Referat jumısı Nókis 2022 Tema: Bernulli sxemasi Jobası
Download 172.38 Kb.
|
Bobur.docx tazası
- Bu sahifa navigatsiya:
- Referat jumısı Nókis 2022 Tema: Bernulli sxemasi Jobası
Ájiniyaz atındaǵı Nókis Mámleketlik pedagogikalıq institutı " Fizika matematika " fakulteti Fizika astronomiya talim bagdari 2 B kurs studentti Qurbonbaev Bobur Tema: "Bernulli sxemasi" atamasında islegen Referat jumısı Nókis 2022 Tema: Bernulli sxemasi Jobası: I. Kirisiw 1. Bernulli sxemasi haqqında II. Tiykarǵı bólim 1 Bernulli teorimasi tuwrali 2. Bernulli sxemasının Ápiwayılastırılgan forması 3. Bernulli teńlemesi III. Juwmaqlaw 1. Paydalanılǵan ádebiyatlar Kirisiw n ta óz-ara baylanıslı bolmaǵan sınap kóriwler izbe-izliginde hár bir sınap kóriwde A hádiysediń itimallıǵı p, júz bermaslik itimallıǵı bolsa q=1-p bolsın (p hám q sınap kóriwler nomerine baylanıslı emes). Bul bernulli sxeması dep ataladı. Basqa tilde oqıw Júklew Baqlaw Redaktorlaw Bernulli sxeması — ehtimollar teoriyasıp" qollanılatuǵın tájiriybelerdiń ǵárezsiz tákirarlanıwın ańlatiwshı tiykarǵı matematikalıq modellerden biri. Bernulli sxeması Mısalında itimallar teoriyasınıń zárúrli nızamları (mas, katta sanlar nızamı ) ashılǵan. Ya. Bernulli nomi menen atalǵan. {\displaystyle P_{n} (m) =C_{n}^{m}p^{m} (1-p) ^{n-m}} Teorema (Bernulli teoremasi). ta baylanıspaǵan tájiriybelerde hádiyse júz beriwleri sanı hár bir tájiriybede hádiyse júz beriw múmkinshiligı ózgermeytuǵın bolıp gat eń bolsa, ushın boladı. Biz tómendegi Markov teoremasini tastıyıqsız keltiremiz. Teorema:tasodifiy muǵdarlari izbe-izligi uchun de bolsa, tosınarlı muǵdar izbe-izligi úlken sanlar nızamına boysınadı. Endi úlken sanlar nızamına baǵınıw ushın zárúr hám jetkilikli shártlerdi ańlatiwshı teoremani keltiremiz. Teorema:tasodifiy muǵdar izbe-izligi ushın úlken sanlar nızamı orınlı bolıwı ushın da munasábettiń orınlı bolıwı zárúr hám jetkilikli. Tastıyıqı :Biz (9 ) orınlanǵanda úlken sanlar nızamlı orınlı bolıwın kórsetemiz. belgilewdi kiritemiz. bolsın. kórsetiw yetarli Ol halda. Bunnan bolsa (9 ) ga tiykarınan. Teoremaning jetkilikli bólegi tastıyıqlandi. Endi dıń zárúrliligin tastıyıqlaymız. ni yetalicha kishi, ni jetkiliklishe úlken tańlap (9 ) ga iye bolamız. The Bernulli teoremasi, suyıqlıqtıń háreketdegi minez-qulqın xarakteristikalaytuǵın matematikalıq hám fizikalıq Daniel Bernulli óz jumısında bayanlagan Gidrodinamika. Principke kóre, jabıq truba arqalı aylanatuǵın ideal suyıqlıq (súykelisiw hám jabısatuǵınlıqsız ) óz jolında turaqlı energiyaǵa iye boladı. Teoremani energiyanı tejew principinen hám hátte Nyutondıń hárekettiń ekinshi nızamınan shıǵarıw múmkin. Buǵan qosımsha túrde, Bernulli principi, sonıń menen birge, suyıqlıq tezliginiń asıwı onıń tásirindegi basımdıń tómenlewin, onıń potentsial energiyasınıń tómenlewin yamasa ekewin bir waqtıniń ózinde názerde tutadı. Bernulli aǵıs tezligi asqanda basım pasayadi degen juwmaqqa kelgen bolsa -de, haqıyqat mınada, búgingi kúnde Bernulli teńlemesin tiykarınan málim bolǵan formada islep shıqqan Leonhard Eyler edi. Qanday bolmaydıin, Bernulli teńlemesi, bul onıń teoremasining matematikalıq ańlatpasınan basqa zat emes: v2 ∙ ƿ / 2 + P + ƿ ∙ g ∙ z = turaqlı Bul ańlatpada v - kórip