Referat Mavzu : Vatan Yagona Bajardi : Mirzatillayeva Zilola Zukurjon qizi

Madaniy qatlam (arxeologiyada) — inson faoliyatining izlari (qad. inshootlar, qurilish va xoʻjalik chiqindilari, kul va h.k.) saqlangan yer qatlami. Qalinligi bir necha sm dan bir necha 10 m gacha boʻlishi mumkin. Madaniy qatlam oʻtmishimizning gʻor va ungurlarda, dare va koʻl boʻylarida qad koʻtargan makon va manzilgohlarda hosil boʻlgan madaniy qoldiqlarning jamiyat taraqqiyoti bilan bogʻliq hodda davrma davr, ustma-ust joylashishini ifodalaydi. Odatda, arxeologik yodgorliklar bir yoki bir necha Madaniy qatlamli boʻlib, ularning joylashishi, gorizontlarga boʻlinishi, ularda uchraydigan arxeologik topilmalarning xususiyati va davriyligiga qarab, ularning nisbiy va mutlaq yoshi aniqlanadi. Odamlar maʼlum joyda muayyan davrdagina yashasa bir Madaniy qatlamli yodgorlik hosil boʻladi. Bir joyda davom etgan uzluksiz hayot esa koʻp Madaniy qatlamli yodgorliklarni vujudga keltiradi (mas, Afrosiyob, Qanqa, Buxoro, Yerqoʻrgʻon va boshqalar). Madaniy qatlam kishilar faoliyatining qoldiklarini oʻrganish va shu qarorgohning tarixini tiklash maqsadida qaziladi.
Vatan - bu biz ko'rgan va his qilgan hamma narsa. Inson qalbsiz yashamaganidek, Vatansiz ham yashay olmaydi. Bu tovushlar va ranglar, taassurotlar va kashfiyotlar bilan ajralib turadigan ulkan dunyo. Inson Vatan haqida o'ylaganda, ko'pincha uyi, tug'ilgan joyi haqida o'ylaydi. Vatan - mamlakatimizning kichik bir burchagi. Bu erda men tug'ilib, yashayman. Bu mening Kichik Vatanim, bu mening butun hayotim. Agar biror kishi uzoqroq bo'lsa, u ham o'z mamlakatini eslaydi. Bu ham Vatan. Vatan qayerdan boshlanadi? Ehtimol, hamma uchun Vatan boshqacha narsadan boshlanadi.
Har birimizning Kichik Vatanimiz bor - biz tug'ilgan, bolaligimiz o'tgan joy. Ammo yana bir katta Vatan - biz yashayotgan mamlakat. Vatan - bu mamlakatimizning bepoyon kengliklari: o'rmonlar, dalalar, daryolar, dengizlar, foydali qazilmalar. Bu bizning mamlakatimizda yashaydigan odamlar va bolalikdan eshitiladigan til. Bu xalq madaniyati, urf-odatlari, urf-odatlari. Bir paytlar bizning zaminimizda sodir bo'lgan barcha narsalar: qayg'ular, muammolar, g'alabalar, yutuqlar - bularning barchasi bizning Vatanimizdir. Vatan hayotning ulkan qismidir. Vatan - hayotdagi eng muhim narsa. Vatan haqida o'ylash degani uning o'tmishi, hozirgi hayotimiz haqida o'ylash, kelajak haqida orzu qilishdir.
Vatan har bir inson qalbining bir qismidir. Har birining o'z vatani bor. Bu sizning bolaligingiz o'tgan joy bo'lishi mumkin. Bu oila, qarindoshlar va do'stlar. Bu dunyodagi eng aziz odam bo'lgan onam! Va biz bilan nima bo'lishidan qat'iy nazar, ikkita so'z asosiy bo'lib qoladi: onam va Vatan. Men onamni sevganday Vatanimni sevaman.
Vatan tuyg‘usi ichdan to‘lib-toshgan, qalbning bo‘sh bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaydigan iliqlik tuyg‘usidir.– Vatan tuyg‘usi bolalikdan tarbiyalanadi.
Vatan nima? Bu so'z har birimiz uchun nimani anglatadi?
Hozirgi kunda odamlar o‘z vatanini chin dildan sevish nimani anglatishini unuta boshlagan.
Vatan tuyg'usi qanday?
Vatan tuyg'usi ... Bu nima ?!
