Reja: Inersiya momenti

Inertsiya radiusi. Parallel o‘qlarga nisbatan inertsiya mo’menti. Guygens teo’remasi. Markazdan qochma nertsiya mo’mentlari.
Reja:
1. Inersiya momenti
2. Jismning inersiya momentlari
3. Guygens Shteyner teoremasi.
4. Foydalanilgan adabiyotlar


Inersiya momenti tenzor fizik kattalik boʻlib, oʻq atrofida aylanma harakatdagi inertlik oʻlchovidir. Jism massasining undagi taqsimoti bilan xarakterlanadi: inersiya momenti elementar massalarning asos koʻplik (nuqta, chiziq yoki tekislik) dan masofa kvadratiga koʻpaytmalari yigʻindisiga teng. Xalqaro birliklar tizimida oʻlchov birligi: kg·m² bilan be. Belgisi: I yoki J Butun jismni juda kichik zarralar - elementar massalarga fikran bo’lamiz. Garchi F kuch jismning biror A nuqtasiga qo’yilgan bo’lsa, uning aylantiruvchi tasiri qattiq jismning barcha zarralariga beriladi: har bir mi elementar massaga elementar aylantiruvchi Fj qo’yilgan bo’ladi (1- chizma). Nyutonning ikkinchi qonuniga ko’ra;

Fi  miai

(1) bu yerda ai - elementar massaga berilayotgan chiziqli tezlanish. Bu tenglikning ikkala qismini elementar massa chizayotgan aylananing radiusi ri ga ko’paytirib va chiziqli tezlanish o’rniga R burchak tezlanishini kiritib quyidagini hosil qilamiz: Firi  miri2 1 - chizma Firi  Mi kattalik elementar massaga qo’yilgan aylantiruvchi kuch moment ekanini nazarga olib

miri2  Ji

(2) deb belgilab, quyidagini yozish mumkin:
Ji kattalik elementar massaning (moddiy nuqtaning) inersiya momenti deyiladi. Demak, moddiy nuktaning biror aylanish ukiga nisbatan inersiya momentы deb, moddiy nukta massasining shu ukkacha bulgan masofa

Mi Ji

kvadrati kupaytmasiga aytiladi. ismni tashkil qilgan barcha elementar zarralarga qo’yilgan Mi aylantiruvchi momentlarni jamlab mana bunday yozamiz:

Mi  Ji