Reja: Kompyuterli va an’anaviy ta’limiy uyinlar nazariyasi va metodikasi

imitasion o’yinlar aniq ishlab chiqarish ko’nikmalarni shakllan- tirishga mo’ljallangan kasbiy o’qitishda foydalaniladi. Masalan, "Impod" o’yinida shartli tikuv ishlab chiqarishining tashkiliy-iqtisodiy faoliyati imitasiya qilinadi,

shuningdek, mahsulotlarni modellashtirish va tikish bo’yicha olingan amaliy ko’nikmalarni qo’llaydilar;

• 
  mazmunli-rolli o’yinlar asosida aniq hayotiy, ishchan yoki boshqa vaziyat yotadi. Bunday holda, o’yin har bir qatnashchi aniq rolni bajaradigan (o’ynaydigan) teatrni eslatadi. Bunday holda o’yin mazmunan intellektual faoliyat shaklli ijodiy o’yindir, shuning uchun qatnashchilarni tayyorlash va o’in ssenariysini ishlab chiqish katta ahamiyatga ega;
  
• 
  innovasion o’yinlarning boshqa o’yin turlaridan ajralib turadigan farqi, harakatli tuzilishga ega ekanligi va o’yinni bir necha o’qitish-rivojlantiruvchi "fazo"larda, masalan, kompyuter dasturlaridan foydalanib o’tkazishdir. Innovasion o’yinlar zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalaridan foydalangan holda sifatli bilim olishga qaratilgan.
  

Yuqorida keltirilgan dastlabki o’yinlar uslub jihtdan farq qilsa, keyingilarida ajratish tamoyili - aniq vaziyatni boshqarish ko’nikmasini shakllantirishdan iborat bo’lgan maqsadning mo’ljallanishi bilan farqlanadi.

• 
  tashkiliy-faoliyatli o’yinlar. Bu o’yinlarda vaziyatni tashxis qi- lish va muammoni yechish variantlarini tanlash asosiy maqsad qilib qo’yiladi. Uslub nuqtai nazaridan, qatnashchilarning muloqotiga, munosabatiga va guruhiy ishlarning boshqa shakllariga ko’proq e’tibor qaratiladi;
  

Ta’limga oid o’yinlarining ta’limdagi o’rni nihoyatda muhim. Pedagogikada ular tarbiyalanuvchilarning faolligi, tashabbuskorligi, mustaqilligini rivojlantirishga asoslangan rivojlantiruvchi ta’limning ajralmas tarkibiy qismidan iboratdir. Ta’limiy o’yinlarni ta’lim- tarbiya jarayoniga qo’llash bo’yicha olib borilgan tadqiqot natijalari ushbu texnologiya, umuman olganda, ta’limning samaradorligini ko’tarish imkoniyatini berishini ko’rsatdi. Ta’limga oid va ishchanlik o’yinlari psixologik ahamiyat kasb etadi, kasbiy va shaxsiy sifatlarni rivojlantirishga samarali ta’sir etadi.
Shuni ta’kidlash kerakki, ta’limiy o’yinlar turli-tumanligi bilan farq qiladi. Bu
o’yinlar birgalikda o’tkazilishi ham mumkin. O’yinlar bir- birini to’ldiradi.
Masalan, rolli ishchan o’yin, innovasion-imitasion va boshqa hollari bo’lishi mumkin.
Shunday qilib, ta’limiy o’yinlar ta’lim berishda ham, xuddi shunday boshqa faoliyat sohalarida ham o’z tatbiqini topgan harakat texnologiya- larini ifodalaydi. Pedagogikada ular ta’lim jarayonini faollashtirishga, tarbiyalanuvchilarning ijod qilishlariga imkoniyat yaratadi. O’yin uslublari qo’llanilgan psixologik treninglar hayotda uchrab turadigan muammolarni hal etish yo’llarini izlash bilan birgalikda tarbiyalanuvchilarning qiziqishini oshiradi, shuningdek, ochiq munosabat muhitini vujudga kelishiga imkoniyat yaratadi.
Rivojlantiruvchi o’yin, faoliyat sifatida bolada bosqichma-bosqich yoshiga bog’lik bo’lgan harakat turining, uxshash fikrlash tarzining rivojlanishini, ko’rgazmali-shaklli fikrlashga o’tishni, tushuncha turidagi nutqiy fikrlashning shakllanishini ta’minlaydi. Shuning uchun, bola tomonidan turli an’anaviy o’yinlarning o’rganilishi kompyuter o’yinlarini egallash uchun zarur bo’lgan asosni yaratadi. MTM bolalarining o’yinli faoliyatiga kompyuter dasturlarini kiritish, to’g’ri dasturiy maxsulot tanlash va ulardan to’g’ri foydalanish, kompyuter o’yinini bolalariing o’yinli faoliyatidagi haqiqiy vositasiga aylanatiradi. Shundagina bolaning o’yin muhiti yetarlicha shakllanadi va kompyuter bolaning psixikasi va intellektini rivojlantirishning qudratli omiliga aylanadi.
Hozirgi kunda bolalar o’yinini tashkil etish va o’yinchoqlarni yangi texnologiyalar bilan boyitish, kompyuterli rivojlantiruvchi dasturlarni maktabgacha ta’lim muassasalariga joriy qilish bilan bog’lik bo’lgan qator muammolar mavjud.