Reja: Baholash, baholashning didaktik maqsadi va vazifalari

Akademik kredit - oliy ta’limning muayyan bosqichida ushbu ta’lim darajasini qo‘lga kiritish maqsadida talaba tomonidan muntazam ravishda to‘plab boriladigan ramziy o‘lchov birligi. Bu birlik talaba ma’lum miqdordagi o‘qish yuklamasini bajarganligi va muayyan o‘qish natijalarini muvaffaqiyatli tarzda egallaganligini anglatadi.
O‘quv dasturi mantiqiy tugallangan va yakuniy xulosa yasash imkonini beradigan qism-modullarga ajratiladi, har bir modul bo‘yicha talabaning o‘zlashtirishi lozim bo‘lgan bilim, ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga doir xususiy kompetensiyalarni nazorat qilish va baholash uchun kredit nazorat topshiriqlari, ularning ma’ruza, laboratoriya, amaliy, seminar mashg‘ulotlari va mustaqil ta’lim jarayonida to‘plash yo‘llarini aniqlaydi.
Akademik modul - yaxlit, muayyan o‘quv natijalariga erishishga qaratilgan, talabaning o‘zlashtirishi lozim bo‘lgan bilim, ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga doir xususiy kompetensiyalarni nazorat qilish va baholash Reyting tizimi mezonlariga ega bulgan tizimli, izchil o‘qish va o‘rganish harakatlari jamlanmasi. U odatda bir semestr davom etadi lekin ayrim hollarda bir necha soatdan iborat bo‘lishi ham mumkin. ЕCТС tizimida har bir modul o‘zida muayyan miqdordagi kreditlarni aks ettiradi.
O‘quv moduli o‘quv rejada ko‘zda tutilgan pedagogik va ishlab chiqarish amaliyoti, bitiruv-loyiha ishi yoki magistrlik dissertatsiya ishi bo‘lishi mumkin.
Kredit-modul tizimi, bu - o‘qitish jarayonini maqsadga muvofiq tashkil etish jarayoni bo‘lib, o‘qitishning modul texnologiyalari jamlamasi va kredit o‘lchovi asosida baholash modeli hisoblanadi. Mazkur tizimni pedagogik jarayonga qo‘llash o‘qitish jarayoni shakllari: ma’ruza, laboratoriya, amaliy, seminar mashg‘ulotlarini o‘quv maqsadlari asosida uyg‘unlashtirish, talabalarning o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga oid xususiy kompetensiyalarni nazorat qilish va baholashda reyting tizimidan maqsadga muvofiq foydalanish lozim. Ushbu jarayonni professor-o‘qituvchilar yaxlit, uzviy va izchillikda tashkil etiladigan serqirra hamda murakkab tizimli jarayon ekanligini tasavvur qilishi va loyihalashi zarur.
Kredit-modul tizimida an’anaviy o‘qitishdan voz kechish, ya’ni talabalarni passiv tinglovchi sifatida o‘quv ma’lumotlarni tayyor holida yetkazmasdan, balki talabalarni pedagogik jarayonning sub’ekti sifatida mustaqil bilim olish qobiliyatlarini rivojlantirish talab etiladi.
O‘quv modulini o‘qitishda professor-o‘qituvchi o‘zi o‘qitishga mutassadi bo‘lgan o‘quv modulini shu kursga ajratilgan kredit birlik asosida reyting tizimi uchun talabalarning o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga oid xususiy kompetensiyalarni nazorat qilish va baholash uchun o‘quv topshiriqlari va nostandart test topshiriqlarini tuzishi lozim.
O‘quv modulini o‘qitishda kredit-modul tizimi quyidagi didaktik maqsad va vazifalarni amalga oshiradi:
oliy ta’limni rivojlantirish Konsepsiyasida belgilangan maqsad va vazifalarga mos o‘quv jarayonini tashkil etishni amalga oshiradi;
o‘quv rejadan o‘rin olgan har bir o‘quv moduli, kursning talabalarning kelgusidagi kasbiy faoliyatida tutgan o‘rniga muvofiq kredit birligini qiymatini aniqlash;
reyting tizimi uchun Blum o‘quv maqsadlariga muvofiq talabalarning o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga oid xususiy kompetensiyalarni nazorat qilish va baholash uchun o‘quv topshiriqlari va nostandart test topshiriqlarini shakllantirish;
o‘quv o‘quv modulii bo‘yicha bilim, ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga oid xususiy kompetensiyalarni talabalar tomonidan qiziqishi va ehtiyojlariga muvofiq to‘liq o‘zlashtirilishi uchun o‘z o‘quv rejalarini individual tarzda tuzishlariga imkon yaratish;
o‘qitish jarayoni shakllari: ma’ruza, laboratoriya, amaliy, seminar mashg‘ulotlarini o‘quv maqsadlari asosida uyg‘unlashtirish, talabalarning mustaqil ta’limi va ishining nisbatini orttirish, mazkur jarayonni rejali va maqsadga muvofiq tashkil etish;
bo‘lajak mutaxassislarga mehnat bozorida qo‘yiladigan talablarni inobatga olgan holda o‘qitish jarayonini tashkil etilishi va dasturlarni optimallashtirishning qulayligi va kooreksiyalash imkoniyati mavjudligi.
Yuqoridagi maqsad va vazifalar professor-o‘qituvchilardan ma’ruza, laboratoriya, amaliy, seminar mashg‘ulotlarini nafaqat o‘qitishni innovatsion ta’lim texnologiyalari asosida olib borish, balki talabaning mustaqil ta’lim va ishiga yangicha yondashish, zamon talabidan kelib chiqib, mutaxassisning malaka talablaridan kelib chiqqan holda tabalar tomonidan bilim, ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga oid xususiy kompetensiyalar, kasbiy va vitagen tajribalarni  egallash, ularda tabiiy-ilmiy savodxonlik, amaliy ko‘nikmalarni shakllantirish natijasida inson kapitali yaratishni talab etadi.
Xorijiy tajribaga ko‘ra, kredit-modul tizimida o‘quv jarayoni har semestrda 2-4 tagacha moduldan iborat bo‘ladi. Modulda jamlangan o‘quv modulilar osondan murakkablik sari, nazariy-uslubiy o‘quv modulilardan amaliy o‘quv modulilarga qarab hamda mantiqiy jihatdan bir-birini o‘zaro uzviy to‘ldirish prinsipi asosida shakllantiriladi. Talaba mutaxassis bo‘lib shakllanishi uchun nafaqat axborotlar, balki ularni qayta ishlash, amaliyotga joriy qila olish malakasiga ega bo‘lishi talab etiladi.
Modul asosida o‘qitish tizimida talabalar bilimi,ko‘nikma, malaka, tayanch va o‘quv moduliga oid xususiy kompetensiyalarni nazorat qilish va baholashda reyting baholash tizimidan foydalaniladi. Unda talabaning barcha o‘quv faoliyati, ya’ni auditoriya va auditoriyadan tashqari mashg‘ulotlarda olgan, o‘zlashtirgan bilimlari ball berish orqali baholanadi.