Referat Tema: Sinxron motorlar Tayyarladi: Qabilladi: Kirisiw Sinxron motordıń dúzilisi Sinxron motor islew Principin túsindiriw

Sinxron mashinalardıń arnawlı túrleri

Sinxron kompensator (SK) sonday sinxron mashinaki, reaktiv quwattı generatsiya qılıw ushın qollanıladı. Sinxron kompensatorni elektr tarmaqqa, onıń quwat koefficiyentin asırıw ushın kiritiledi.

Tutınıwshılar ushın (elekt motorlar, transformatorlar hám basqa induktiv júklemeler) elektr energiyanıń tek aktiv quraytuǵınsı emes, bálki reaktiv quraytuǵınsı da oǵada zárúr. Reaktiv energiya olarda magnit maydan ónim wazıypasın atqaradı, tek. Paydalı jumıs atqarmaydı, generator hám tutınıwshı arasındaǵı elektr uzatıw liniyasida (EUL) cirkulyasiya etip, ol jaǵdayda Joul ısırapların payda etedi. EUL ótkeriwshilerinen oqayotgan júzimdiń tıǵızlıǵı sheklengenligi sebepli, liniyada energiyanıń aktiv quraytuǵınsın tutınıwshıǵa jetkizip beriwde halal beredi.
SKning qollanıwınan maqset, tutınıwshılarǵa zárúr bolǵan reaktiv quwattı elektr stansiyada ornatılǵan sinxron generator emes, bálki tutınıwshı qasında ornatılǵan sinxron kompensator islep shıǵaradı. Bul sıyaqlı úlken reaktiv quwat talap etiwshi tutınıwshılar, tiykarlanıp transformator, asinxron motor hám reaktori ámeldegi bolǵan kárxanalar bolıp tabıladı. Tómende keltirilgen 13. 7-suwretde sanxron generator (SG), kúshaytiruvchi hám pasaytiruvchi transformatorlar (Tr-1 hám Tr-2), EUL, tutınıwshı (Z) hám tutınıwshınıń tikkeley kirisiw klemmalariga jalǵanǵan sinxron kompensator (SK) larni óz ishine alǵan elektr energetikalıq sistemanıń Principial sxeması kórsetilgen.

Sinxron kompensator elektr tarmaǵına jalǵanıwı

Tarmaqqa jalǵanǵan SK, valida júklemesi bolmaǵan, yaǵnıy yu. i. rejimindegi sinxron motor sıyaqlı isleydi hám tutınıwshı Z (mısalı, asinxron motorlar toparı ) ushın zárúr bolǵan reaktiv quwat islep shıǵaradı. Nátiyjede, SG hám EULning reaktiv quwatı minimal mániske cha pasaytiriladi.

Sinxron kompensatorni tarmaq quwat koefficiyentin asırıw ushın qóllaw

Elektr tarmaǵına SK kirgiziw menen baylanıslı processni tútintiriw ushın 13. 8-suwretdegi sxema islewin kóreylik. Kernewi bolǵan tarmaqqa Z tutınıwchini kiritilgende (13. 8, a-su'wret) odaǵı ámeldegi úlken induktiv júkleniw esabına tarmaqta kernewden múyeshka keshikuvi tokı oqa baslaydı. Z tutınıwshıǵa parallel SK jalǵanǵanda hám SKda oǵada qo'zg'otilganlik rejimi ornatılǵanda (13. 8, b-su'wret) tarmaq kernewine salıstırǵanda 90° múyeshka ilgerilep ketetuǵın tokı payda boladı. Tarmaqtaǵı juwmaqlawshı tok

Bul júzimdiń tarmaq kernewi ga salıstırǵanda faza jılısıwı (múyesh) SK jalǵańunga shekem bolǵan faza jılısıwınan talay kishi (múyesh). Bunnan tısqarı, SK jalǵanıwı menen azayadı. Buǵan iqror bolıw ushın tómendegi pikirlerdi eo'rib shıǵamız : SK valida yuksiz bolmaǵanı sebepli, onıń aktiv quwatı kishi hám kompensator yu. i. ısıraplarına teń. Bul ısıraplardı itibarǵa almay, SK jalǵańunga shekem bolǵan tarmaqtaǵı aktiv quwattı

SK jalǵanǵandan keyingi tarmaq aktiv quwatına teńlestiriw múmkin:. (13. 3)

Ańlatpalar (13. 2) hám (13. 3) dagi quwatlardı teń dep qabıl qilsak, quwat koeffiuientlari hám toklar boladı. Nátiyjede sinxr generator hám EUL reaktiv quwattan azat bolıp, olardaǵı quwat ısırapları azayadı.

Birpara jaǵdaylarda SK shala qo'zg'otilgan rejimde isleydi. Buǵan zárúrat payda bolıwı, tarmaqta kóp muǵdarda sıyımlılıq (reaktiv) júkleniwi bolıp, tutınıwshı júkleniwiniń induktiv quraytuǵınsı onı kompensatsiya ete almaydı (Mısalı, tutınıwshınıń kóplpb induktiv júkleniwi waqtınsha óshirilgen jaǵday ). Kópshilik SKning qo'zg'otilish dárejesi avtomatikalıq úskeneler járdeminde basqarıladı.
Sinxron kompensatorlar EULda uzaq aralıqlarǵa energiya uzatıwda da isletiledi. Úlken induktiv júklemeli liniya aqırında (tutınıwchida) kernew liniya baslanıwıdagidan talay kishi bolıwı múmkin; kishi júkleniwlerde, kerisinshe, liniyadagi sıyımlılıq júklenisleri tásirinde liniya aqırındaǵı kernew, liniya baslanıwı daǵı kernewden joqarı bolıwı múmkin. Eger liniya aqırında (tutınıwchilarda) SK ulansa hám úlken júkleniwlerde oǵada qo'zg'otilganlik rejiminde, kishi júkleniwlerde bolsa shala qo'zg'otilganlik rejiminde isletilse, ol halda liniya aqırındaǵı kernewdi ózgermeytuǵın bahada saqlaw múmkin.
SKlarning qızıw procesi jıldamlaytuǵın toklar (oǵada qo'zg'otilganlik rejimi) de, keshikuvchi júzimdagiga salıstırǵanda (shala qo'lg'otilganlik rejimi) salmaqlilew keshedi, usınıń sebepinen kompensatorning nominal quwatı dep, oǵada qo'zg'otilganlik rejimindegi quwatqa aytıladı.

Paydalanilg’an a’debiyatlar

1. Karimov A.S., Mirhaydarov M.M. Nazariy elektro- texnika. T., „ 0‘qituvchi“, 1979.
2. Rahimov G. R. Elektrotexnika. T., „ 0 ‘qituvchi“, 1966.
3. Majidov S. Elektrotexnikadan ruscha-o‘zbekcha lug‘at-spravochnik. T., „ 0 ‘qituvchi“, 1985.
4. Karimov A.S., Mirhaydarov M.M. va b. Elektrotexnika va elektronika asoslari. Texnika oliy o‘quv yurtlarining talabalari uchun darslik. T., „ 0 ‘qituvchi“, 1995.
5. AzizovA. A. PyccKO-y36eKCKHh KpaTKMH cjiOBapb. T.,
„ 0 ‘qituvchi“ , 1989.
6. Xoldorova S.M., Doniyorov R., Usmonova A.A. Rus-cha-o‘zbekcha o‘quv lug'ati. T., „ 0 ‘qituvchi“, 1984.
7. Mopo3oe A. L SjieKrpoTexHHKa, eneKTpoHHKa h
HMnyjibCHaa TexHHKa. M., „Bbicmaa uiKOJia“ , 1987.
8. Rojkova L.D., Kozulin V.S. Stansiya va podstansiya-
laming elektr asbob-uskunalari. T., „ 0 ‘qituvchi“, 1986.
9. Karimov A. S. va b. „Elektrotexnika va elektronika
asoslari“ (Programmalashtirilgan savollar va masalalar
to‘plami), T., „ 0 ‘qituvchi“, 1978.