Reja: I. Kirish qism II. Asosiy qism

Mavzu:Texnogen favqulotdagı vazıyatlardan aholını va hududlarnı hımoya qılısh.

Reja:

I.Kirish qism

II.Asosiy qism

2.1Gidrotexnik obyektlardagi avariya va halokatlar

2.2Yong`in chiqish, portlash xavfi bo`lgan obycktlardagi falokatlar va halokatlar

2.3Gidrotexnika inshoatini muhofaza qilish choralari
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


I.Kirish qism
Gidrotexnika inshootdagi Favqulotda vaziyat - muayyan hududdagi avariyaga olib kelishi mumkin bo`lgan. shuningdck. gidrotexnika inshootining avariyasi natijasida vujudga kelgan bo`lib, odamlar qurbon bo`lishiga, odamlar sog`ligiga yoki atrof Tabiiy muhitga zarar yelkazilishiga olib kelgan vaziyatdir.
Suv omborlaridagi, daryolardagi, kanallardagi gidrotexnika inshootning (GTI) buzilishi. baland tog` ko`llarining urib kctishi natijasida suv bosishi, falokatlar va halokatlarga olib keladi hamda odamlar qurbon bo`lishiga. sanoat va qishloq xo`jalik obycktlarining ishini izdan chiqishiga. suv bosgan zonadagi aholining hayotiy faoliyati buzilishiga sabab bo`ladi va shoshilinch evakuaisiya tadbirlari o`tkazishni talab qiladi.
Rcspublikamizda gidrodinamik xavfli obyektlar (GXO) juda ko`p bo`lib. ular aholi va hudud - xatar manbayi hisoblanadi va muayyan sharoitda Favqulotda vaziyat o`chog`iga aylanib kctishi mumkin.
GXO - bu suv oqimi bo`ylab o`zidan oldingi va o`zidan keyingi suv sathlarida farq paydo qilib bcradigan inshoot yoki Tabiiy hosila. Bosim gidrotexnika inshoollari (sun`iy to`g`onlar) va Tabiiy to`g`onlar shular qatoriga kiradi

Gidrotexnik xavfli obycktning asosiy elemcntlari.

• 
  byef bu daryo (kanal, irmoq va h.k.) ning bosim inshooti (to`g`on. shluz va h.k.) ga tutashib (tcgib) turadigan qismi:
  

yuqorigi byef- bu daryo (kanal, irmoq va h.k.) ning oqim bo`ylab bosim inshoti (to`g`on, shluz va h.k.) dan oldingi (yuqori) qismi yoki suvning yuqorigi satxi va u egallab turgan maydon;
pastki byef- bu daryo (kanal. irmoq va h.k.) ning oqim bo`ylab bosum inshooti (to`g`on. shluz va h.k.) dan kcyingi (quyi) qismi yoki sivning pastki satxi va u egallab turgan maydon.
To`g`onlar sun`iy va Tabiiy bo`lishi mumkin. Sun`iy to`g`onlarni odamlar o`z extiyojlari uchun barpo etadilar. Bular GESlar, suv tortgichlar, irrigatsion tizimlar va boshqa obyektlarning to`g`onlari. Tabiiy to`g`onlar tabiat hodisalari (ko`chkilar, sellar. qor ko`chkilari, o`pirilishlar, zilzilalar va b.) ning ta`sirida hosil bo`ladi. Masalan, qattiq qoya jinslarining 1911 yildagi zilzila sodir etgan o`pirilishi natijasida Tojikistondagi Murg`ob daryosi va Sarez qishlog`i o`rnida Sarez ko`li paydo bo`lgan.