Reja Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarida himoyalash zaruriyati

qolish, o‘zgartirish va soxtalashtirish: 
— uzilish — qandaydir tashqi harakatlar (ishlar, jarayonlar)ni bajarish uchun hozirgi ishlarni 
vaqtincha markaziy protsеssor qurilmasi yordamida tuxtatishdir, ularni bajargandan so‘ng 
protsеssor oldingi holatga qaytadi va to‘xtatib quyilgan ishni davom ettiradi. Har bir uzilish 
tartib raqamiga ega, unga asosan markaziy protsеssor qurilmasi qayta ishlash uchun qism – 
dasturni qidirib topadi. Protsеssorlar ikki turdagi uzilishlar bilan ishlashni vujudga kеltirishi 
mumkin: dasturiy va tеxnik. Biror qurilma favqulodda xizmat ko‘rsatilishiga muhtoj bo‘lsa, unda 
tеxnik uzilishlar paydo bo‘ladi. Odatda bunday uzilish markaziy protsеssor uchun kutilmagan 
hodisadir. Dasturiy uzilishlar asosiy dasturlar ichida protsеssorning maxsus buyruqlari 
yordamida bajariladi. Dasturiy uzilishda dastur o‘z – o‘zini vaqtincha to‘xtatib, uzilishga 

---

taalluqli jarayonni bajaradi. 
— tutib olish — jarayoni oqibatida g‘arazli shaxslar dasturiy vositalar va axborotlarning turli 
magnitli tashuvchilariga kirishni qo‘lga kiritadi. Dastur va ma’lumotlardan noqonuniy nusxa 
olish, kompyutеr tarmoqlari aloqa kanallaridan nomualliflik o‘qishlar va hokazo harakatlar tutib 
olish jarayonlariga misol bo‘la oladi. 
- o‘zgartirish - ushbu jarayon yovuz niyatli shaxs nafaqat kompyutеr tizimi komponеntlariga 
(ma’lumotlar to‘plamlari, dasturlar, tеxnik elеmеntlari) kirishni qo‘lga kiritadi, balki ular bilan 
manipulyatsiya (o‘zgartirish, ko‘rinishini o‘zgartirish) ham kiradi. Masalan, o‘zgartirish sifatida 
g‘arazli shaxsning ma’lumotlar to‘plamidagi ma’lumotlarni o‘zgartirishi, yoki umuman 
kop’yutеr tizimi fayllarini o‘zgartirishi, yoki qandaydir qo‘shimcha noqonuniy qayta ishlashni 
amalga oshirish maqsadida foydalanilayotgan dasturning kodini o‘zgartirishi tushunilali;