Referat Mavzu: Axborot tizimlarining dasturiy taminoti. Telekomunikasiya vositalari

O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va inovatsiyalar

vazirligi
Xalqaro Nordik universiteti
Boshlang’ich ta’lim fakulteti
MBT-123 guruh talabasining
Axborot kommunikatsiya texnologiyalari fanidan
yozgan
Referat
Mavzu: Axborot tizimlarining dasturiy taminoti.
Telekomunikasiya vositalari.

Tayorladi: Kenjaboyeva Xurshida Mexmonaliyevna

Tekshiradi: I.f.f.d,dotsent,Ismailov .X.M.

Toshkent 2023

REJA
1.Axborot tizimlarinig dasturiy taminoti.
2.Telekomunikatsiya vositalari.
3.Xulosa
4.Foydalanilgan adabiyotlar

Dasturiy ta minot turlari: amaliy, tizimli, uskunaviy Kompyuter amaliy dasturiy ta minotining vazifasi, tarkibi va strukturasi Amaliy dasturlar paketi va ular yordamida yechiladigan masalalar turkumi Kompyuter uskunaviy dasturiy ta minotining vazifasi, tarkibi va sturukturasi.
. Axborot jarayonlarining dasturiy ta minoti Dasturiy ta minot turlari: amaliy, tizimli, uskunaviy Berilganlar. Buyruq Matnli, sonli, grafikli va tovushli axborotlar kompyuterda qayta ishlanishi uchun berilganlar shaklida taqdim qilinishi lozim. Berilganlar kompyuterda qayta ishlanishi mumkin bo lgan shaklda ifodalanadigan axborotlardir. Buyruq u elementar instruksiya bo lib, unda kompyuterning u yoki bu amalni bajarishi ifodalaniladi. Prosessorni biror-bir operatsiyani amalga oshirishi uchun bitta buyruq emas, balki bir nechta buyruqlar ketmaketligini bo lishi zarur bo ladi. Berilganlarni kompyuterda qayta ishlash Berilganlarni kompyuterda dasturli qayta ishlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 1) kompyuterni tashqi xotirasida saqlanuvchi dastur bajarilishi uchun ishga tushirilganda u operativ xotiraga yuklanadi; 2) prosessor dastur buyruqlarini berilgan ketma-ketlikda o qiydi va uni bajarishni amalga oshiradi; 3) qayta ishlash jarayonida qayta ishlangan berilganlar, prosessor tomonidan operativ yoki tashqi xotiraga yozilib boriladi; 4) prosessor chiqarish qurilmasi berilganlariga so rovlar yuborishi va o zida qayta ishlangan berilganlarni chiqarish qurilmalariga uzatishi mumkin. Dasturlar - bu buyruqlarning tartiblangan ketma-ketligidir. Istalgan kompyuter dasturlarining yakuniy maqsadi apparat vositalarini boshqarish va natijalar olishdan iborat bo ladi. Odatda, dasturiy ta minot (Software) deyilganda hisoblash tizimi orqali bajariladigan dasturlar to plami tushuniladi. O z o rnida dasturiy ta minot kompyuter tizimlarining ajralmas qismi hisoblanadi va u texnik vositalarning mantiqiy davomi bo ladi. Aniq kompyuterni qo llanish sohasi undagi dasturiy ta minotning imkoniyatlari bilan belgilanadi. Kompyuterning apparat va dasturiy ta minoti bir-biri bilan ajralmas va uzluksiz o’ zaro harakatda bo’ ladi.
Dasturiy –kompyuterlar va boshqa mikroprosersorli electron mashinalar uchun dasturlar tuzilish,sinash va o’zgartirish jarayonidan iborat.Odatda dasturlash yuqori saviyali dasturlash tillari (Delphi,Java,C++,Python) vositasida amalga oshiriladi. Bu dasturlash tillarining semantikasi odam tiliga yaqinligi tufayli dastur tuzish jarayoni ancha oson kichadi.
1.Web dasturlari (internetdan foydalanadigan dasturlar)
2.Kompyuter dasturlar (Foydalanuvchi ishini avtomatlashtirish)
3.Mobil qurilmalar uchun dasturlar (Telefon,planshet va boshqa mini kompyutorlar uchun )
4.Qurilmalar uchun dasturlar (robotatexnika,bankamatlar va boshqalar)
Dasturiy ta’minot yoki SOFTWAR bu kompyuterda ma’lum bir turdagi vazifani bajarish uchun ishlab chiqilgan vositadir .Aynan shu dasturiy taminotgina Kompyuter-“quruq temir” degan atamani yo’qqa chiqargan.