shıǵılǵan bólim arqalı suyıqlıqtıń tezligi, ƿ - suyıqlıqtıń qısıqlıǵı, P - suyıqlıqtıń basımı, g - tartısıw tezleniwiniń ma`nisi hám z - jóneliste o'lchangan biyiklik. tartısıw kúshi. Bernulli teńlemesinde suyıqlıq energiyası ush strukturalıq bólekten ibarat ekenligi anıq aytılǵan : - Kinetik komponent, bul suyıqlıq háreketiniń tezliginen kelip shıǵadı. - potentsial yamasa tartısıw komponenti, bul suyıqlıq bálentligi menen baylanıslı. - Basım energiyası, bul basım astında bolǵan suyıqlıq nátiyjesinde ol iyelik etedi. Basqa tárepden, Bernulli teńlemesin tómendegishe ańlatıw múmkin: v12 ∙ ƿ / 2 + P1 + ƿ ∙ g ∙ z1 = v22 ∙ ƿ / 2 + P2 + ƿ ∙ g ∙ z2 Bul aqırǵı ańlatpa, teńlemeni quraytuǵın hár qanday element ózgergende, suyıqlıq júz bolatuǵın ózgerislerdi analiz qılıw ushın júdá ámeliy bolıp tabıladı. Bernulli sxemasının Ápiwayılastırılgan forması Birpara jaǵdaylarda Bernulli teńlemesiniń rgz múddetindegi ózgeris basqa atamalar menen salıstırıwlaganda minimal boladı, sol sebepli onı itibarsız qaldırıw múmkin. Mısalı, bul samolyot ushıw waqtında basdan keshirgen aǵıslarda júz boladı. Bul jaǵdaylarda Bernulli teńlemesi tómendegishe ańlatpalanadı : P + q = P0 Bul ańlatpada q dinamikalıq basım hám v ga teń 2 ∙ ƿ / 2 hám P0 Bul ulıwma basım dep ataladı hám statikalıq basım P hám dinamikalıq q dıń jıyındısı.Bernulli teoremasi ilim, injenerlik, sport hám basqalar sıyaqlı túrli tarawlarda júdá kóp hám hár qıylı qóllanbalarǵa iye. Kaminlarning dizaynida qızıqlı programma tabılǵan. Baca hám ayaq shıǵıwı ortasında úlken basım ayırmashılıǵına erisiw ushın bacalar bálent etip qurılǵan, bunıń nátiyjesinde janıw gazların shıǵarıp alıw ańsatlaw. Álbette, Bernulli teńlemesi trubalardaǵı suyıqlıq aǵısları háreketin úyreniwde de qollanıladı. Teńlemeden kelip shıǵadıki, trubaning kesilisken maydanın kemeytiw, ol arqalı ótetuǵın suyıqlıqtıń tezligin asırıw ushın basımdıń tómenlewin da ańlatadı. Bernulli teńlemesi aviatsiyada hám Formula -1 transport qurallarında da qollanıladı, eger aviatsiyada Bernulli effekti samolyotlardı kóteriwdiń kelip shıǵıwı esaplanadı. Samolyot qanatları qanattıń joqarı bóleginde kóbirek hawa aǵımına erisiw ushın mólsherlengen. Sonday etip, qanattıń joqarı bóleginde hawa tezligi joqarı hám sol sebepli basım tómen boladı. Bul basım ayırmashılıǵı samolyotlardıń hawada turıwına múmkinshilik beretuǵın vertikal túrde joqarıǵa jóneltirilgen kúsh (kóteriw kúshi) payda etedi. Tap sonday tásir Formula -1 avtomashinalarınıń aileronlarida da alınadı. Shınıǵıw sheshildi 4, 2 sm kesimli truba arqalı2 suv aǵımı 5, 18 m / s tezlikte oqadi. Suw 9, 66 m biyiklikten tómengi dárejege nol biyiklik menen túsedi, usınıń menen trubaning qıyallar maydanı 7, 6 sm ge shekem kóteriledi. 2. a) tómengi aǵım daǵı suw aǵımınıń tezligin esaplań. b) joqarı dárejedegi basım 152000 Pa ekenligin bilip, tómengi dárejedegi basımdı anıqlań. A) Aǵıs saqlanıwı kerekligini esapqa alıp, haqıyqat : QJoqarı dáreje = Qpastki dáreje v1 . S1 = v2 . S2 5, 18 m / s. 4, 2 sm2 = v2 . 7, 6 sm ^2 Bunı sheshiw ushın tómendegiler alınadı : v2 = 2. 86 m / s b) Bernulli teoremasini eki dáreje ortasında qóllaw hám suw qısıqlıǵı 1000 kg / m ekenligin esapqa alıw. 3 , tómendegiler alınadı : V12 ∙ ƿ / 2 + P1 + ƿ ∙ g ∙ z1 = v22 ∙ ƿ / 2 + P2 + ƿ ∙ g ∙ z2 (1/2). 