Referat mavzu: Hujayra membranasiz organoidlari, kiritmalar. Toshkent 2023 Reja

NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

BIOLOGIYA YO‘NALISHI 104-GURUH TALABASI QASIMBEKOVA MAQPAL


REFERAT
Mavzu: Hujayra membranasiz organoidlari, kiritmalar.

Toshkent - 2023

Reja:

1. 
   Hujayra organoidlari haqida. Ribosoma.
   
2. 
   Mikronaychalar, hujayra markazi, fibrillyar tuzilmalar.
   
3. 
   Kiritmalar.
   
4. 
   Yog‘ kiritmalari.
   

Adabiyotlar.

1.Афанасьев Й.И., Юрина Н.А., Котовский Е.Ф. и др.;
Й.И. Афанасьева, Н.А.Юриной., Гистология: Учебник – 5-е изд., перераб. и
доп. - М.: Медицина, 2002 г.
2. Александровская А.Т. Цитология, Гистология и Эмбриология.
Учебник. М. 1993.
3. Зуфаров К.А. Гистология. Т. «Ибн-Сино» 1991й.
4. Ibragimov Sh.I., Shodiyev N.Sh., Daminov A., Sitologiya, Gistologiya
va Embriologiy. Mehnat. –Toshkent, 1998 y


Kirish

Hujayra membranasiz orgnoidlarining mazmuni, maqsad va vazifalari.

Tirik organizmlarning hujayraviy tuzilishini o’rganish bevosita mikroskopning kashf etilishi bilan bog’liq. 1665-yilda ingliz olimi Robert Guk daraxt po’stlog’idagi po’kak to’qimadan yupqa kesmalar tayyorlab mikroskop yordamida kuzatganda ajoyib yangilikni kashf etdi. U daraxtning po’stlog’I bir xil massadan iborat bo’lmay, balki juda mayda bo’shliqlardan, ya’ni katakchlardan iborat ekanligini aniqladi. Bu mayda bo’shliqlarni “sellula” (katakcha, uyacha, hujra) deb atadi. Hujayra organoidlari membranali va memranasizlarga ajratiladi. Membranali organoidlarga mitoxondriya. Endoplazmatik to’r, golji kompleksi, lizisoma va peroksisoma kiradi. Memranasiz organoidlarga erkin ribosoma, polisoma, mikro naychalar, hujayra markazi va fibrillyar tuzilmalar kiradi.
Maqsad hujayraning membranali organoidlarini tuzilishini o’rganish.
Vazifasi


I-bob. Hujayra membranasiz organoidlari.

Hujayraning membranasiz organoidlariga erkin ribosoma, polisoma, mikro naychalar, hujayra markazi va fibrillyar tuzilmalar kiradi.
Ribosomalar membranasiz organoid hisoblanadi. Uar sitoplazmatik to’r komponentlaridan biri bo’lib, zich dumaloq shakldagi diametric 15-30 nm keladigan donalardan iborat. Ribosomalar yadro qobig’ining tashqi membranasida ham yotadi. Membranalar bilan birikmagan sitoplazmada erkin yotuvchi ribosomalar ko’p uchraydi. Ribosomalarda magniy va kalsiy bo’ladi. Ribosomalardan yadrodan i-RNK orqali berilgan genetic axborotga qarab aktiv aminokislotalar kondensatsiyasi hamda ularning polipeptid bog’iga terilib, oqsilning sintezi ro’y beradi. Ribosomaning vazifasi oqsil sintez qilish.



Polisomalar. Poliribosomalar – oqsil sintezining translyasiya bosqichida i- RNK molekulasida ketma-ket joylashib olgan ribosomalar majmuyi polisomalardagi har bir ribosoma bitta oqsil molekulasini sintezlaydi. Shuning uchun polisomalar soni hujayrada oqsil biosintezi jadalliging ko’rsatkichi hisoblanadi. Polisomalar endoplazmatik to’r naychalari membranalari bilan bog’langan bo’lishi va gialplazmada erkin joylashishi mumkin.