Reja: Daraxt va butalarga parvarish
Daraxt va butalarning kompozitsiyasi
Download 273.11 Kb. Pdf ko'rish
|
Ўрмон таксацияси ва ўрмон тузиш mustaqil ish
Daraxt va butalarning kompozitsiyasi
Daraxt va butalarning kompozitsion shakllari kuyidagilarni uz ichiga oladi: soliterlar (gazonda ekilgan yakka daraxt); usimliklar guruxlari; urmon massivlari va kichik urmonlar; katorlab ekilgan daraxtzorlar; xiyobonlar; yashil tusiklar; yashil devorlar; xar xil shakl berib ekilgan ekinzorlar; chirmashib usuvchi usimliklar. Soliterlar - bu yakka xolda usuvchi daraxt yoki butalar. Bunday turda joylashtirishda aloxida usimliklarning manzaraboplik xususiyatlari inobatga olinadi: usish jadalligi; shox-shabbasining shakli; barglari; gullari va mevalarining rangi.
Soliterlar uchun kuyidagi daraxt va butalarni tanlash mumkin: eman, shark chinori, lenkoran akatsiyasi, lola daraxti, dumalok shaklli ok akatsiya, yirik bargli juka, majnun tol, virgin archasi, krim karaFayi, kora karaFay, chubushnik, oddiy ligustrum va boshkalar. Soliterlar ochik joyga ekiladi, bunda ularni gazon soliterlari deyiladi, yoki bunday daraxtlar yulkalarning oxiriga ekiladi va istikbolli soliterlar deb ataladi. Gazonlar fonida konussimon yoki sharsimon (dumalok) shox-shabbali daraxtlarni ekish tavsiya etiladi. Istikbolli soliterlarda shox-shabbasi yoyilib usuvchi daraxtlar chiroyli kurinadi; suv yonida ayniksa majnuntol xushmanzara kurinish xosil kiladi. Soliterlar yaratish uchun katta yoshdagi daraxtlardan yoki standart kuchatlardan foydalaniladi, avvalo ular guruxlab ekiladi keyinchalik, bittadan daraxt yoki buta koldiriladi. Gfruu - nazar solganda yaxlit kurinadigan usimliklar majmuasi. Xajmiga kura guruxlar kichik (2-3 talik) urta (4-7) va katta (8-16) ga bulinadi. Tuzilishiga karab oddiy va murakkab guruxlarga ajratiladi. Oddiy guruxlar fakat daraxt yoki butalarning bitta turidan xamda bir nechta turidan tashkil topadi. Murakkab guruxlar xam daraxt xam butalardan yaratiladi. Murakkab guruxlarda va xar xil turli guruxlarda usimliklar buyiga va shox-shabbasining shakliga kura tanlanadi. Guruxlar pliz bulishi mumkin, bunda tigiz shox-shabbali daraxtlar ishlatiladi, juka, dala zarangi va boshtsalar xamda nafis, panjarasimon, ularda nafis shox-shabbali daraxt turlari tsullaniladi (gledichiya, safora va boshtsalar). Guruxdagi usimliklarning uzaro uYFunlashuvi uchun shoxshabbasining shakli yon shoxlarining tuzilishi, bargining kalinlik darajasi, ekologik va manzaraboplik jixatdan bir-biriga mutanosibligi nazarda tutiladi. Butalardan tashkil topgan guruxlarni yaratishda xar xil turlarning bir vaktda gullashi yoki mavsumga karab, xar xil vaktda gullashiga e’tibor karatiladi. Guruxdagi daraxtlar orasidagi masofa, odatda, 3-4 metrni tashkil etadi. Bu masofani ikki baravarga kiskartirish mumkin, lekin, kelgusida siyraklatish sharti bilan. Guruxdagi butalar orasidagi masofa usimliklarning xajmiga karab 0,5-1,5 metr buladi. Guruxlarda daraxt va butalar aralash ekilganda ularning orasidagi masofa 1-3 metrni tashkil etadi.
maydondan tashkil topadi, kichik urmonlar - 0,2 gektar va undan kuprots maydonni egallaydi. Urmonlar ninabargli, yaprok bargli va ninabarg - yaprok bargli ekinlardan barpo etiladi. Tarkibiga kura, urmonlar toza va aralash, shakliga kura oddiy va murakkab buladi. Massivlar va kichik urmonlar daraxtsimon, butasimon, xamda daraxt-butasimon ekinlardan yaratiladi. TuFri yunalgan tsatorlar oradigi (1x1 m; 3x1 m; 4x4 m; 3x5 m va undan ortits) bulishi; parallel ravishda tsayrilgan chizitslar buyicha, tsayrilish radiusi katta buladigan bulsa (tsatordagi daraxtlar oraligi xamda tsatorlar orasi 45 metr), erkin xolda yaratilishi mumkin. Urmon massivida daraxtlarni erkin xolda joylashtirganda, baland buylilari markazda, pastrots buylilarini - chetki tsatorda ekiladi.
aytiladi. Ular ochits xilDa (piramidasimon va sharsimon shox-shabbalari bir biridan ma’lum masofada joylashgan) va yopits xilDa (shox-shabbalari birlashib usgan) buladi. Yopits xildagi allleyalar nafis, panjarasimon (gledichiya, akatsiya va boshtsalar), yarim soyali (yongo1<), xamda soyali (eman, sharts chinori, kashtan) bulishi mumkin. Uzun va keng alleyalarda baland usuvchi, keng shox-shabbali daraxtlar ekiladi. Tor va kalta alleyalarda past buyli piramidasimon shox-shabbali daraxtlarni va butalarni ekish tavsiya etiladi. TSatorlab ekilgan Daraxtzorlar tsatorli va xiyobonli turlarga ajratiladi. Katorli ekinlar - bir tsator, ikki tsator, kam xollarda uch tsatorli buladi. Kator oralab, daraxtlar shaxmat usulida yoki bir-biriga tsarama-tsarshi xolda ekiladi. Katorli ekinlarda daraxtlar orasida masofa 1-jadvalda keltirilgan. |
ma'muriyatiga murojaat qiling