Reja: Dasturlash tillarining tarixi

Tarjima qilingan va tuzilgan tillar
Kompyuter yuqori darajadagi tilda yozilgan dasturni bajarishdan oldin uni kompyuter tushunadigan tilga "tarjima qilish" kerak, ya'ni. mashina kodi. Bu tarjima jarayoni tarjima, tarjimon dasturi esa tarjimon deb ataladi. Tarjimonlar ikki sinfga bo'linadi: kompilyatorlar va tarjimonlar.
Kompilyatsiya - bu mashina kodidagi dastur (kompilyator deb ataladi) dasturlash tilida yozilgan boshqa dasturni mashina kodiga o'zgartirganda. Shundan so'ng, dasturning mashina kodi bajariladi. Tuzilgan tillarga misollar sifatida C, Fortran, Paskal tillari kiradi.
Tarjima shundan iboratki, mashina kodidagi dastur (tarjimon) dastur faylini ichki xotiraga yozadi va uni satrma -bosqich bajarishni boshlaydi. Masalan, eski BASIC tili.
Dasturni talqin qilish tuzilgan kodni bajarishga qaraganda taxminan 10-200 marta sekinroq. Bundan farqli o'laroq, tarjima qilingan dasturni disk raskadrovka qilish (dasturdan xatolarni olib tashlash) odatda tarjima qilingan dasturga qaraganda osonroq bo'ladi. Ba'zi mos holatlarda va asboblar mavjud bo'lganda, bu farqlar ancha kichik bo'lishi mumkin. Yaxshi misol Java sifatida xizmat qiladi, u optimallashtirilgan va o'rta darajadagi kompilyatsiya qilingan kod bo'lib, u ma'lum bir uskunaga mos kelishi uchun Just-in-Time kompilyatori tomonidan ish vaqtida tarjima qilinadi.
Asosan, har qanday tilda yozilgan dasturni ham talqin qilish, ham kompilyatsiya qilish mumkin.
BOSHQA YOZUVLAR

Dasturlash tillari tarixi — dastlabki kompyuterlarni hujjatlashtirishdan tortib, dasturiy taʼminotni ishlab chiqish uchun zamonaviy vositalarni oʻz ichiga oladi. Ilk dasturlash tillari juda oʻta tor doirada qoʻllanilishga moʻljallangan boʻlib, ular matematik belgilarga va shunga oʻxshash tushunarsiz sintaksisga tayangan^[1].
Kompyuter texnikasining rivojlanishi dasturlash tillarida algoritmlarni yozib olish uchun turli xil yangi belgilar tizimlarining paydo boʻlish jarayonini belgilab berdi. Bunday tilning paydo boʻlishining maʼnosi dastur kodini soddalashtirishdan iborat edi.
Dasturlash tillarini besh avlodga boʻlish qabul qilingan. Birinchi avlodga oʻtgan asrning 50-yillari boshlarida, birinchi kompyuterlar endigina paydo boʻlgan paytda tuzilgan tillar kiradi. Bu "bir satrda bir buyruq" prinsipi asosida qurilgan birinchi assembler tili edi.
XX asr davomida kompilyatorlar nazariyasi boʻyicha olib borilgan izlanishlar yuqori darajadagi dasturlash tillarini yaratishga olib keldi, ular koʻrsatmalarni uzatish uchun qulayroq sintaksisdan foydalanadilar.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]