Reja:
1.Brachiopodalar haqida ma`lumot
2.Brachiopoda qobig`I
3.Yelka oyoqlilar anatomiyasi
4. Ekologiyasi
5.Evolyutsiya tarixi va turlari
YELKA OYOQLILAR (BRACHIOPODA) -UMURTQASIZ
HAYVONLAR TIPI, DENGIZLARDA O’TROQ HAYOT
KECHIRADI. TANASI PUSHTI RANG IKKI PALLALI OHAK
CHIG’ANOQ BILAN QOPLANGAN. CHIG’ANOG’INING
UZUNLIGI 10 SANTIMETRGACHA. CHIG’ANOQ
PALLALARI MAXSUS O’SIKLAR YOKI FAQAT
MUSKULLAR YORDAMIDA TUTASHGAN. TANASI
CHIG’ANOQ BO’SHLIG’INING KEYINGI QISMIDA
JOYLASHGAN, CHIG’ANOQNING OLDINGI KENGAYGAN
QISMIDA TERI O’SIMTALARI, YA’NI KIPRIKLAR BILAN
QOPLANGAN “QO’LLAR” BOR. KIPRIKLAR HARAKATI
TUFAYLI MANTIYA BO’SHLIG’IGA SUV KIRIB TURADI.
OG’IZ BO’SHLIG’I “QO’LLAR”NING ASOSIDA
JOYLASHGAN. AYRIM YELKA OYOQLILARDA
KO’RICHAK MAVJUD. TANA BO’SHLIG’I IKKILAMCHI,
YURAGI, QON TOMIRLARI, HALQUM OLDI NERV
HALQASI VA NERV TOLALARI BOR. AYRIM JINSLI,
LICHINKASI TROXOFORA. BOLTIQ, QORA VA KASPIY
DENGIZLARIDAN TASHQARI HAMMA DENGIZLARDA
YASHAYDI. YELKA OYOQLILAR — QADIMGI
HAYVONLAR, KEMBRIY DAVRIDAN MA’LUM. 280 DAN
ORTIQ TURI TARQALGAN. YELKA OYOQLILAR
PALEOZOYNING STRATIGRAFIYASIDA MUHIM
AHAMIYATGA EGA
Hech bir organizm
umurtqasizlar davrini
Brachiopodadan ko'ra ko'proq
ifodalamaydi. Ular harakat
qobiliyatini yo'qotgan va
tanalarini qattiq tashqi qobiq
bilan o'rab olgan birinchi ikki
tomonlama hayvonlar edi.
Yuzaki ko'rinishda
mollyuskalarga o'xshash
bo'lishiga qaramay, ular
o'zlarining anatomiyasida
butunlay boshqacha bo'lib, bu
guruhga tegishlidir.
Brachiopodlar bugungi kunda kamdan-kam
uchraydi, ammo bu ular har bir bentik (pastki)
dengiz ekologiyasida mutlaqo hukmronlik
qildilar, ularning qobiqlari son-sanoqsiz
milliardlab to'plangan. Bugungi kunda
ularning toshga aylangan qoldiqlari barcha
qazilmalarning eng keng tarqalgani
hisoblanadi.
Brachiopodalar dengiz
qobig'i bilan qoplangan
umurtqasizlar bo'lib, ular
yuzaki ko'rinishida
mollyuskalarga juda
o'xshaydi. Ular, aslida,
anatomiyasi bo'yicha
mollyuskalardan mutlaqo
farq qiladi va ular
mollyuskalar bilan umuman
chambarchas bog'liq emas.
Bular suvdagi mikroskopik
oziq-ovqat zarralarini
jonzotning og'ziga supurib
tashlaydi.
Brachiopodalarning ko'p turlari substratga
mushak poyasi bilan bog'langan bo'lib, ular
pedikula deb nomlanadi. Biroq, hali ham erkin
suzuvchi lichinkalar bosqichi mavjud.
Brachiopodaning o'n olti yuz avlodi va boshqa
ko'plab turlari ma'lum, ularning aksariyati
qazilma (yo'qolib ketgan) shakllardir.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
