Reja: 1-Beton haqida ma’lumot 2-Beton mustahkamligi aniqlash 3-Betonni buzmasdan mustahkamligini aniqlash usullari

Reja: 1-Beton haqida ma’lumot 2-Beton mustahkamligi aniqlash 3-Betonni buzmasdan mustahkamligini aniqlash usullari

Beton haqida asosiy ma’lumotlar

Beton (frans. beton va lot. bitumon— togʻ smolasi)—boglovchi modda (mas, sement), suv, toʻldirgichlar (mas, shagal, qum), ayrim hollarda qoʻshilmalar qoʻshib tayyorlanadigan qorishmaning zichlashib qotishi natijasida hosil boʻladigan qurilish material i. Qadimda B.dan gumbaz, qubbalar, ravoqlar, katta inshootlar qurishda ishlatishgan. Bunda boglovchi material sifatida loy, gips, ohak, asfaltdan foydalanishgan. B. texnologiyasining takomillashuvi sement ishlab chiqarilishi bilan bogʻliq. 19-asrda temirbetonning ixtiro qilinishi B.ning keng tarqalishiga olib keldi. Hajmiy massasiga (kgGʻm3 larda hisoblanadi) koʻra, B.ning juda ogir (2500 dan yuqori), ogʻir (1800 dan 2500 gacha,) yengil (500 dan 800 gacha) va alohida yengil (500 dan past); boglovchi moddaning turiga koʻra, sementli, silikatli, gipeli, asfaltbetonlar, polimerbetonlar va boshqa xillarga; vazifasiga kura, oddiy (sanoat, fuqaro qurilishi uchun ishlatiladigan), gidrotexnika, yoʻl qurilishi, issiqlik izolyatsiyasi, manzarali ishlarga, maxsus ishlarga (kimyoviy turgun, olovbardosh, yadro nurlanishlaridan himoya qmlish va boshqa uchun) moʻljallangan xillari bor
Beton 4000 yildan oshiq vaqt maʼlum (Qadimgi Mesopotamiya), ayniqsa Qadimgi Rimda keng qoʻllaniladi . Italiya — tarkibiy qismlarga osonlik bilan kiradigan vulkanik mamlakat, betondan tayyorlangan puzolan va lava ezilgan toshlar. Rimliklar jamoat binolari va inshootlarini, jumladan, Pantheonni qurish uchun betondan foydalangan, uning qubbasi hali dunyoda beton boʻlmagan betondan qurilgan. Shu bilan birga, davlatning sharqiy qismida bu texnologiya tarqalmagan, qurilishda anʼanaviy ravishda tosh ishlatilgan, keyin esa arzon plitalar — bir xil gʻisht. Tufayli Gʻarb Rim imperiyasining pasayishiga, monumental binolar va inshootlarni keng koʻlamli qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi yoʻqolishi olib keldi hunarmandchiligi va ilm-fan umumiy degradatsiyasi bilan birgalikda beton notoʻgʻri foydalanish, hech narsa keldi. erta Oʻrta asr faqat yirik meʼmoriy ob’ektlar toshdan qurilgan cherkovlar, edi.
Beton mustahkamligini kub namulari orqali sinab aniqlash ba’zi vaqtlarda ma’lum qiyinchiliklarni tug‘dirishi mumkin. Misol uchun ma’lum vaqt o‘tgandan so‘ng konstruksiya betoning mustahkamligini aniqlash zarur bo‘lib qolganda namunalar bo‘lmasligi mumkin, yoki namunalarni saqlash sharoiti konstruksiyaning ishlash sharoitidan farq qilishi mumkin.
Qurilganiga ancha vaqt bo‘lgan temirbeton konstruksiyasini betonining mustahkamligini aniqlash zarur bo‘lganda ushbu ko‘rsatkichni konstruksiyaning o‘zida bajarishga to‘g‘ri keladi. Avvallari ko‘pgina xollarda konstruksiya betonidan parmalabssilindr shaklidagi kernlar olinib laboratoriya sharoitida gidravlik presslar yordamida sinalar edi. Olingan natija 0,8 ga ko‘paytirilib betonning mustahkamligi aniqlanar edi. Ko‘pgina xollarda konstruksiya armaturasining ko‘pligi yoki konstruksiyaning yupqaligi tufayli kernlar olishni qiyinlashtiradi.
Beton mustahkamligini kub namulari orqali sinab aniqlash ba’zi vaqtlarda ma’lum qiyinchiliklarni tug‘dirishi mumkin. Misol uchun ma’lum vaqt o‘tgandan so‘ng konstruksiya betoning mustahkamligini aniqlash zarur bo‘lib qolganda namunalar bo‘lmasligi mumkin, yoki namunalarni saqlash sharoiti konstruksiyaning ishlash sharoitidan farq qilishi mumkin.
Qurilganiga ancha vaqt bo‘lgan temirbeton konstruksiyasini betonining mustahkamligini aniqlash zarur bo‘lganda ushbu ko‘rsatkichni konstruksiyaning o‘zida bajarishga to‘g‘ri keladi. Avvallari ko‘pgina xollarda konstruksiya betonidan parmalabssilindr shaklidagi kernlar olinib laboratoriya sharoitida gidravlik presslar yordamida sinalar edi. Olingan natija 0,8 ga ko‘paytirilib betonning mustahkamligi aniqlanar edi. Ko‘pgina xollarda konstruksiya armaturasining ko‘pligi yoki konstruksiyaning yupqaligi tufayli kernlar olishni qiyinlashtiradi.
Betonning mustahkamligi ko‘rsatkichi sinalayorgan eridagi mustahkamligi do/d3 nisbat orqali aniqlanadi. Etalon sterjen uzunligi 150 mm va diametri 10 mm bir uchi uchli St3 markali po‘latdan tayyorlanadi. Betonni sinash davrida konstruksiyaning uzunligi va yuzasi bo‘yicha xar xil joyida kamida 10 zarb bilan uriladi. Sinov davrida bolg‘aning boshchasi sinalayotgan konstruksiyaning yuzasiga perpendikulyar bo‘lishi shart.
GOST 25192-2012 klassifikatsiyasiga qoʻshimcha ravishda quyidagi tasnif qoʻllaniladi.
Tovar miqdori boʻyicha betona quyidagicha boʻlinadi: Oʻta ogʻir (2500 kg / m³ dan yuqori zichligi) — barit, magnetit, limonit; Ogʻir (zichlik 2200-2500 kg / m³);
Yengillatilgan (1800-2200 kg / m³ zichligi); Yengil (500-1800 kg / m³ zichligi) — keramzibeton, penobeton, gazbeton, pemzobeton, arbolit, vermikulit, perlit; Birlashtiruvchi va agregatlar tarkibiga koʻra, konkretlar quyidagilarga boʻlinadi:
Beton yoki temirbeton konstruksiyasi betoning mustahkamligini aniqlashning fizik usullari keyingi vaqtlarda keng ko‘lamda foydalanib kelinmoqda. Bu usullarni quyidagilarga bo‘lish mumkin: ultratovush impulsi, rezonans va radiometrik, to‘lqin zarbi usullari.
Beton mustahkamligini nazoratini ulьtratovush impulьsi yordamida aniqlash usuli betonda ulьtratovush to‘lqinlarining bo‘ylama tarqalishi va so‘nish darajasiga asoslangan. Avvaldan tayyorlangan beton mustahkamligining ulьtratovush tezligiga bog‘liqligini ifodalovchi grafiklar yordamida konstruksiya betonining mustahkamligi aniqlanadi. Amaliyotda Beton-8, UK-YUP, UK-16P i UK-12P eng ko‘p foydalaniladigan ulьtratovush asboblar qatoriga kiradi.
Beton mustahkamligini nazorat qilishning to‘lqin zarbi usuli betonda mexanik zarb oqibatida hosil bo‘lgan bo‘ylama to‘lqinlarni tarqalish tezligini aniqlashga asoslangan.
Foydalanilgan adabiyotlar
1-fayllar.org ( internet saytidan foydalanildi.

Beton (frans. beton va lot. bitumon— togʻ smolasi)—boglovchi modda (mas, sement), suv, toʻldirgichlar (mas, shagal, qum), ayrim hollarda qoʻshilmalar qoʻshib tayyorlanadigan qorishmaning zichlashib qotishi natijasida hosil boʻladigan qurilish material i. Qadimda B.dan gumbaz, qubbalar, ravoqlar, katta inshootlar qurishda ishlatishgan. Bunda boglovchi material sifatida loy, gips, ohak, asfaltdan foydalanishgan. 

Xulosa