Birinchidan, “Vatan tuyg‘usi” bu, eng avvalo, vatanparvarlikdir. Vatanparvarlik - vatanga muhabbat, unga sadoqat, o'z harakatlari bilan uning manfaatlariga xizmat qilishga intilish. Albatta, bizning vatanimiz, to‘g‘rirog‘i, vatanimiz emas, davlatimiz xalqaro maydonda birinchi o‘rinni egallashi bilan bahslasha olmaymiz. Ammo, shunga qaramay, biz buni eng yaxshi deb hisoblaymiz. Masalan, shaxsan men boshqa yurtda, boshqa vatanda tug'ilishni hech qachon xohlamayman. Bu yerda tug‘ilganimga pushaymon bo‘lganlarni esa tushunmayman.
Ikkinchidan, bu sevgi. Vatanga muhabbat. Har bir inson o'z vatanini sevadi. Hamma qandaydir tarzda unga bog'langan. Bu mehr har bir insonga bolalikdan singdirilishi kerak. Vatanga muhabbat har bir inson qalbining ajralmas qismidir. Har birimiz uni sevishimiz kerak.
Uchinchidan, burch hissi bor. Vatan oldidagi qarz. Har birimiz o‘z ona yurtimiz manfaatlarini himoya qilishga, qonunlarga rioya qilishga, urf-odatlarini asrab-avaylashga majburmiz. Har bir inson bu tuyg'uga ega bo'lishi kerak. Vatan uchun fidoyilik, fidoyilik qobiliyati insonning eng oliy fazilatidir. Bunday odamlarni hurmat qilish kerak. Bu fazilatga Ulug‘ Vatan urushi qatnashchilari misol bo‘la oladi. Bu odamlar o'zlarining jasoratlari uchun hurmat qilinishi kerak. Uning uchun jonlarini berganliklarini hurmat qiling. Ularga shon-sharaf va shon-sharaf.
Ko‘pchilikda shunday “Vatan tuyg‘usi” bo‘lgan. Buyuk shoir va yozuvchilar, faylasuflar va erkin fikrlovchilar, oddiy odamlar.
Ona va vatan. Juda g'alati va juda oddiy. Axir, bu baxtni anglash uchun insonga kerak bo'lgan narsadir. Biz O‘zbekiston haqida hamma narsani aytishimiz mumkin: uni tanbeh qiling, boshqa mamlakatlar bilan solishtiring. Ammo bu so'zda. Va yurakni aldab bo'lmaydi. Biz Vatanimizni, buyuk qudratimizni chin dildan sevamiz va bundan faxrlanamiz. Vatan shunchaki biz yashayotgan ulkan davlat emas. Bu biz sevadigan va qadrlaydigan, uzoqqa borganimizda sog'inadigan narsamiz. Tug'ilgan uy, o'rmon yaqinidagi daryo, vayronalardagi buvilar, qarindoshlar, qo'shni uylarning ezilgan panjaralari.
Yuz odamdan vatani nimaligini so'rang. Ular ko'p narsalarni sanab o'tadilar, asl narsalarni nomlashga harakat qilishadi. Ammo hamma birlashadi
Vatanga muhabbat tuyg‘usi, unga bo‘lgan og‘ir sog‘inch achchiq va mudhish lahzalarda, undan uzoqda bo‘lgan paytlarda yanada keskinroq seziladi. Er yuzida juda ko'p go'zal joylar bor, lekin qaerda bo'lsangiz ham, nima qilsangiz ham, ruhingiz uyda qoladi. Daraxt kabi inson o'z yurtiga ildiz otadi. Undan yirtilgan, u kuchini va hayot quvonchini yo'qotadi.
Vaholanki, vatan faqat siz tug'ilgan zamin emas. Bu odam bog'langan joy, u o'zini uning bir qismi deb hisoblaydi. Vatan – o‘zini xotirjam, baxtli his qiladigan joy. Siz doimo kutilgan va sevilgan joy.
Vatan haqida qo‘shiqlar, hikoyalar yozilgan. Qanchadan-qancha go'zal she'rlar o'z ona yurtiga bag'ishlangan!
Vatanni sevish – uni asrash, uning merosini asrab-avaylash demakdir. Sevish degani Vatanimiz uchun, urush bo‘lmasin, farzandlarimiz gullab-yashnashi uchun, ko‘zlarida baxtiyorlik porlashi uchun yashash demakdir.
Lekin vatanparvarlikni bolalikdan tarbiyalash kerak.
Bolalar bog'chasidan va maktabdan. Bu juda oddiy va tabiiy. Vatan haqida she'rlar o'qing, O‘zbekiston bayrog'ini chizing, insholar yozing.
Lekin haqiqiy vatanparvarlikni bolaga faqat o‘z namunasi orqali o‘rgatish mumkin. Shunday ekan, keling, o‘z uyimizni, viloyatimizni, yurtimizni shu yerda tug‘ilganimiz uchun qadrlaylik.