Dasturiy vositalar computer tomonidan qo’llaniladigan barcha dasturlar to’plamidir.Ingiliz tilida bu atama SOFTWARE ya’ni “soft”-yumshoq,”ware”-“maxsulot” degan ma’noni bildiradi.
Dasturiy ta’minot 3 guruxga bo’linadi:
1.Tizimni dasturiy ta’minot.
2.Amaliy dasturiy ta’minot.
3.Uskunaviy dasturiy taminot.
Tizimni dasturiy taminoti- foydalanuvchi va qurilma o’rtasidagi munosabatni o’rnatib beruvchi dasturiy maxsulotlarga aytiladi.
Ya’ni ,Opiratsion tizimlar: Wendows, Linux,Mac, Solaris, Android, IOS, uskuna drayverlari va boshqalar.
Opiratsion tizim bu Kompyuter resurslarini va ma’lumotlarini muvofiqlashtiradigan va boshqaradigan dasturiy ta’minotning asosiy qismi yoki, dasturlarni bajarilishini boshqaradigan va tizimni resurslarini taqsimlash ,rejalashtirish ,kirish chiqishni va malumotlarni boshqarish kabi vazifalarni ta’minlaydigan dasturiy vositadir.
Amaliy dasturiy ta’minot
Amaliy dasturiy ta’minot –bu aniq bir pridmet soxasi bo’yicha ma’lum bir masalalar sinifini mo’ljalagan dasturlar majmuasidir.Ya’ ni ofis dasturlari paket ,grafikdasturlar, malumotlar bazasi,antiviruslar arxivatorlar va boshqalar.
Uzkunaviy dasturiy ta’minot
Uskunaviy dasturiy ta’minot –bu ma’lum bir vazifani bajaruvchi dasturiy maxsulotlarni yaratuvchi ta’minotdir.
Axborot jarayonlarining dasturiy ta minoti Dasturiy ta minot turlari: amaliy, tizimli, uskunaviy Berilganlar. Buyruq Matnli, sonli, grafikli va tovushli axborotlar kompyuterda qayta ishlanishi uchun berilganlar shaklida taqdim qilinishi lozim. Berilganlar kompyuterda qayta ishlanishi mumkin bo lgan shaklda ifodalanadigan axborotlardir. Buyruq u elementar instruksiya bo lib, unda kompyuterning u yoki bu amalni bajarishi ifodalaniladi. Prosessorni biror-bir operatsiyani amalga oshirishi uchun bitta buyruq emas, balki bir nechta buyruqlar ketmaketligini bo lishi zarur bo ladi. Berilganlarni kompyuterda qayta ishlash Berilganlarni kompyuterda dasturli qayta ishlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 1) kompyuterni tashqi xotirasida saqlanuvchi dastur bajarilishi uchun ishga tushirilganda u operativ xotiraga yuklanadi; 2) prosessor dastur buyruqlarini berilgan ketma-ketlikda o qiydi va uni bajarishni amalga oshiradi; 3) qayta ishlash jarayonida qayta ishlangan berilganlar, prosessor tomonidan operativ yoki tashqi xotiraga yozilib boriladi; 4) prosessor chiqarish qurilmasi berilganlariga so rovlar yuborishi va o zida qayta ishlangan berilganlarni chiqarish qurilmalariga uzatishi mumkin. Dasturlar - bu buyruqlarning tartiblangan ketma-ketligidir. Istalgan kompyuter dasturlarining yakuniy maqsadi apparat vositalarini boshqarish va natijalar olishdan iborat bo ladi. Odatda, dasturiy ta minot (Software) deyilganda hisoblash tizimi orqali bajariladigan dasturlar to plami tushuniladi. O z o rnida dasturiy ta minot kompyuter tizimlarining ajralmas qismi hisoblanadi va u texnik vositalarning mantiqiy davomi bo ladi. Aniq kompyuterni qo llanish sohasi undagi dasturiy ta minotning imkoniyatlari bilan belgilanadi. Kompyuterning apparat va dasturiy ta minoti bir-biri bilan ajralmas va uzluksiz o zaroharakatda bo ladi.
Axborot ta`minoti - axborot tizimlari ichki mashina axborot bazasini yaratishni tasniflash va kodlashtirish tizimlari xujjatlashtirishning unifikatsiyalashgan tizimlari, xujjat aylanmasi va xujjatlar shakli uslublarini ratsional holga keltirishni o`z ichiga olgan axborotni joylashtirish va tashkil qilish bo`yicha uslublar va vositalar yig`indisidir.