Reja: Elektr o’tkazgichkar haqida umumiy ma’lumot


Download 122.36 Kb.
bet2/8
Sana18.06.2023
Hajmi122.36 Kb.
#1584354
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Elektr o’tkazgichlar va izolyatorlar

10 Elektr izolyatorlari


  1. kauchuk

  2. shisha

  3. toza suv

  4. yog '

  5. havo

  6. olmos

  7. quruq yog'och

  8. quruq paxta

  9. plastik

  10. asfalt

ko'proq izolyatorlar:

  • shisha tolasi

  • quruq qog'oz

  • porcelein

  • seramika

  • kvarts

Materialning shakli va o'lchami o'tkazuvchanlikka ta'sir qilishini ta'kidlash kerak. Qalin qismli materiya bir xil uzunlikdagi nozik bir bo'lagidan yaxshiroq harakat qiladi. Agar siz bir xil qalinlikda bo'lgan ikkita qismini olsangiz, birisi boshqasidan qisqaroq bo'lsa, unda qisqaroqroq bo'ladi. Qisman qarshilikka ega, shunga o'xshab, suvni uzoq vaqtdan qisqaroq quvur orqali kuchlantirish osonroqdir.
Harorat shuningdek, o'tkazuvchanlikka ta'sir qiladi. Harorat oshgani sayin, atomlar va ularning elektronlari energiya hosil qiladi. Ba'zi izolyatorlar (masalan, shisha) sovuq bo'lsa ham, yaxshi issiqlik o'tkazgichlari bo'lganda yomon o'tkazgichlardir. Ko'pchilik metallar yaxshi o'tkazgich bo'lib, sovuq va kambag'al o'tkazgichlar issiq bo'lsa. Ba'zi yaxshi o'tkazgichlar juda past haroratlarda super o'tkazgichga aylanadi.
Elektronlar Supero'tkazuvchilar materiallardan oqilsa-da, ular, masalan, kanyonda suvning ishqalanishidan qanday foydalanayotgan bo'lsangiz, ular atomlarga zarar etkazmaydi yoki aşınmaya sabab bo'lmaydi. Biroq, harakatlanuvchi elektronlar qarshilikni boshdan kechirishadi yoki ishqalanishga olib keladi.
Elektr tokining oqimi o'tkazuvchi materialning isishiga olib kelishi mumkin.
Sizga ko'proq misollar kerakmi? Quyida termal o'tkazgichlar va izolyatorlarni o'z ichiga olgan yanada kengroq ro'yxat
Izolyator — 1) elektr kuchlanishi ostida boʻlgan elektr qurilmalarini elektrdan ajratish (izolyasiyalash) va mexanik bogʻlash uchun moʻljallangan qurilma. I. dielektrik va uni mahkamlash detallaridan iborat. Tokni yomon oʻtkazadigan materiallar (mas, chinni, ebonit, shisha, steatit, ultrachinni va b.) dan yasaladi. I.ning tuzilishi va oʻlchamlari ularga qoʻyiladigan mexanik yuk (nagruzka) lar va qurilmadagi elektr kuchlanishga, ishlatish sharoitlariga qarab tanlanadi. Elektr uzatish liniyalaridagi ochiq elektr st-yalari hamda kichik st-yalardagi I.ga atmosfera, yogingarchiliklar kuchli taʼsir etadi. Bunday hollarda I.ning tashki yuzasi murakkab shakllarda yasaladi, 6—35 kV kuchlanishli elektr uzatish liniyalarida shtirli I., undan yuqori kuchlanishli liniyalarda I. shodalari, ichiga transformator moyi toʻldirilgan chinni korpusli I. qoʻllaniladi; 2) solishtirma elektr qarshiligi katta boʻlgan modda (dielektrik); 3) radiotexnikada — elektr qarshiligi katta boʻlgan 2 simli yoki koaksi-al liniyaning qisqa tutashtirilgan boʻlagiizolyator, a deb ham ataladi dielektrik yoki Supero'tkazuvchi bo'lmagan, elektr tokining oqimiga qarshilik ko'rsatadigan materialdir. Ushbu turdagi materiallar elektr o'tkazgichlarni o'z -o'zidan oqim o'tkazmasdan qo'llab -quvvatlash yoki ajratish uchun mo'ljallangan elektr jihozlarining qismlarida ishlatiladi. Bu atama, aniqrog'i, elektr uzatish simlarini kommunal ustunlarga yoki ustunlarga ulaydigan izolyatsion tayanchlarga nisbatan ishlatiladi.
Ba'zi materiallar, masalan, shisha yoki teflon, juda yaxshi elektr izolyatorlari hisoblanadi. Ko'proq katta turdagi materiallar, masalan, kauchukka o'xshash polimerlar va ko'pchilik plastmassalar, elektr o'tkazgichlari va kabellarni izolyatsiyalash uchun hali ham "etarlicha yaxshi", garchi ular past qarshilikka ega bo'lsa ham. Bu materiallar past va o'rtacha kuchlanishlar uchun (yuzlab, hatto minglab voltli) amaliy va xavfsiz izolyator bo'lib xizmat qilishi mumkin.

Download 122.36 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling