Reja: 1 Soliqlarning budjet daromadlarini shakllantirishining ilmiy-nazariy asoslari

Davlat budjeti daromadlari YAIMga nisbatan %da

Yuqoridagi diagrammadan ko’rinib turibdiki, Davlat budjeti daromadlari YaIMga nisbatan 1998-yili 32.4%dan 2016-yil 20.5%ga yoki 11.9 foizli punktga pasaygan, bu esa YaIMga soliq bosimining birmuncha pasayganligidan dalolat beradi. Demak, Davlat budjeti daromadlari YaIMga nisbatan qancha ulushni tashkil etishi tahlil qiladigan bo’lsak, bosqichma-bosqish tushib kelganligining guvohi bo’lamiz. 1998-yildan boshlab 2007-yilgacha keskin tarzda tushib kelgan, lekin davlat budjeti daromadlarini mustahkamlash uchun ancha keng ko’lamdagi islohatlarga yo’l qo’yildi, shuning uchun 2008-yildan boshlab YaIMga nisbatan davlat budjeti daromadlari bosqichma-bosqich optimallashtirildi. Oxirgi to’rt yilni tahlil qilar ekanmiz, undagi ko’rsatkich 22%dan 20,5%gacha pasaydi yoki 1.5 foizli punktga pasayganini ko’rishimiz mumkin.

• 
  Yuqoridagi diagrammadan ko’rinib turibdiki, Davlat budjeti daromadlari YaIMga nisbatan 1998-yili 32.4%dan 2016-yil 20.5%ga yoki 11.9 foizli punktga pasaygan, bu esa YaIMga soliq bosimining birmuncha pasayganligidan dalolat beradi. Demak, Davlat budjeti daromadlari YaIMga nisbatan qancha ulushni tashkil etishi tahlil qiladigan bo’lsak, bosqichma-bosqish tushib kelganligining guvohi bo’lamiz. 1998-yildan boshlab 2007-yilgacha keskin tarzda tushib kelgan, lekin davlat budjeti daromadlarini mustahkamlash uchun ancha keng ko’lamdagi islohatlarga yo’l qo’yildi, shuning uchun 2008-yildan boshlab YaIMga nisbatan davlat budjeti daromadlari bosqichma-bosqich optimallashtirildi. Oxirgi to’rt yilni tahlil qilar ekanmiz, undagi ko’rsatkich 22%dan 20,5%gacha pasaydi yoki 1.5 foizli punktga pasayganini ko’rishimiz mumkin.
  

3)Davlat byudjetini daromadlarini shakllantirishda soliqlarning ob’ektiv zarurligi

• 
  Yurtimizda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning ustuvor vazifalari iqtisodiy erkinlashtirish, davlat boshqaruvchilik funksiyasini qisqartirish va uning iqtisodiyotga aralashuvini cheklashdan iborat. Shu bilan birgalikda milliy ishlab chiqarishni shakllantirish va rivojlantirish, budjet-soliq siyosati yaxlitligini ta’minlash, budjet kamomadiga yo’l qo’ymaslik muhim ustuvor vazifalar qatoriga kiradi. Bu vazifalarni amalga oshirish uchun, avvalo, soliqlar orqali iqtisodiyotni boshqarish mexanizmini to’g’ri, oqilona ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish lozim bo’ladi. Bu haqda fikr yuritar ekan birinchi Prezident I.A. Karimov shunday ta’kidlaydi: “Soliq siyosatini takomillashtirish iqtisodi-yotni barqarorlashtirishga va moliyaviy ahvolni mustahkamlashga oid muammolarni hal qilishda muhim ahamiyat kasb etadi. Bozor munosabatlariga o’tish sharoitida soliqlar iqtisodiy siyosatni amalga oshirishda eng muhim boshqaruvchi omil bo’lib qoladi”
  
• 
  Bugungi kunga kelib yurtimizda soliqlar va soliqqa tortish jarayonlari mukammal tarzda tashkil etilgan va boshqarilmoqda. Soliq tizimida izlanishlar amalga oshirilib, yildan-yilga optimallashtirib borilmoqda.