Referati Oila bilan olib boriladigan ijtimoiy-pedagogik faoliyat Reja • 1

A.Qodiriy nomidagi JDPI 903-guruh

talabasi Urazaleyeva Xikmatoyning
Ijtimoiy pedagogika fanidan “Oila bilan olib
boriladigan ijtimoiy- pedagogik faoliyat”
mavzusida yozgan

Referati

Oila bilan olib boriladigan ijtimoiy-pedagogik faoliyat
Reja
• 1. Oilaning ijtimoiy maqomi, tipologiyasi va asosiy vazifalari.
• 2. Oilaga ko’rsatiladigan ijtimoiy-pedagogik yordam shakllari.
• 3. “Homiylik” va “vasiylikka oilsh” tushunchalarining mohiyati.
Homiylik va vasiylikka olishga muhtoj bolalarning toifalari.
• 4. Bolani asrab olish borasidagi ijtimoiypedagogik faoliyat.

O’zbekcha TAYANCH TUSHUNCHALAR LUG’ATI
inglizcha Oila family Ota-ona parents Oilaning ijtimoiy maqomi social status of the family Oilaning turlari types of family Oila a’zolari family members yetimlik Ijtimoiy yordam orphan social assistance Asrab olish adoption Oilaning ijtimoiy-madaniy darajasi sotsiyalno - cultural level of the family Oilaning vazifalari family problems

Oilaning ijtimoiy maqomi, tipologiyasi va asosiy vazifalari. Oila shaxs tarbiyasida muhim o’rin tutadi. Oila – kishilarning nikoh yoki qon-qarindoshlik rishtalari, umumiy turmush tarzi, axloqiy mas’uliyat hamda o’zaro yordamga asoslanuvchi kichik guruhi. “Jamiyat” va “oila” tushunchalari bir-biri bilan chambarchas bog’liq.

Oilaning ijtimoiy maqomi quyidagi to’rt jihatni o’zida aks ettiradi: Oilaning ijtimoiy-iqtisodiy darajasi Oilaning ijtimoiy-ruhiy holati Oilaning ijtimoiy-madaniy darajasi Oilaning vazifaviy holati (vaziyatli-rolli maqomi)
Oilaning ijtimoiy-iqtisodiy darajasi – oilaning moddiy holatini belgilab, bu oila daromadlari, turmush darajasi, moddiy jihatdan to’kinligini ifodalaydi (oilaning daromadi yuqori, o’rtcha va past bo’lishi mumkin).
Oilaning ijtimoiy-ruhiy holati – oilada sog’lom yoki nosog’lom psixologik muhit mavjudligini anglatadi; – oiladagi sog’lom psixologik muhit oila a’zolarining bir-birlari bilan yaqinliklari, o’zaro hamkor, hamfikr va teng huquqli ekanliklarini anglatsa, nosog’lom psixologik muhit esa aksincha, oilada janjal-nizolarning ko’pligi, oila a’zolarining bir-birlariga nisbatan mehrli, oqibatli emasliklarini ko’rsatadi.
Oilaning ijtimoiymadaniy darajasi • – oila a’zolarining axloqi, atrofdagilar bilan munosabati, ma’lumotlilik darajasi, kasb yoki hunar egasi ekanliklari, oilaning muayyan an’anaga egaligi, oila a’zolarining qiziqishlari, ma’naviy ehtiyojlari, maishiy hayotni birgalikda tashkil etishlarini ifodalaydi
Oilaning vazifaviy holati (vaziyatli-rolli maqomi) – oilada ota-onalar, farzandlarning o’zlariga yarasha vazifalari mavjudligini, ularning mehnat taqsimotidagi ishtiroklari, oila xo’jaligini tashkil etishdagi ishtiroklarini belgilaydi.
Manbalarda oiladagi mavjud muhit, oila a’zolarining birbirlari bilan o’zaro munosabatlariga ko’ra oilalarning quyidagi turlari ko’rsatilgan: 1) tinch, baxtli oilalar 2) ijtimoiy xavf mavjud bo’lgan oilalar 3) notinch oilalar 4) asotsial oilalar
Oila jamiyatning muhim bo’lagi sifatida quyidagi vazifalarni bajaradi: Reproduktivlik (naslni davom ettirish). Iqtisodiy faoliyatni tashkil etish
Farzandlarni ijtimoiy hayotga tayyorlash Psixoterapevtik faoliyatni tashkil etish Tarbiyaviy faoliyatni tashkil etish Xo’jalik-maishiy faoliyatni tashkiletish.


Oilaga ko’rsatiladigan ijtimoiypedagogik yordam shakllari. Maslahat berish Metodik yordam ko’rsatish Ijtimoiy himoya qilish
• Homiylik – biror shaxsni himoya etish, tarafini olish, majburiyatni o’z zimmasiga olish demakdir
Yetim bolalarga vasiylik qilish ikki yo’l bilan amalga oshiriladi: Vasiylik – voyaga yetmagan yetim bolalarga ular voyaga yetgunga qadar g’amxo’rlik qilish va ularga qolgan mol-mulkka qarab turish hisoblanadi. farzandlikka olish; davlat qaramog’iga topshirish
Homiylik hamda vasiylikka muhtoj bolalar guruhi: • • • ota-onalari vafot etgan; ota-onalari bedarak yo’qolgan; ota-onalari ota-onalik huquqidan mahrum etilgan; ota-onalari muomalaga layoqatsiz; ota-onalari axloq tuzatish koloniyalarida jazo o’tayotgan; • ota-onalari jinoyat sodir etishda ayblanib, hibsda saqlanayotgan; • ota-onalari bola tarbiyasidan bo’yin tovlayotgan; • ota-onalar vaqtincha tibbiy va ijtimoiy muassasalarga joylashtirilgan.
Bolani asrab olish borasidagi faoliyat bir necha bosqichda amalga oshiriladi. • 1) bolani asrab oluvchi ota-onalarni izlash; • 2) ariza topshirgan nomzodlar tomonidan anketa va zarur hujjatlarni to’ldirish; • 3) oila, “Mehribonlik uylari” yoki bola joylashgan boshqa ta’lim muassasasiga tashrif buyurish; • 4) oila va uning “do’stlari”ni o’rganish (tashxis); • 5) bo’lajak ota-onani boshlang’ich o’qitish (ota-onalar 23 kun davomida bola joylashgan muassasada nazariy • bilimlarni egallash asosida malaka oshiradi); • 6) bolani uni asrab olayotgan ota-onalarga topshirish (bu jarayon vasiylik va adliya organlari tomonidan amalga oshiriladi)
O’zbekiston Respublikasida vasiylik va homiylikka muhtoj bolalarni tarbiyalash, ijtimoiylashtirishga alohida e’tibor qaratib kelinmoqda. Bu borada amalga oshirilayotgan majmuaviy chora-tadbirlarga bevosita Respublika “Bolalarni ijtimoiylashtirish” Markazi hamda “Sen yetim emassan” jamg’armasi boshchilik qilib kelyapti. “Sen yetim emassan” jamg’armasi 2002 yilda tashkil topgan bo’lib, “Go’daklar uylari” hamda “Mehribonlik uylari” tarbiyalanuvchilarini ijtimoiy hayotga moslashtirish yo’lidagi faoliyatni amalga oshiradi.