1000 kg / m3 . (5, 18 m / s) 2 + 152000 + 1000 kg / m3 . 10 m / s2 . 9, 66 m = = (1/2). 1000 kg / m3 . (2, 86 m / s) 2 + P2 + 1000 kg / m3 . 10 m / s2 . 0 m P ushın sheshim2 siz: P2 = 257926, 4 Pa Bernulli teńlemesi — gidrodinamikaning tiykarǵı teńlemesi. Suyıqlıq aǵımı turaqlı (statsionar) bolǵanda suyıqlıqtıń aǵıw tezligi v menen basımı r arasındaǵı munasábetti ańlatadı. Bernulli teńlemesi ge kóre suyıqlıq kese kesimi ózgeriwshen gorizontal trubadan oqayotgan bolsa, trubanıń tar jaylarında suyıqlıqtıń tezlign úlkenlew, basımı kishilew hám, kerisinshe, trubanıń keń jaylarında basımı úlkenlew, tezligi kishiroqbo'ladi. Bernulli teńlemesi gidravlika máselelerin sheshiwde, mas, trubanıń qandayda bir kese kesiminen waqıt birliginde oqib ótip atırǵan suyıqlıq (yamasa qısılǵan gaz) muǵdarın esaplawda isletiledi. Onıń ushın Pito naychasi járdeminde suyıqlıqtıń basımı anıqlanadı. Bernulli teńlemesi dıń gidravlika hám texnika, gidrodinamikada zárúrli áhmiyeti bar. Kólem birligindegi suyıqlıq energiyasınıń saqlanıw nızamınan paydalanıp D. Berpulli shıǵarǵan (1738). Bernulli nızamı ne? Bernulli nızamı - suyıqlıq tezliginiń suyıqlıq basımına baylanıslılıǵı haqqındaǵı pikirlerdiń hákisi. Kópshilik Bernulli nızamı nadurıs bolsa kerek dep oylasadı, biraq bul Bernulli nızamı tiykarınan ne degenin túsinbewden bolıwı múmkin. Bernulli nızamı tómendegishe: Bernulli nızamı : gorizontal oqayotgan suyıqlıqtıń tezirek oqayotgan noqatlarında basım astelew oqayotgan noqatlarǵa salıstırǵanda kishi boladı. Juwmaqlaw Sonday etip, diametri ózgeretuǵın gorizontal suw trubasınıń suw tez háreketlenetuǵın bólegi suw aste háreketlenetuǵın bólegine qaraǵanda kishilew basım astında boladı. Bul kópshilikke ersi túyiledi, sebebi adamlar joqarı tezlikti joqarı basım menen baylanıstıradı. Biraq biz keyingi bólimde haqıyqattan da suw artında aldına salıstırǵanda úlkentoq basım bolsa, ol tezirek háreketleniwin kórsetemiz. Tómendegi bólimde biz Bernulli teńlemesin keltirip shıǵaramız jáne onı túsiniwge háreket etemiz. Bernulli teńlemesi qanday keltirip shiǵarıladı? Siqilmaydigan suyıqlıqlar ózgermeytuǵın kólemiy aǵımdı ustap turıwı ushın trubanıń jińishke bólegine jetip kelip tezleniwi kerek. Usınıń sebepinen jińishke súmek truba daǵı suwdiń tezleniwine alıp keledi. Biraq bir zat sizdi o'yga salıp atırǵan bolıwı múmkin. Eger suw qısılıw waqtında tezlashsa, ol qosımsha kinetik energiya aladı. Bul qosımsha kinetik energiya qay jerden keledi? Súmekdanmi? Trubadanmi? Qandayda bir denege kinetik energiya beriw ushın onıń ústinde jumıs atqarılıwı kerek. Bunı jumıs-energiya nızamı menen túsindiriw múmkin. Paydalanılǵan ádebiyatlar 1.Bernulli printsipi. (nd). Vikipediyada. 2018 yil 12-may kuni es.wikipedia.org saytidan olindi. 2.Bernulli printsipi. (nd). Vikipediyada. 2018 yil 12-may kuni en.wikipedia.org saytidan olindi. 3.Batchelor, G.K. (1967). Suyuqlik dinamikasiga kirish. Kembrij universiteti matbuoti. 4.Qo'zi, H. (1993). Gidrodinamika (6-nashr). Kembrij universiteti matbuoti. 5. Mott, Robert (1996). Amaliy suyuqlik mexanikasi (4-nashr). Meksika: Pearson ta'limi. Download 172.38 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling