Reja: Aerodrom gruntlarining turli darajada o'ta namlanishi va suvni chetlatish bo'yicha muhandislik saqlash tadbirlari

1 - grunt; 2 - tosh yotqizib yonbag'irni mustahkamlash.
Aerodrom qoplamalarining suv qochirish va drenaj tizimi sxemasi:
1- talvejli (kamar) quduq; 2 - grunt tarnov:3 - obmotka; 4 - qoplama; 5 – qoplama chetidagi tarnov: 6 - kuzatish hududi; 7 - drenaj qatlamli asos; 8 - yomg'ir suvini qabul qiluvchi quduq; 9 - o'tkazib yuborgich (quvur); 10 - kollektor; 11 – qoplama chetidagi drenaj; 12 - drenajlovchi qatlami yo'q asos.

Agar suv tezligi mahalliy gruntga ruxsat etilganidan katta bo'lsa, zovur tubi va yonbag'irlarini chim, o'tlar bilan qoplash, tosh yoki beton plitalar bilan mustahkamlash kerak. Mustahkamlash variantlari 7-rasmda berilgan.
7-rasm. Zovur va to'g'on yonbag'irlarini mustahkamlash:
a) yonbag'irda o't o'chirish, pog'onama-pog'ona va gumus qatlam bilan; b), d) chim bosish (yonbag'ir m= 1,5); e), f) chim bosish (yonbag’ir m> 1.5); g), h) bir qator tosh terish; i) ikki qator tosh terish; 1 - gumus qatlam; 2 - yog'och; 3,4 - chaqiq tosh.
Drenaj inshootlarini texnik ko'rikdan o'tkazish oralig’i

Xulosa
Ushbu mustaqil ish bo’yicha aerodromlarni suv qochirish va drenaj tizimini saqlash va ta’mirlash ishlarini olib borishda nimalarga etibor berish kerakligini bilib oldim. Suv chetlatish va drenaj aerodrom hududini SUQT, RY, TJ larning sun’iy qoplamalarini har tomondan oqib kelishi mumkin bo‘lgan suvlardan himoya qiladi; uchish maydonining yopiq pastlik joylaridagi yer usti suvlari, qoplamalar va gruntli hovuzlar suvini yig‘adi; yig‘ilgan suvlarni aerodrom tashqarisiga chiqarib tashlaydi: yer usti suvlari sathini pasaytiradi; sun’iy qoplamalarning drenajli asoslaridan ortiqcha suvni ketkazadi.Shu sababdan aerodromlarni suv qochirish va drenaj tizimini saqlash va ta’mirlash ishlari muntazam olib borilishi zarur.


Asosiy adabiyotlar

1. 
   Glushkov G.I. i dr.«Iziskaniya i proektirovanie aerodromov» M.: Transport, 1992, 616 s.
   
2. 
   «Iziskaniya i proektirovanie aerodromov». Spravochnik./pod red.G.I. Glushkova -M.: Transport, 1990.
   
3. 
   Ashford N., Rayt PX “Proektiovaniya aerodromov” M:Transport, 1992 y.
   
4. 
   S.I. Xolmuxamedov, R.J. Xakimova, “Aerodromlarni qidirish va loyihalash” Darslik, Toshkent, 2012 y.
   

Qo’shimcha adabiyotlar

1. 
   QMQ 2.05.08-97 “Aerodromlar” Toshkent, 1998.
   
2. 
   QMQ 3.06.06-07 “Aerodromlar” Toshkent, 2007
   
3. 
   “Aerodromlarni loyihalash asoslari” fanidan ma`ruza matni. T., 2021 y.
   
4. 
   Airport Design and Operation 3rd Revised edition / Antonin Kazda, Robert E. Caves / 2015
   
5. 
   Airport Engineering: Planning, Design and Development of 21st Century Airports 4th Edition / Norman J. Ashford, Saleh Mumayiz, Paul H. Wright / 2011
   
6. 
   Airport Planning & Management, Seventh Edition 7th Edition / Seth Young, Alexander Wells / 2019