Reja: Korxona tushunchasi va ishlab chiqarish strukturasi

Mavzu:
Korxonaning ishlab chiqarish sitrukturasi: mohiyati, usullari, turlari
Reja:
1. Korxona tushunchasi va ishlab chiqarish strukturasi
2. O’zbekistonda ishlab chiqarish strukturasini tuzishni tashkiliy turlari
3. Ishlab chiqarish strukturasi samaradorligini oshirish yo‘llari
1-reja: Korxona tushunchasi va ishlab chiqarish strukturasi
Korxona mustaqil xo‘jalik subyekti bo‘lib, u iste’molchilar talabini qondirish va foyda olish maqsadida mahsulot ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish uchun amaldagi qonunlar asosida tashkil topadi. Korxona o‘zi mustaqil faoliyat yuritadi. Ishlab chiqarilgan mahsulot hamda soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar to‘langandan so‘ng olingan foydani o‘zi boshqaradi. Bir so‘z bilan aytganda korxona o‘zi mustaqil tovar ishlab chiqaruvchidir.
Korxonaga xos bo‘lgan xarakterli xususiyatlar
birinchidan, ishlab chiqarish jarayonlarining umumiyligida aks etuvchi ishlab chiqarish-texnika birligi
ikkinchidan, rahbariyat, reja, hisob-kitobni o‘zida mujassamlashtirgan tashkiliy birlik
uchinchidan, moddiy, moliyaviy texnik resurslar hamda iqtisodiy natijalarni umumlashtiruvchi iqtisodiy birlikdan iborat
Korxona bir turdagi sex yoki uchastkadan, texnologik jihatdan bir xil bo‘lmagan sexlardan tashkil topadi hamda ularning birgalikda olib borgan faoliyati natijasida mahsulot ishlab chiqariladi, ishlar bajariladi, xizmatlar ko‘rsatiladi. Korxonani yaxlit qilib birlashtiradigan muhim belgilar bu yordamchi xo‘jaliklar va umumiylashtiruvchi maydondir
Asosiy jarayon, odatda, tayyorlash, ishlov berish, yig‘ish bosqichlarini o‘z ichiga oladi
Tayyorlov bosqichida shu korxonaning o‘zida ishlov berish davom ettiriladigan yarim tayyor mahsulot (zagatovka)lar tayyorlanadi
Ishlov berish bosqichida yarim tayyor mahsulotlar yoki materiallarga ishlov berish natijasida tayyor mahsulot olinadi

2.O‘zbekistondagi ishlab chiqarish turlari. Ishlab chiqarishda yangi texnika va ilg‘or texnologiyalar.
O`zbekistondagi ishlab chiqarish turlari. Ijtimoiy mehnat taqsimotiga muvofiq iqtisodiyot tarmoqlari faoliyatining ikki katta sohasini – ishlab chiqarish (moddiy ishlab chiqarish) va noishlab chiqarish sohalarini o’z ichiga oladi. Ana shu sohalarning tarkibi, o’zaro munosabati va bir – biriga bog’liqligi mamlakatimiz iqtisodiyot tarmoqlari tuzilmasini tashkil etadi.

Iqtisodiyot tarmoqlarining noishlab chiqarish sohasiga aholiga tibbiyot, madaniy – maishiy xizmat ko’rsatish, boshqarish, rejalashtirish va boshqa ijtimoiy zarur vazifalarni amalga oshiradigan tarmoqlar kiradi. Bu soha kishilarning mehnat sharoitini, turmushini yaxshilashga xalqning farovonligini yuksaltirishga katta ta’sir ko’rsatadi.

Mamlakatimiz iqtisodiy qudratining asosi og’ir sanoat bo’lib, u ishlab chiqarish vositalarining (materiallar, mashinalar, asbob – uskunalar, jihozlarning) ishlab chiqarilishini ta’minlaydi. Aholi uchun madaniy – maishiy va xo’jalikka mo’ljallangan xilma-xil tovarlarni tayyorlash bilan asosiy mahsulot chiqarishdan tashqari sanoatning istisnosiz barcha tarmoqlari shug’ullanadi.

Qishloq xo’jaligi sanoati xom ashyo bilan, aholini oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta’minlaydi. U o’simlikshunoslik (dalachilik, sabzavotchilik, mevachilik, yem – xashak tayyorlash va hokazolar) hamda chorvachilik (qoramolchilik, qoychilik, parrandachilik, baliqchilik va hokazolar) ni o’z ichiga oladi.

Qurulishning vazifasi ishlab chiqarish binolari, inshootlar, turar joylar, yo’llar, kasalxonalar, maktablar va boshqa obektlarni qurish hamda qayta ta’mirlashdir. Transport, sanoat, qishloq xo’jaligi va boshqa qurilishlar bir-biridan farq qiladi.

Transport iqtisodiyot tarmoqlari va aholini xilma-xil yuklarni tashish ehtiyojini uzluksiz hamda o’z vaqtida ta’minlaydi.

Aloqa jamiyatning ishlab chiqarish – xo’jalik faoliyatida, axolining madaniy – maishiy ehtiyojlarini qondirishda muhim ro’l oynaydi. U axborotlarning uzatilishini ta’minlaydi va pochta, telefon, radio, televideniyeni o’z ichiga oladi.

Iqtisodiyot tarmoqlari tuzilmasi to’xtovsiz takomillashmoqda. Masalan sanoatda energetika va mashinasozlikning yangi tarmoqlari vujudga kelmoqda.

Iqtisodiyot tarmoqlarini rivojlantirishning eng muhim yo’nalishi uning tarmoqlari strukturasini takomillashtirish – tarmoqlararo komplekslarni vujudga keltirishdir. Bunday komplekslarning bir necha turlari bor.

Mashinasozlik kompleksi mamlakat iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini mehnat vositalari bilan ta’minlaydi, shunga ko’ra ularning rivojlanish sur’atini va ishlab chiqarish samaradorligini ham ko’p darajada belgilaydi. Bu kompleksga energetika, og’ir mashinasozlik va transport, kimyo va neft, qurilish, yo’l va xizmat ko’rsatish mashinasozligi, stanoksozlik va asbobsozlik, elektrotexnika, elektron sanoat, asbobsozlik, avtomobil sanoati va boshqa ayrim tarmoqlar kiradi.

Mashinasozlik kompleksini, birinchi navbatda dastgohsozlik, hisoblash texnikasi, ishlab chiqarish, asbobsozlik kabi tarmoqlarni, elektrotexnika va elektron sanoatni jadal rivojlantirish mo’ljallangan. Fan-texnika taraqqiyoti eng avval mana shularning rivojlanish darajasida bog’liqdir.

Konstruksion materiallar ishlab chiqarish kompleksiga qora va rangli metallurgiya, kimyo va neft-kimyo, o’rmon, selyuloza qog’oz va yog’ochni qayta ishlash qurilish materiallari sanoati kiradi.

Yoqilg’i – energetika kompleksi o’zaro bog’liq tarmoqlar (ko’mir, gaz, neft, neftni qayta ishlash sanoati, elektr energetika), korxonalar, qurulma va inshootlardan iborat bo’lib, ular yoqilg’i energetika resurslari (ko’mir, gaz, neft va boshqalar) ni qazib olish, tashish, qayta ishlash, elektr energiyasi ishlab chiqarish va uni istemolchilarga yetkazish imkonini beradi.
ishlab chiqarish turlari - oddiy ishlab chiqarish jarayonining tashkiliy va texnologik xususiyatlarini aniqlash, va bir ayniqsa qabul qilingan ish joyidagi va ko'lamini qismi yoki hatto butun bir zavodida to'liq amalga oshirilayotgan xususiyatlari uyg'unligi emas.

3.Ishlab chiqarish uchun bir xil muhim tashkilotning shakllari va ishlab chiqarish turlari, ularni belgilaydi. turlari tasnifi ishlab chiqarish jarayonining bir necha omillar asosida amalga oshiriladi. Bu qator turar va butun ish o'rinlari yuk tabiati darajasiga sifatida ishlab chiqarish, uning nomenklaturasi hajmini o'z ichiga oladi. - birligi, ikkinchi - uchinchi ketma-ket - ommaviy birinchi guruh: Bu omillar asosida ishlab chiqarish, bu turdagi ajrata.

Yagona deyiladi ishlab chiqarish tashkiliy turlari, - mahsulotlari keng yagona birliklar ishlab chiqarilgan yoki ular nooziq-ikki nusxadagi yoki belgilangan emas-vaqti bilan qayta bo'lgan ushbu ishlab chiqarish jarayonlari. jarayonida, har bir ish joyida amalga detaleoperatsii turli (eksperimental seminarlar, birligi ishlab chiqarish Hunarmandlarning).

serial deyiladi ishlab chiqarish, turlari, bu bo'lsa boshlash yoki ozod partiyalar tomonidan belgilanadi miqdorda vaqti-vaqti bilan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar cheklangan soha. har qanday berilgan to'g'risida ish joyida bir necha detaleoperatsy amalga, va ular vaqti-vaqti bilan, bu ritmik takrorlanadi aylantirib bo'ladi. Lі deb nomlangan seriality omil, bu darajadagi seriality miqdoriga. U ziyoda Bas, qachonki, ixtisoslashuv darajasi ommaviy ishlab chiqarish olinadi u birligidir.

ommaviy deb nomlangan ishlab chiqarish turlari, muhim miqdori qismlar (mahsulot) ning doimiy cheklangan doiradagi ishlab chiqarilmoqda qaerda ham bor. Bu holda har bir muayyan ish joyida u faqat bitta detaleoperatsiya amalga oshiriladi. ommaviy asosiy sharti ishlab chiqarish jarayoni - bu download Jobs va uskunalar ishlab chiqarish relizlar faqat bitta ism to'liqligi hisoblanadi.

Bir ayniqsa olingan korxona ishlab chiqarish faqat bitta turi bo'lishi shart emas, bir necha bor. Ushbu ixtisoslik darajasi yuqori emasligi bilan izohlanadi mumkin. belgilangan murakkabligi va ishlab chiqarish tabiati, shuningdek, ishlab chiqarish asoslangan biznes turlari kabi bir narsa ham bor.

korxonaning faqat uch turi mavjud. birinchi - kompaniya ular butun mahsulot turlarini yoki doimiy faqat uning asosiy qismini ozod, ommaviy ishlab chiqarilgan.

Ikkinchi turi - korxona ommaviy ishlab chiqarish, tovar partiyalarda ishlab chiqarish, bu holda ketma-ket ishlab chiqarish jarayonlari ustun ya'ni. Bu guruh ichida kichik, serial va massasi juda an'anaviy ajratish jarayonlari bor. Lekin u tashkilotning turdagi sifatli xususiyatlarini o'zgartirish emas. Bu har qanday holatda chiqish galma zerikarli ommaviy anglatadi.

Ushbu taqdimot MTF 147 -22 guruh talabasi Yuldashev Kamronbek
Taraxiyeva Gulmira ustoz uchun.