Registon ansambili oʻzining rang-barang koshinkori bezaklari; naqshinkori peshtoqlari, ulkan gumbazlari bilan Oʻrta Osiyo meʼmorchligining noyob yodgorligi hisoblanadi


Download 72.75 Kb.
bet7/8
Sana20.01.2023
Hajmi72.75 Kb.
#1103146
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Registon ansambli

Tillya-Kari madrasasi maydonning shimoliy qismida Sherdor madrasasidan o'n yil o'tib, 1420-yillarning karvonsaroyi o'rnida barpo etilgan. Kvadrat binoning asosiy jabhasi nosimmetrik bo'lib, markaziy portaldan va kemerli nişalar va burchak minoralar bilan ikki qavatli old qanotlardan iborat. Keng hovli perimetri bo'ylab kichik uy-joylar bilan qurilgan, hujrami... Hovlining g'arbiy tomonida ustunlar ustiga ikkita tutash galereya joylashgan gumbazli masjid joylashgan.
Madrasa binosi geometrik va gul naqshlari bilan bezatilgan mozaika va majolika bilan bezatilgan. Ichki bezakda zarhaldan juda ko'p foydalaniladi, bu "oltin bilan bezatilgan" degan ma'noni anglatuvchi madrasaga nom bergan. Masjid zarb qilingan mihrab va minbarga ega, devorlari va tonozlari yuzalari rasmlar bilan qoplangan kundal oltindan mo'l-ko'l foydalanish bilan.
Tilla-Kari madrasasi o'z tarixi davomida nafaqat talabalar o'qish uchun joy bo'lgan, balki sobor masjidi vazifasini ham bajargan.

Tillya-Kari madrasasining sharqida Shayboniylar maqbarasi joylashgan bo'lib, u qabr toshlari uyumi bo'lib, eng qadimiysi XVI asrga to'g'ri keladi. Shayboniylar davlatining asoschisi Abul Xayrning nabirasi Muhammad Shayboniy edi, u 1500 yilda Chag'atoy xonligi ko'magi bilan keyin Toshkentga joylashib, Samarqand va Buxoroni bosib olib, u erda hukmronlik qilgan temuriylar sulolasidan so'nggi hukmdorlarni ag'darib tashladi. Shundan so'ng, Shayboniy o'z xayrixohlariga qarshi chiqib, 1503 yilda Toshkentni egallab oldi. 1506 yilda u Xivani egallab oldi va 1507 yilda u Marv (Turkmaniston), sharqiy Fors va g'arbiy Afg'onistonga hujum qildi. Shayboniylar 1502 yilda Akkoyunlu (Eron) ni zabt etgan Safaviylarning oldinga siljishini to'xtatdilar. Muhammad Shayboniy ko'chmanchi o'zbeklarning etakchisi edi. Keyingi yillarda ular Markaziy Osiyo vohalarida mustahkam o'rnashdilar. XVI asrdagi o'zbeklar bosqini zamonaviy o'zbek millati etnogenezining so'nggi tarkibiy qismi bo'ldi.

Sherdor madrasasining orqasida qadimiy savdo gumbazi bor Chorsu, Registon maydonining O'rta asr Samarqand shahrining savdo markazi maqomini tasdiqlovchi. Bugungi kungacha saqlanib qolgan olti burchakli gumbazli bino XV asrda qurilgan va XVIII asrning boshlarida tiklangan. 2005 yilda savdo gumbazi yangilandi, binoning to'liq balandligini tiklash uchun uch metrli tuproq qirib tashlandi. Hozir u erda o'zbek rassomlari va haykaltaroshlarining asarlari namoyish etilayotgan tasviriy san'at galereyasi joylashgan.



Download 72.75 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling