1 -қадам: Активлар қийматини аниқлаш. Ҳар бир активнинг қийматини аниқлаш учун қуйидаги саволларга жавоб бериш керак.
• Бу активнинг компания учун қиймати қанча?
• Уни қўллаб -қувватлаш қанча туради?
• Бу компанияга қанча фойда келтиради?
• Рақобатчилар бунинг учун қанча тўлашга тайёр?
• Уни қайта яратиш ёки тиклаш қанча туради?
• Уни олиш ёки ишлаб чиқиш қанча туради?
• Агар бу активга муросага келсак, жавобгарлик чораси қандай?
2 -қадам: Таҳдиддан мумкин бўлган йуқотишларни тахмин қилиш.
Мумкин бўлган йуқотишларни баҳолаш учун биз қуйидаги саволларга жавоб беришимиз керак:
• Таҳдид қандай жисмоний зарар етказиши мумкин ва бу қанча туради?
• Таҳдид қанча маҳсулдорликни йуқотишига олиб келиши мумкин ва бу қанча туради?
• Агар махфий маълумотлар ошкор қилинса, компания қандай зарар кўради?
• Таҳдид таъсиридан қутулишнинг нархи қанча?
• Агар муҳим қурилмалар ишламай қолса, йуқотиш қанча туради?
• Ҳар бир актив ва ҳар бир таҳдид учун битта ҳодисадан кутилган зарар қанча (SLE – Single Loss Expectancy)?
Бу жавоб берилиши керак бўлган саволларнинг кичик рўйхати. Махсус саволлар таҳдид турлари ва гуруҳ томонидан аниқланган хусусиятларга боғлиқ бўлади.
3-қадам: Таҳдидларни таҳлил қилиш. Таҳдидларни таҳлил қилиш учун биз қуйидагиларни бажаришимиз керак:
• хар бир бўлим ходимларидан интервю олиш, олдинги ёзувлар ва бундай маълумотларни тақдим этувчи расмий хавфсизлик манбаларини ўрганиш орқали ҳар бир таҳдид эҳтимоли ҳақида маълумот тўплаш.
• йиллик ҳодисалар частотасини (ARO – Annualized Rate of Occurrence) ҳисоблаш, бу бир йилда қанча ҳодисалар содир бўлиши мумкинлигини кўрсатади.
4-қадам: Ҳар бир таҳдид учун йиллик зарарни аниқлаш. Бунинг учун қуйидагиларни бажариш керак:
• потенциал йуқотишлар ва эҳтимолни бирлаштириш;
• дастлабки уч босқичда тўпланган маълумотлардан фойдаланиб, ҳар бир таҳдид учун ALE(ALE – Annualized Loss Expectancy) (келтирилган зарарни кутиш йили) ни ҳисоблаш;
• хар бир таҳдидга қарши химоя чораларини танлаш;
• танланган қарши чоралар бўйича харажатлар / фойда таҳлилини ўтказиш.
Do'stlaringiz bilan baham: |
