Reja. Holat tavsifi Gipertonik krizning tarqalganligi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG’LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
SAMARQAND DAVLAT TIBBIYOT INSTITUTI
SAMARQAND VILOYAT SOG’LIQNI SAQLASH BOSHQARMASI

KURS ISHI

MAVZU: Gipertonik kriz

ТEKSHIRDI:

BAJARDI:

REJA.

1 Holat tavsifi
2 Gipertonik krizning tarqalganligi
3 Gipertonik krizning sabablari
4 Kriz kelib chiqish mexanizmi va uning turlari
5 Gipertonik kriz alomatlari va belgilari
6 Gipertonik kriz asoratlari
7 Gipertonik krizni davolash
7.1 Qon bosimining pasayishi
7.2 Krizni kasalxonada davolash
7.3 Yordam ko’rsatishning boshqa usullari
7.4 Shifokorga nimalarni aytish kerak
8 Gipertoniya inqirozidan keyin bemorning tiklanishi
9 Gipertonik kriz profilaktikasi
AMALIY QISM(Kasalik tarixi)
XULOSA
FOYDALANGAN ADABIYOTLAR.
.
HOLAT TAVSIFI
Shuni yodda tutish kerakki, gipertonik kriz bu faqatgina birdan qon bosimi ko’tarilishigina emas. Qon bosimining epizodik ko’tarilishi nisbatan sog’lom odamlarda ham kuzatiladi, masalan, jiddiy jismoniy kuch ishlatishda, jiddiy stress holatlarida va hokazo. Qon bosimining ko’tarilishidan tashqari, gipertonik kriz, shuningdek, umumiy qon aylanishi yetishmasligini ko’rsatadigan bir qator alomatlar bilan tavsiflanadi.
Bundan tashqari, kriz bir necha soat yoki hatto kunlar davom etadigan yetarlicha uzoq holat. Gipertonik kriz, qoida tariqasida, terapevtik usullarni qo’llamasa, o’z-o’zidan o’tmaydi, agar u mustaqil yechim topsa ham, ichki a’zolarga jiddiy zarar yetkazgan bo’ladi. Shuni yodda tutish kerakki, samarali gipotenziv (qon bosimini tushuruvchi) preparatlar kashf qilinishidan oldin, og’ir gipertonik krizga uchraganidan keyin bemorlarning o’rtacha umr ko’rish davomiyligi 2 yildan ortiq bo’lmagan.
Shuningdek, ommaviy fikrlarga qaramay, gipertonik krizning asosiy alomati, qon bosimining har qanday odam uchun universal, aniq bir qiymatgacha ko’tarilishi emas. Bularning barchasi bemorning o’ziga xos xususiyatlariga va uning gipertonik kasallik rivojlanish darajasiga bog’liq. Ba’zida gipertonik kriz me’yoriy bosim ko’rsatkichlari fonida rivojlanishi mumkin. Shunday qilib, ayrim bemorlar qon bosimining 140/90 mm.sim.ust ko’rsatkichida o’zlarini juda yomon his qilishi, boshqalari esa 180/100 mm.sim.ust da ham biron noqulaylik sezmasligi mumkin. Shuning uchun yuqori bosim bilan birga kuzatiladigan boshqa alomatlar ham juda muhimdir.
Hozirgi kunda ko’pchilik odamlar yuqori qon bosimi kabi muammoga duch kelishmoqda. Tez-tez qon bosimning ortishi gipertonik kasallikning paydo bo’lishiga olib keladi. Biroq, o’z-o’zidan, surunkali shaklga ega bo’lgan gipertonik kasallik hayotga to’g’ridan-to’g’ri xavf tug’dirmaydi, lekin bu birinchi navbatda yurak-qon tomir tizimining a’zolari bilan bog’liq jiddiy asoratlar paydo bo’lishi uchun xavf omilidir. Shunga qaramay, gipertonik kasallikning kuchayish davri ham bor. Tibbiyotda bu gipertonik kriz sifatida tanilgan.Abu Bakr ar-Roziy “Tibbiyotga doir mukammal kitob” asarida bironxial astma alomatlarini batafsil bayon etib ba’zi gullarning va ayrim ovqat mahsulotlarining bu kasallikka sabab bo‘lishini ko‘rsatib o‘tadi. Keyinchalik esa Abu Ali ibn Sino “Tib qonunlari” ning uchinchi kitobida astma to‘g‘risida so‘z yuritib, bu kasallik xurujlari boshlanishida tabiiy va iqlimiy omillarning ahamiyati katta ekanini qayd etadi. Nafas qisishi xurujlarining badan terisiga toshma toshishi bilan birga davom etishini ham ibn Sino birinchi bo‘lib kuzatgan.

O‘n sakkizinchi asrda bir qancha olimlar astmani “asabiy holatlar natijasida o‘pkaning tirishib qisilishidan” boshlanadigan alohida bir turdagi hansirash deya fikr bildirishgan. Rus terapevti Sokolskiy fikriga ko‘ra xurujlar asosan kechalari, ya’ni odamning his-tuyg‘ulari junbushga kelganda vegetativ asab tizimi qo‘zg‘alishi natijasida tutib qoladi, bu ko‘pincha bronxial astmaning psixonevroz holati sifatida talqin etiladi.O‘n to‘qqizinchi asr boshlariga kelib avstriyalik pediatr shifokor Pirke “allergiya” atamasini klinik amaliyotga birinchi marta joriy etdi. Pirke ko‘pgina kishilarning organizmi befarq bo‘ladigan moddalarga nisbatan ayrim odamlarning organizmi o‘ta sezgir bo‘lishini payqadi. Uning ta’kidlashicha astma allergik kasallik hisoblanib, bu – organizmning ayrim ta’sirlarga javoban odatdan tashqari, ya’ni boshqacha tarzda javob berishidir.