Referat mavzu: Jismoniy madaniyatning ijtimoiy biologik asoslari. Organizmning fiziologik tizimlari

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

REFERAT

MAVZU: Jismoniy madaniyatning ijtimoiy biologik asoslari.

Organizmning fiziologik tizimlari.

Bajardi: Tulkinova Madinabonu Bahodir qizi

Tekshirdi: Бурнес Любовь Анатольевна

Reja:

1. 
   Jismoniy madaniyatning ijtimoiy biologik asoslari……………
   

2. 
   Gomeostaz…………………………………………………….
   

3. 
   Fiziologiya…………………………………………………….
   

4. 
   Jismoniy madaniyat……………………………………………
   

Jismoniy madaniyatning ijtimoiy-biologik asoslari. Insonning jismoniy va aqliy faoliyati. Jismoniy va aqliy ish paytida charchoq va ortiqcha ish

Jismoniy madaniyatning ijtimoiy-biologik asoslari - bu inson tomonidan jismoniy madaniyat qadriyatlarini o'zlashtirish jarayonida ijtimoiy va biologik qonuniyatlarning o'zaro ta'siri tamoyillari.

Jismoniy madaniyatni ham o'z ichiga olgan har qanday hodisani chuqur va har tomonlama o'rganish, ushbu mavzuning yaxlit ko'rinishini yaratishga imkon beradigan boshqa turdosh fanlarning bilimlarini jalb qilmasdan mumkin emas.

Jismoniy tarbiya jarayonini tashkil etishda tibbiy-biologik, ijtimoiy-psixologik, pedagogik (anatomiya, fiziologiya, biologiya, gigiena, pedagogika, psixologiya, sotsiologiya) va boshqa ko'plab fanlarning majmuini bilish muhim o'rin tutadi. Inson tanasining tuzilishi, ayrim organlar va organizmning funktsional tizimlari faoliyatining qonuniyatlari, murakkab hayotiy jarayonlarning o'ziga xos xususiyatlari to'g'risida bilimsiz sog'lom turmush tarzini shakllantirish, jismoniy va sport mashg'ulotlarini to'g'ri tashkil etish mumkin emas.

Tananing a'zolari va funktsional tizimlarini o'rganayotganda, tananing tashqi muhit va ijtimoiy muhit bilan yaxlitligi va birligi printsiplaridan kelib chiqadi. Atrof-muhit bilan o'zaro bog'liq bo'lgan organizmning yaxlitligini asab tizimi va uning etakchi organi - miya yarim korteksi ta'minlaydi. Miya korteksi tashqi muhitdagi o'zgarishlarni, shuningdek, tananing ichki holatini juda nozik tarzda ushlaydi va o'z faoliyati bilan organizmning atrof-muhitga moslashishini va uning atrof-muhitga faol ta'sirini ta'minlaydi.

Uning barcha a'zolari asab, qon aylanish, limfa va endokrin tizimlari tufayli bir-biriga bog'langan va o'zaro ta'sir qiladi. Organlardan birining faoliyatini buzish boshqa organlarning faoliyatini buzilishiga olib keladi, ya'ni. organizm - bu muayyan, doimo o'zgarib turadigan atrof-muhit sharoitida mavjud bo'lgan ajralmas bir butunlik.

Organizm - funktsional faoliyati atrof-muhitga ruhiy, motorli va vegetativ reaktsiyalarning o'zaro ta'siri bilan bog'liq bo'lgan yagona o'zini o'zi boshqaradigan va o'zini o'zi rivojlantiradigan biologik tizim.

O'z-o'zini boshqarish organizm organizmning ichki muhitining normal tarkibidan har qanday og'ish avtomatik ravishda ichki muhit tarkibini asl darajasiga qaytaradigan asab va gumoral (suyuq muhit yordamida) jarayonlarga aylanishida yotadi. Uning barcha hujayralari yashaydigan tananing ichki muhiti - qon, limfa, hujayralararo suyuqlik - har xil ko'rsatkichlarning (gomeostaz) nisbatan barqarorligi bilan tavsiflanadi.



Gomeostaz

- ichki muhit va inson tanasining ba'zi fiziologik funktsiyalarining (qon aylanishi, metabolizm, termoregulyatsiya va boshqalar) nisbiy dinamik barqarorligini saqlaydigan yoki tiklaydigan reaktsiyalar to'plami. Ushbu jarayon organizmga tashqi va ichki muhitdan ta'sir qiluvchi omillarni yo'q qilish yoki cheklashga qaratilgan muvofiqlashtirilgan adaptiv mexanizmlarning murakkab tizimi tomonidan ta'minlanadi. Adaptiv mexanizmlar tashqi dunyo o'zgarishiga qaramay, organizmga ichki muhitning tarkibi, fizik-kimyoviy va biologik xususiyatlarining barqarorligini saqlashga imkon beradi. Gomeostazning doimiy ko'rsatkichlariga quyidagilar kiradi: 36-37 ° C darajasida saqlanadigan tananing ichki qismlarining harorati; pH \u003d 7,4-7,35 bilan tavsiflangan qonning kislota-ishqor muvozanati; ozmotik qon bosimi 7,6-7,8 atm.; qonda gemoglobin konsentratsiyasi 130-160 g / l va boshqalar.

Inson tanasi - bu o'z-o'zidan rivojlanayotgan murakkab biologik tizim bo'lib, unda hujayralar o'sishi va ko'payishi, metabolizm va energiya, qo'zg'alish va inhibisyon, assimilyatsiya va dissimilyatsiya jarayonlari davom etmoqda. Tananing umumiy tuzilish va funktsional tizimida faqat o'ziga xos funktsiyalarni bajaradigan ko'plab hujayralar energiya ishlab chiqarish, parchalanadigan mahsulotlarni yo'q qilish, hayotiy faoliyatning turli xil biokimyoviy reaktsiyalarini ta'minlash va boshqalar uchun ozuqa moddalari va zarur miqdordagi kislorod bilan ta'minlanadi. , umuman olganda, ajralmas organizmning o'sishi, o'zini yangilanishi va o'zini rivojlantirish jarayonlarini amalga oshirish.

Fiziologiya

(yunon.fizis-tabiat, logos-ta’limot,) tirik organizmning funksiyalarini, unda sodir bo`ladigan jarayonlarni o ‘rganadi. Bu fan hujayra, to‘qima, a yzo va tuzilmalarning hayotiy faoliyatini yaxlit organizmga xos bo‘lgan barcha murakkab va muhim jarayonlaming asosiy mexanizmlarini, ularning funksional aloqamandligini, ichki va tashqi muhit sharoitiga bog(langan holda keng ma`noda o‘rganadi.Organizmni ta’minlaydigan moddalar almashinuvi, ovqatlanish, nafas olish, qon aylanish, ayiruv, ichki sekretsiya bezlari, asab tizimi faoliyati va boshqa vazifalar fiziolgiyaning asosiy o ‘rganish maqsadidir. Fiziologiya organizmda sodir bo‘ladigan funksiyalami, ulaming hamma xususiyatlarini, ko‘rinishlarini o ‘zaro munosabatlarini organizmning turli funksional holatlarida va tashqi muhitning turli sharoitida aniqlashga intiladi.

Fiziologiya funksiyalarining tarixiy (filogenetik) va individual (ontogenetik) rivojlanishini, ularning doimo o ‘zgaruvchi tashqi muhit sharoitiga moslashishini o ‘rganadi. Shunday qilib, fiziologiya organizm funksiyasini (lotincha «funksio»- ijro qilish, faoliyat ko‘rsatish) har bir hujayra, to ‘qima, a ’zo, tizilmaning bir butun organizm sathidagi bajaradigan vazifasi va faoliyatini o ‘rgatadi.

Odam fiziologiyasi - tibbiyot nazariyasining poydevori hisoblanadi, uning rivojlanishi pedagogika va psixologiya uchun juda katta ahamiyatga ega. Odamda uchrab turadigan ko‘pgina kasalliklarni oldini olishda, me'yorida o (sish va rivojlanishini ta’minlashda, turli muhit sharoitlariga moslanishda, atrof-muhit tozaligini saqlab turishda, mehnat va sport mashqlarini ko‘ngildagidek maqsadga muvofiq holda tashkil qilishda, kishi umrini uzaytirish muammolarini yechishda fiziologiya yutuqlariga tayaniladi.