Reja: 1 Iqtisodiy o’sish va aholi turmush darajasi

Ishlovchining qo’liga tegishiga qarab, ish haqi brutto (umumiy) va netto (sof) ish haqiga bo’linadi. Brutto ish haqini yalpi, ishlovchi hisobiga yozilgan ish haqi desa ham bo’ladi. Netto ish haqi esa yalpi ish haqidan har xil to’lovlar chigirib tashlagandan so’ng, qoladigan sof ish haqi, ya’ni ishlovchining hamyoniga kelib tushadigan puldir.

• Ishlovchining qo’liga tegishiga qarab, ish haqi brutto (umumiy) va netto (sof) ish haqiga bo’linadi. Brutto ish haqini yalpi, ishlovchi hisobiga yozilgan ish haqi desa ham bo’ladi. Netto ish haqi esa yalpi ish haqidan har xil to’lovlar chigirib tashlagandan so’ng, qoladigan sof ish haqi, ya’ni ishlovchining hamyoniga kelib tushadigan puldir.

Umumiy
haqi
Daromad
solig`i
Ijtimoiy sug`urta
to`lovi
Jamg`armaga
ajratilgan
pul
Sof
ish
haqi

Bajarilgan ishni o’lchami mezonga qarab ish haqi vaqtbay va ishbay (donabay) ish haqiga bo’linadi. Vaqtbay ish haqi ma’lum malaka va tajriba ega bo’lgan xodimning ishlagan vaqtiga, ya’ni necha kun yoki soat ishlaganiga, vaqt sarfiga qarab to’lanadi.

• Bajarilgan ishni o’lchami mezonga qarab ish haqi vaqtbay va ishbay (donabay) ish haqiga bo’linadi. Vaqtbay ish haqi ma’lum malaka va tajriba ega bo’lgan xodimning ishlagan vaqtiga, ya’ni necha kun yoki soat ishlaganiga, vaqt sarfiga qarab to’lanadi.

Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, iqtisodiy o'sish ko'proq ish o'rinlari, yuqori daromadlar va tovarlar va xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini yaratish orqali turmush darajasini oshirishga yordam beradi. Biroq shuni ta’kidlash kerakki, iqtisodiy o‘sishning o‘zi hamma uchun ham hayot sifatini oshirishga olib kelmasligi mumkin, chunki o‘sishning foydalari aholi o‘rtasida teng taqsimlanmasa, taqsimlash bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘lishi mumkin.

• Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, iqtisodiy o'sish ko'proq ish o'rinlari, yuqori daromadlar va tovarlar va xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini yaratish orqali turmush darajasini oshirishga yordam beradi. Biroq shuni ta’kidlash kerakki, iqtisodiy o‘sishning o‘zi hamma uchun ham hayot sifatini oshirishga olib kelmasligi mumkin, chunki o‘sishning foydalari aholi o‘rtasida teng taqsimlanmasa, taqsimlash bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘lishi mumkin.