Referat tema: Sociallastırıwda minezi awır balalar menen jumıs aparıw metodları

NO’KIS MA’MLEKETLIK PEDOGOGIKA INSTITUTI

BALALARDIN’ JA’MIYETLIK MASLASIW PA’NINEN
REFERAT
Tema: 1.Sociallastırıwda minezi awır balalar menen jumıs aparıw metodları.
2.Máhelle institutınıń bala rawajlanıwındaǵı róli.
3 Social pedagogika pán sıpatında


1A-MShT gruppasi studenti
Orinladi: Karamatdinova N.
Tekserdi: ____________________.


2022


Mektepke shekemgi jastaǵı balanıń social hám jeke rawajlanıwı balanıń jámiyette qabıl etilgen normalar haqqında birinshi túsinigin óz ishine aladı. Usınıń menen birge, ol jámiyetke maslasqan tolıqqonli shaxstı qáliplestiriw ushın da tıykar bolıp tabıladı.

• 
  Bala shaxsınıń rawajlanıwı balanıń jasaw jayında qabıl etilgen social normalar menen jaqın baylanısda boladı. Bunday rawajlanıw tek eki strukturalıq bólekti óz ishine alǵan halda tolıqqanli boladı :
  
• 
  • balanıń átirapındaǵı adamlar menen munasábetler;
  
• 
  •bul dáwir ushın zárúrli bolǵan oyınlar, shınıǵıwlar hám járdemlerdi óz ishine aladı.
  

• 
  Usınıń menen birge, hár bir rawajlanıw dáwiri - bul balanıń jası hám pikirlew dárejesi, sonıń menen birge, dúnyaǵa beyimlesiwdi esapqa alǵan halda minnetlemeleri menen baylanıslı halda ruxsat etilgen zatlar sheńberinde kóringen huqıqları. olardıń átirapında bala orınlawǵa ılayıq. Bulardıń barlıǵı psixologlar ushın rawajlanıwdıń social jaǵdayı dep atalǵan jámáátlik kontseptsiyanı qáliplestiredi. Hár bir bópeniń rawajlanıwınıń individuallıǵına qaramay, rawajlanıw jaǵdayı esaptan tısqarı yamasa ayriqsha ózgeshelik emes. Bul mektepke shekemgi jastaǵı balanıń jeke rawajlanıwın qáliplestiriwi múmkin bolǵan ósiwdiń psixologiyalıq nızamları sebepli júzege kelgen jaǵday.
  

• 
  Oyın dawamında bala sezimiy jáne social tárepten rawajlanadı. Ol ózin úlkenler sıyaqlı tutıwǵa háreket etedi, ata-anasınıń minez-qulqların " sınap kóredi", socialliq ómirde aktiv qatnas jasawǵa úyrenedi. Oyında balalar dawlardı sheshiwdiń túrli usılların analiz etedi, átiraptaǵı dúnya menen óz-ara munasábette bolıwdı úyreniwedi.
  
• 
  Biraq, mektepke shekemgi jastaǵı balalar ushın oynawdan tısqarı, sáwbetlesiw, shınıǵıwdı orınlaw, oqıw, úyreniw, baqlaw hám talqılaw zárúrli bolıp tabıladı. Ata-analar balanıń etikalıq minez-qulqların xoshametlewleri kerek. Bulardıń barlıǵı balaǵa social rawajlanıwda járdem beredi. Bala hámme zatqa júdá bayqaǵısh : ol gózzallıqtı sezedi, ol menen siz kino, muzey, teatrlarga barıwıńiz múmkin.
  

2.Máhelle institutınıń bala rawajlanıwındaǵı róli.
Máhelle termini arabsha bolıp, „o'rin-jay“ degen mánisti ańlatadı. Ol túrli regionlarda mat, elod atlarda atalib kelingen. Ádebiyatlarda M. larning kóp mıń jıllıq tariyxga iye ekenligi haqqında maǵlıwmatlar ushraydı. Mısalı, Narshaxiy óziniń „Buxara tariyxı“ shıǵarmasında Buxarada bunnan 1100-jıl ilgeri bir qansha máhelleler bolǵanın belgilep ótken. Alisher Navaiy óziniń „Tańlanıw ul-abror“ shıǵarmasında máhelleni „mahalla qala ishindegi qalasha“bolıp tabıladı dep tariyplaydi, Hirot qalası júz qalasha áhmiyetine iye bolǵan máhellelerden shólkemleskenin aytıp ótedi. Máhelleler, ásirese, Ámir Temur dáwirinde gúlleniw tapqan.
Máhálleniń demokratiyalasıw, sociallasıw, insanıylasıw hám joqarı dárejede jetilistiriw processlerine aktiv tásir etiwin birinshi Prezident I. A. Karimov tómendegishe aytıp ótgen: “Máhelle — biziń jámiyet turmısında insaniy tárbiya vakilleriniń ózgermeytuǵın deregi.

3.Social pedagogikanıń pán retindegi mánisin anıqlaw ushın “pán” túsiniginiń ózi insan iskerliginiń obiektiv bilimlerdi sistemalastırıw hám islep shıǵıwǵa qaratılǵan iskerligi ekenligin atap ótiw kerek. Túsiniktiń ilimiy mazmunlıq tárepin úyreniw “ social pedagogika” termininiń ózine itibar qaratıwdı talap etedi. Ol eki tarawdan ibarat bolıp, olardı bir tarawǵa birlestirib turadı. Bul birlesiw tosınarlı emes hám pánde siyasiy toparlaw hám qánigelesiwiniń zamanagóy processlerine baylanıslı. Pedagogika páninde siyasiy toparlaw hám qánigelesiw procesi sońǵı wqıtlarda kúsheyip barmaqta. Ayırım qánigelestirilgen tarawlar -mektepge shekem pedagogika, mektep pedagogikası, arnawlı pedagogikası, kásip-óner pedagogikası, tariyx pedagogikası óz aldına ilimiy tarawlarǵa aylanıp boldı. Olardıń qatarına social pedagogikanı da kirzizsek bolad Social pedagogikanıń pedagogika sıyaqlı tálim-tárbiya procesi hám hádiyselerin úyrenedi. Biraq olardı arnawlı bir ayriqsha baǵdarlarda úyrenedi. Bul pánniń ayriqsha ózgesheligi “ social” sózinde sáwlelengenliginde. “ Social” (latınshada socialis-ulıwma, social ) túsinigi astında

adamlardıń óz-ara munasábetleriniń túrli formaları menen baylanıslı barlıq zat túsiniledi. Bul degeni, eger pedagogika ósip kiyatırǵan áwladlardıń tálim tárbiyası haqqındaǵı pán bolsa, social pedagogika tálim- tárbiya processlerinde balanıń jámiyettegi turmısqa qosılıwına baylanıslı
hádiyse ayrıqsha ajratadı. Balanıń jámiyetke “kirisiw” procesi, onıń arnawlı bir social tájiriybeni qolǵa kirgiziwi (bilim, qádiriyat, júriw-turıw qaǵıydaları ) sociallasıw dep ataladı.ı.