Reja: Fanning mazmuni, maqsadi va vazifasi. Akademik yozuv va uning xususiyatlari. Nutq uslublarining xususiyatlari. Ilmiy uslub va uning akademik yozuvda tutgan o„rni. Tayanch tushunchalar

Akademik yozuvning xususiyatlari

Ko„pgina ilmiy fanlar o„zlarining noyob uslubiy konvensiyalarini qo„llashadi. Biroq, barcha akademik yozuvlar ma„lum xususiyatlarga ega:

1. 
   Ochiq va cheklangan e„tibor . Akademik hujjatning asosiy mavzusi – argument yoki tadqiqot savolnomasi bayonot bilan belgilanadi. Qog„ozning har bir xatboshi va jumlasi shu asosiy yo„nalishga qayta bog„lanadi. Qog„ozda fon yoki kontekstli ma„lumot bo„lishi mumkin, ammo barcha tarkib tezisni qo„llab- quvvatlash maqsadiga xizmat qiladi.
   
2. 
   Mantiqiy tuzilma . Barcha akademik yozuv mantiqiy, sodda tuzilishga asoslanadi. Oddiy shaklda ilmiy maqola tanqidiy, tanqidiy maqola va xulosani o„z ichiga oladi. Kirish introduksiya ma‟lumotlari bilan ta‟minlaydi, inshoning ko„lami va yo„nalishini belgilaydi va tezisni bildiradi. Xulosa tezisiga qaytib, asosiy fikrlarni umumlashtiradi va qog„ozning natijalarini keltirib chiqaradi. Har bir jumla va paragraf mantiqiy ravishda ochiq-oydin dalillar taqdim etish uchun keyingi bilan bog„lanadi.
   
3. 
   Dalillarga asoslangan dalillar . Akademik yozuv yaxshi ma„lumotga asoslangan argumentlarni talab qiladi. Ma‟ruzalar ilmiy manbalardan (tadqiqot maqolasi kabi) yoki asosiy matndan olingan takliflar bilan tasdiqlanishi kerak. Faktlardan foydalanish dalillarga ishonchni beradi.
   
4. 
   Ma‟lum bir qolipga egalik. Akademik yozuv doirasida shakllantiriladigan matnlarning o„z qolipi mavjud. Xususan, ilmiy maqola, dissertatsiya, avtorefarat, hujjat turlarini har biri o„z belgilangan qolipiga ega.
   

Akademik yozuvning asosiy shakllariga ilmiy maqola, dissertatsiya, akademik taqriz, monografiya kabilarning matnlari kiradi. Murakkablik darajasi bilan ajralib turadigan akademik yozish darajasi mavjud.

Nazorat savollari:

1. 
   Akademik nutq nima?
   

2019.

2. 
   Vazifaviy uslublar nechta?
   
3. 
   Nutq uslublarining umumiy va xususiy belgilarini ayting.
   
4. 
   Ilmiy faoliyat uchun qaysi uslub ahamiyatli?
   

Adabiyotlar:

1. 
   Qanday qilib akademik uslubda yozish kerak. Demonfort universiteti.
   

2. 
   Qo„ng„urov R., Begmatov E., Tojiyev Y. Nutq madaniyati va uslubiyat
   

asoslari. – Toshkent: Fan, 1992.

3. 
   Mahmudov N., Mahkamov N., Madaliyev A. O„zbek tilida ish yuritish. – Toshkent: O„zbekiston, 2016.
   
4. 
   M.Qurbonova, M.Yo„ldoshev. Matn tilshunosligi. – Toshkent: Universitet, 2014.