Referati Mavzu: Hozirgi zamon iqtisodchilarining jahon iqtisodiyotiga oid go’yalari Reja

3. Iqtisodiy xodisalar taxlilini makroiqtisodiy jixatdan (xususiy milliy daromad va jamgarish o’rtasida bog`liqlik va nisbatlarni) tadqiq etish zarurligi.
4. Bandlik nazariyasi kuyidagilarga asoslanadi: bandlik ortishi tufayli, milliy daromad, ayni paytda istemol ҳam ortadi, ammo daromad istemolga nisbatan sekinrok ortadi, odatda insonlarning psixologik «qonuni»dan kelib chikib, ularda jamgarishga moillik kuchayadi.

Keyns g`oyalarning davomchilarini, ya’ni keynschilarni uch oqimga ajratish mumkin
1. Ung va uta reakstion oqim, agressiv monopolistlarning manfaatini ximoya qilgan.
2. Liberal oqim tarafdorlari monopoliya manfaatlarini ximoya etadi, ammo kurollanishni inkor etadi.
3. So’l keynschilik oqimi tarafdorlari milliy daromadni to’g`ri taksimlash g`oyasi bilan talab darajasiga samarali ta’sir etishga intiladi.
Xansen kapitalizm qiyinchiliklari uning ichki qarama-qarshiliklaridan emas, balki "Tashki impuls"larning susayganligidan deb biladi.
Davlat xarajatlarini o’stirish va kondirish uchun ish xaqidan olinadigan soliqlarni 25-30% emas balki 60% gacha oshirish taklif etiladi. Ular multipliqator prinstipini akselerastiya prinstipi bilan tuldirdilar. Akselator investistiya o’sishining daromad o’sishiga, ya’ni investistiyadan keyingi va undan oldingi daromadlarning farqlari nisbati bilan aniklanadi. Multipliqator va akselerator g`oyalariga asoslanib, iqtisodiyotning o’zluksiz o’sish sxemasi ishlab chiqildi.
Evropacha oqim Franstiyada shuxrat kozondi. Keyns g`oyalarini G.Ardon, P. Mendes - Frans kabilar to’laligicha qabul qilsa, F.Perru osuda fazoni tartibga solishni samarasiz deb xisobladi.
Bu oqim tarafdorlari iqtisodiyotni rejalashtirishni taklif etadilar. Imperativ (direktiv xarakterda Sobik SSSRdagi kabi) va indikativ (xozir ko’p davlatlar qullaydigan) rejalashtirish ajratiladi. Keyns uslubi iqtisodiy inkrozlarning (1948-49, 1953-54, 1960-61, 1967-68, 1969-71,1974-75, 1981-82) oldini ola bilmadi.
Yangi keynschilik urniga postkeynschilik keldi, bo’lar: ingliz iqtisodchilari J. Robinson, N.Koldor, P.Sraffa, Amerikalik olimlar A.Eyxner, S. Vayntraub. Ular kapitalistik tizimning ichki turgunlik konstepstiyasini taklif qildilar.
Ular keyns ta’limotini dinamik, xarakatchan nazariya deb qaraydilar. "Yukori naf", ishlab chiqarish omillarining eng yukori unumi nazariyalarini tankid qilish xarakterlidir. Ijtimoiy institutlar roli ҳam kiritilgan. Bu ta’limda o’sish va taksimot muammolari markaziy o’rinni egallaydi. Ishlab chiqarish va o’sish sur’atlari milliy daromadning taksimotiga bog`liq, daromad va uning o’sishi esa, jamgarma, umumiy jamgarma esa, ish xaqi va foydadan jamgarilgan jami summaga teng bo’ladi.
Marjinalizm iqtisodiy ta’limotning navbatdagi boskichi yangi klassik yo’nalish bo’lib, uning shakllanishi ingliz alfred Marshall nomi bilan bog`liq (yukorida berilgan), shu yo’nalish tarafdorlari ichida Amerikalik J.B.Klark, Italiyalik V.Pareto g`oyalarini kursatish mumkin. Bu olimlarda ekonometrik usullar etakchidir. Yukorida dastlabki ikki olim xaqida fikr bildirgan bo’lsak, bu erda Vilfredo Pareto(1848-1923)ning iqtisodiy g`oyalarini taxlil etamiz. Uning asosiy asoslari: «Siyosiy iqtisod kursi» (1898), «Siyosiy iqtisod ta’limoti» (1906) va «Umumiy sostialogiya bo’yicha traktat» (1916).U L.Valras bilan (1982 yildan) birga Lozane universitetida ishlay boshladi. Uning asosiy xizmati shuki, u asosiy marjinalistik tushuncha «Foydalilik» («naf») ni mikdoriy ulchashniig yangi usulini taklif etdi, u «Ijtimoiy maksimal foydalilik» yoki «Pareto optimumi»ni muomalaga kiritdi. Bu tushuncha xatto bu odamning turmush darajasi yaxshilanishi barchaning turmush darajasi ortishi uchun yoki jilla bo’lmasa yomonlashmasligi mumkinligini xisoblash imkonini beradi. Bu konstepstiya foyda (foydalilik) ni maksimum qilish uchun optimal qaror qabul qilish yo’lini yaratadi.
Keyingi davrlarda «Neoklassik sintez» konstepstiyasi vujudga keldi, uning muallifi P.Ssamuelson(1915) jaxonga «Ekonomika» darsligi bilan mashxur. Bu kitob 1948y. Yozildi va 15 martda qayta nashr etilgan. Bu asar uchun unga 1970y. Nobel mukofoti laureati unvoni berilgan. Bu asarda asosiy e’tibor ommaviy ishsizlik va inflyastiyani engish masalalariga qaratilgan. Bu qarashlarda xozirgi yangi keynschilik va neoliberal g`oyalarning bir-biriga ta’siri (sintezi) ni ko’rish mumkin. Umuman, xozirgi davrda barcha iqtisodiy g`oyalar o’rtasida (toboro yaqinlashuv va bir-biriga ta’siri) aralash g`oyalar kuzatilmoqda.