommunikaciyalar hám innovciyalıq iskerlikti rawajlandırıw máseleleri departamenti baslıǵı O. M. Umarov hám de informaciya texnologiyaları hám kommunikatsiyaların rawajlandırıw ministriniń birinshi orınbasarı O. A. Pekos “Ashıq qayırqomlıq” birden-bir ınteraktiv portalın waqıtında jumısqa túsiriw, “Social qorǵaw birden-bir reyestri” informaciya sisteması menen integraciyalaw, zárúr bolǵanda, nızamshılıqtı jetilistiriw boyınsha usınıslar islep shıǵıw hám kirgiziw maydanınan shaxsan juwapker ekenlikleri belgilep qóyılsin.
10. 2021-jılda Qaraqalpaqstan Respublikası, Andijan, Qashqadárya, Namangan, Surxondaryo, Tashkent, Ferǵana wálayatları hám Tashkent qalasında “Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri úyleri” tashkil atırǵanlıǵı maǵlıwmat ushın qabıl etińsin.
Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi (Q. Sariyev), Andijan (Sh. Abduraxmonov), Qashqadárya (Z. Xatkeryev), Namangan (Sh. Abdurazakov), Surxondaryo (T. Babalov), Tashkent (D. Xidoyatov), Ferǵana (X. Bozarov) wálayatları hám Tashkent qala (J. Artikxodjayev) hákimlikleri:
“Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri úyleri”ni paydalanıwǵa tapsırsin, sonıń menen birge, olardı zárúr ofis inventarları, mebel, buyımlar, texnika hám basqa qurallar menen támiyinlasin;
usı ımaratlarǵa jańa islengen, sonıń menen birge, social áhmiyetke iye bolǵan tarawlarda óz iskerligin ámelge asırıp atırǵan mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemlerin mut paydalanıw huqıqı tiykarında jaylastırsin.
Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi baslıǵı, wálayatlar hám Tashkent qala hákimlerine mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri mútajliklerinen kelip shıqqan halda, bosab jatqan hám nátiyjeli paydalanilmayotgan mámleket múlki obiektleri negizinde rayon (qala ) larda “Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri úyleri”ni shólkemlestiriw usınıs etińsin.
11. Maǵlıwmat ushın qabıl etińsinki, tiyisli ministrlik, mekeme hám shólkemler juwapker xızmetkerlerinen ibarat bolǵan jumısshı gruppaları barlıq aymaqlarda bolıp, mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri iskerligin jáne de kúsheytiw, mámleket shólkemleri menen birge qospa joybarlardı ámelge asırıw, den sawlıqtı saqlaw, mádeniyat, sport, bántlik, social xızmetler, ekologiya, qurılıs, kadastr, transport, kommunal xojalıǵı sıyaqlı tarawlarda orınlardaǵı aktual mashqalalardi sheshiwge qaratılǵan “Jol karta”lari islep shıǵılǵan.
Bas ministr orınbasarı B. A. Musayev Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qala hákimlikleri menen birgelikte eki hápte múddette bul aymaqlarda 2021-jılda mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri iskerligin qollap-quwatlaw, olar menen orınlardaǵı aktual mashqalalardıń sheshimin tabıw boyınsha social seriklikti rawajlandırıwǵa qaratılǵan “Jol karta”larini tastıyıqlasin, sonıń menen birge, olardıń tolıq hám sapalı atqarıw etiliwi maydanınan turaqlı monıtorıń ornatsin.
12. Joqarı Jıynalıs palatalariga Jámiyetshilik palatası, Ádillik ministrligi, Finans ministrligi hám basqa mápdar ministrlik hám keńseler menen birgelikte eki ay múddette mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutların mámleket tárepinen qollap-quwatlawdıń birden-bir vertikal sistemasın engiziw usınıs etilsin. Bunda, sonday-aq tómendegiler názerde tutilsin:
Joqarı Jıynalıs janındaǵı Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemlerin hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutların qollap-quwatlaw jámiyetlik fondining shólkemlestirilgen-huqıqıy formasın ózgertiw;
mámleket subsidiyalari, grantlar jáne social buyırtpalar beriw rejimin ápiwayılastırıw ;
ajratilayotgan aqshalardı ústin turatuǵın túrde tálim, den sawlıqtı saqlaw, mádeniyat, sport, bántlik, social xızmetler, ekologiya, qurılıs, kadastr, transport, kommunal xojalıǵı sıyaqlı tarawlarda mashqalalardi sheshiw ushın social buyırtpalarǵa jóneltiriw;
orın alǵan mashqalalardı anıqlaw, olardı tereń analiz qılıw, sheshimleri boyınsha usınıs islep shıǵıw, atqarıwı ústinen jámiyetshilik qadaǵalawın támiyinlew.
13. Jámiyetshilik palatası :
a) Ádillik ministrligi hám Jaslar jumısları agentligi menen birgelikte Jáhán qayırqomlıq indeksi (The World Giving Index) boyınsha Ózbekstannıń dúnyadaǵı jetekshi mámleketler qatarına kiriwin támiyinlasin;
b) Ádillik ministrligi hám Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi menen birgelikte úsh ay múddette:
puqaralıq jámiyeti institutları tárepinen mámleket shólkemlerine barǵan halda jámiyetshilik qadaǵalawın ótkeriw ámeliyatınıń rejimin islep chiqsin hám de ámeldegi etsin;
jámiyetshilik qadaǵalawı tuwrısındaǵı nızam hújjetlerin buzǵanlıq ushın basqarıw juwapkerlik belgilewdi názerde tutatuǵın nızam joybarın ministrler Mákemesine kiritsin.
14. Milliy informaciya agentligi (A. Awıspalı mánide qollanılǵan sózov) Milliy teleradiokompaniya (A. Xadjayev), Xalıq aralıq press-klub (Sh. Kudratxodjayev), Elektron ǵalaba xabar quralları milliy assotsiatsiyasi (F. Abduxalikov) menen sheriklikte bul Pármandiń maqset hám de wazıypaların keń jaqtılandıriw boyınsha shıǵıwlar hám temaǵa tiyisli kórsetuvlarni tashkil etsin.
15. Usı Pármandiń atqarılıwın nátiyjeli shólkemlestiriwge juwapker hám jeke juwapker etip Bas ministr orınbasarı B. A. Musayev, ádillik ministri R. Q. Davletov, Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi baslıǵı, wálayatlar hám Tashkent qala hákimleri belgilensin.
Párman atqarılıwın talqılaw etip barıw, atqarıw ushın juwapker keńseler iskerligin muwapıqlastırıw hám baqlaw Ózbekstan Respublikası Bas ministri A. N. Aripov hám Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń máslahátshisi R. S. Qosimov moynına júklensin.
Ámelge asırılıp atırǵan ilajlar nátiyjeliligi maydanınan 2021-jıl 1-iyul hám 2022-jıl 1-yanvarǵa shekem Ózbekstan Respublikası Prezidentine informaciya berilsin.