Reja: Internet haqida ma’lumot

Tarmoqlar tarmog’i
Hozircha yaxshi. Ammo yuzlab minglab, millionlab kompyuterlarni ulash haqida nima deyish mumkin? Albatta bitta marshrutizator bilan buncha ishni qilib bo’lmaydi, lekin qoidalarni diqqat bilan o’qisak, kompyuterlarga ko’proq marshrutizator kerakligini ko’ramiz, demak bizni ikkita marshrutizator ulashdan nima to’sadi? Hech narsa, shuning uchun ishni davom ettiraylik.
Kompyuterlarga tutashgan ikki marshrutizatorni bog’lash sxemasi
Kompyuterlarni marshrutizatorlarga, keyin marshrutizatorlarni marshrutizatorlarga ulab, cheksiz ko’lamga ega bo’lamiz.
Ko’plab marshrutizatorlarni bir-biriga bog’lash sxemasi
Bunday tarmoq bizga Internet qo’ng’iroqlarini amalga oshirish uchun yaqin keladi, lekin Biz bunga huddi erisha olmaydigandek. Biz bu tarmoqni o’z maqsadlarimiz uchun qurdik. U yerda boshqa tarmoqlar ham bor: do’stlaringiz, qo’shnilaringiz, har kim o’z kompyuter tarmog’iga ega bo’lishi mumkin. Lekin sizning uyingiz va butun dunyo o’rtasida kabel o’tkazish bu imkonsiz, xo’sh buni qanday amalga oshirish mumkin? Demak, uyingizga bog’langan kabellar mavjud, masalan, elektr quvvati va telefon. Telefon infratuzilmasi sizning uyingizni dunyodagi har bir kishi bilan bog’laydi, shuning uchun Biz mukammal infratuzilmaga muhtojmiz. Tarmoqdagi telefon infratuzilmasiga ulash uchun bizga maxsus uskunalar kerak. Bu modem tarmog’imizdan axborotni olib telefon infratuzilmasiga yuboradi va aksincha boshqariladigan ma’lumotlarga aylantiradi.
Shunday qilib, Biz telefon infratuzilmasiga bog’landik. Keyingi qadam bizning tarmoqdagi xabarlarni tarmoqqa yuborishdir. Buning uchun tarmog’imizni Internet-xizmat ko’rsatuvchi provayderga (ISP) ulaymiz. Bizning marshrutizator Provayder (ISP) ning marshrutizatoriga doimiy ruxsat bilan bog’langan bo’ladi. Shunday qilib, bizning tarmoqdan xabar ISP tarmog’i orqali maqsadli tarmoqqa olib boriladi. Internet bu tarmoqlarning butun infratuzilmasidan iborat.

Tarmoqlar tarkibi
Kompyuterlarni topish
Agar kompyuterga xabar yubormoqchi bo’lsangiz, qaysi manzilga ekanligini ko’rsatishingiz kerak. Shunday qilib, tarmoqqa ulangan har qanday kompyuter “IP-manzil (IP-adress)” deb ataladigan takrorlanmaydigan noyob manzilga ega(IP bu yerda. Bu nuqta bilan ajratilgan to’rtta raqamdan iborat manzil, masalan: 192.168.2.10.
Bu kompyuterlar uchun qulay, ammo Biz insonlar bunday manzillarni eslab qolishimiz qiyin. Bularni osonlashtirish uchun, IP-adreslar o’rniga o’zimiz kundalik foydalanadigan so’zlar ishlatiladi. Masalan (bu ma’lumotlar o’zgarishi mumkin) google.com domen nomi 173.194.121.32 IP-manzil uchun ishlatiladi. Shunday qilib, domen nomi bilan ishlash Internetda kompyuterlarni izlab topishning oson yo’li ekan.

Google ning domeni va IP-manzili
Internet va veb
Agar e’tibor bergan bo’lsangiz, Biz veb-brauzer bilan vebni ko’rmoqdamiz, odatda veb-saytlarni ochish uchun domenlardan foydalanamiz. Xo’sh, Internet va veb bir xil narsami? Yo’q bu aslida unchalik oddiy emas. Ko’rib turganimizdek, Internet-bu millionlab kompyuterlarni kompyuterlarni bir-biriga bog’lash imkonini beruvchi texnik infratuzilma. O’sha kompyuterlar orasida, ba’zi kompyuterlarga (veb-serverlar) veb-brauzerlardan tushunarli xabarlarni yuborishingiz mumkin. Yuqorida aytilganidek Internet infratuzilma, holbuki Veb – infratuzilmaning ustiga qurilgan xizmatdir. Internet ustiga qurilgan bir necha boshqa xizmatlar bor. Masalan, elektron pochtalar, ijtimoiy tarmoqlar, qidiruv tizimlari va hk.
Intranet va Extranet