Reja: Kirish I. Bob haroratni òlchash

O‘lchash turlari.

O‘lchanayotgan kattalikning sonli qiymatini topishning bir necha xi1 turlari (yo‘11ari) mavjuddir. Quyida shu yo‘llar bilan tanishib chiqamiz.

Bevosita o‘lchash - O‘lchanayotgan kattalikning qiymatini tajriba ma’1umot1aridanbevosita topish. Masalan, oddiy simobli termometrda yoki lineyka yordamida o‘1chash.

Bunda: u - muayyan birlikda ifodalanyotgan o‘lchanayotgan kattalikning qiymati;s - shkalaning bo‘1im qiymati;

x - shkaladan olingan qaydnoma.
Bilvosita o‘lchash - bevosita o‘1changan kattaliklar bilan o‘1chanayotgan kattalik orasida bo‘1gan ma’lum bog‘1anish asosida katalikning qiymatini topish. Masalan, tezlikni o‘1chash.
u — f(xi xz ...xc).
Majmuiy o‘lchash - bir necha nomdosh kattaliklarning birikmasini bir vaqtta bevositao‘1chashdan kelib chiqqan tenglamalar tizimini echib, izlanayotgan qiymatlarni topish. Masalan,har xi1 tarozi toshlarining massasini solishtirib, bir toshning ma’1um massasidan boshqasiningmassasini topish uchun o‘tkazi1adigan o‘1chashlar, haroratni qarshilik termometri orqali o‘1chash.
Birgalikdagi o‘Ichash - turli nomli ikki va undan ortiq kattaliklar orasidagi munosabatni topish uchun bir vaqtda o‘tkazi1adigan o‘1chash1ar. Misol, rezistorning 20 ⁰S dagi elektr qarshiligi qiymatini turli xaroratlarda o‘1chab topish.
Mutlaq o‘Ichash - bir yoki bir necha asosiy kattaliklarni bevosita o‘1chanishini va (yoki) fizikaviy doimiylikning qiymatlarini qo‘11ash asosida o‘tkazi1adigan o‘1chash.
Nisbiy o‘lchash - kattalik bilan birlik o‘rnida olingan nomdosh kattalikning nisbatini yoki asos qilib olingan kattalikka nisbatan nomdosh kattalikning
o‘zgarishini o‘1chash.

2. O‘lchash usullari.

O‘lchash usuli — deganda o‘1chash qonun-qoidalari va o‘lchash vositalaridan foydalanib, kattalikni uning birligi bilan solishtirish usullarini tushunamiz.
O‘lchashning quyidagi usullari mavjud:
Bevosita baholash usuli - bevosita o‘1chash asbobining sanash qurilmasi yordamida to‘g‘ridan to‘g‘ri o‘1chanayotgan kattalikning qiymatini topish. Masalan, prujinali manometr bilan bosimni o‘1chash yoki ampermetr yordamida tok kuchini topish.