Режа Агрегатлардан фойдаланиш самарадорлигини ишлаб чиқаришдаги аҳамияти

Машинанинг иш унумлари:
1. Майдон салоҳияти

2. Материаллар сиғими

3. Ўтказувчанлик қобилияти
6,6

Агрегатлардан фойдаланишнинг техникавий самарадорлиги, биринчи навбатда ер майдонининг ўлчамлари (бўйи, эни ва нишоблиги) ҳамда шаклига боғлиқ бўлиб, суғориладиган деҳқончилик шароитида унинг мақбул юзаси 20-40 гектарни, шакли тўғри тўртбурчак ва ўртача нишоблиги 0,03-0,05 ни ташкил этади.

Ҳар бир қишлоқ хўжалик агрегатини бевосита далада ишлатиш жараёнида ундан техникавий самарадорлиги унинг самарали (иш)вақтини, яъни дала бўйлаб иш юришлари учун кетган вақтини умумий (иш ва салт юришлари учун) кетган вақтга нисбатини фоизларда аниқланган қиймати билан белгиланади.
Маълумки, агрегат далага ишлов бермаганда (салт юрганда) у вақтини бекорга сарфлаган ҳисобланади. Унинг далада ишлаётган пайтдаги салт юришларини иложи борича қисқартириш қимматбаҳо иш вақтини ошириш ва энергия сарфини камайтириш имконини беради.
8.2. Агрегатнинг техникавий самарадорлиги ва уни ошириш йўллари

Агрегатнинг техникавий самарадорлиги қуйидагича аниқланади:

ФС= 100% (1)
бу ерда: – иш юришлар учун кетган вақт, соат;
- салт юришлар учун кетган вақт, соат.
Агрегатнинг иш ва салт юришлар учун кетган вақтлар, мос ҳолда уларнинг юришлари йиғиндисини ( ) тезликларига ( ) нисбати билан, яъни = ва = топилади.
13.1-расмдан кўриниб турибдики, агрегат томонидан ишлов бериладиган дала майдони уч қисмга ажратилган ҳолда, яъни = + 2Е дан иборат майдонларга бўлиб ишлов берилади.
Бу майдонларга ишлов беришда агрегатнинг иш юришлар йиғиндиси:
= (2)
ва салт юришлар йиғиндиси
(3)
ташкил этади.

а) б)
8.1-расм. Агрегат билан ишлов бериладиган майдоннинг ўлчамлари (а) ва унинг дала охирида бурилиш схемаси (б)
Бу кўрсатгичлар майлон узунлиги ва кенглиги , бурилиш йўлагини кенглиги Е, машинанинг конструктив Вк қамраш кенгликлари, иш юриш бурилишдаги салт юриш узунликлари, иш салт ҳамда бурилиш йўлагидаги иш ва салт юриш сони га боғлиқ бўлади.
Юқорида келтирилган кўрсатгичларни (1) формулага қўйиб ва бир қатор соддалаштиришдан сўнг қуйидаги кўринишга эга бўламиз.
ФС= 100% (4)
Агар деб белгиласак, у ҳолда формула (4) ниқуйидагича ёзиш мумкин:
ФС = 100% (5)
Бу ерда А-агрегатнинг иш режимини (иш ва салт юришлар тезлигини), В-даланинг ўлчамларини (бўйи ва энини) ҳамда С-агрегатнинг параметрларини ҳисобга олувчи коэффициентлар ҳисобланади.
Ушбу коэффициентларни агрегатнинг фойдаланиш самарадорлигига таъсирини тахлили бўйича қуйидаги хулосаларни қилиш мумкин:

1. 
   Коэффициент А операторнинг маҳоратига боғлиқ бўлиб, агрегатнинг салт юриш тезлиги иш юриш тезлигига тенглаштирилганда = унинг фойдаланиш самарадорлиги энг юқори бўлади;
   
2. 
   Даланинг узунлигини ошиб бориши билан (В 1) фойдаланиш самарадорлиги ҳам ортиб боради;
   

3. Кичик майдонларга нисбатан катта майдонларда агрегатнинг фойдаланиш самарадорлиги юқори бўлади.
4. Агрегатнинг салт юриш узунлиги унинг кинематик узунлиги ва бурилиш радиусига боғлиқ бўлиб, комбинациялаштирилган ва тиркама машиналар билан ишлатилганда унинг файдаланиш самарадорлиги камаяди.
5. Фойдаланиш самарадорлигини оширишда осма ва манёврчанлиги юқори бўлган машиналардан фойдаланиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади.