Reja: Oltingugurt 3 oksidini fizik-kimyoviy xususiyatlari

Q_P = A - B T; ёки Q_P  1ғT (3)
ya’ni reaksiya issiqlik effekti temperaturaga teskari proporsional;
Reaksiyaning muvozanat domiysi К_МД:
К_МД = ___ Р_S03 _ = атм -^0,5 = Па^-0,5; (4)
Pso₂ *Po₂^0,5
Bu yerdan: К_мд  1ғt temperaturaga teskari proporsional.
LgК_м.д.= А^I В^I; Бу ердан К_м.д  1 (5)
Т Т
Bu yerda:
Т - temperatura, К; А, В, А^I, В^I – o‘zgarmas miqdorlar;
Р_so2, P_o2, Р_so3, - muvozanat sharoitidagi SO₂, О₂ va SO₃ ulushli bosimlari.
MUVOZANAT SHAROITIDAGI OKSIDLANISH DARAJASI VA UNGA TEXNOLOGIK OMILLAR TA’SIRI.

Sulfat kislota ishlab chiqarish texnologiyasida muvozanat sharoitidagi oksidlanish darajasi Х_м.ш.о.д. tushunchasi ishlatiladi va u quyidagicha topiladi.

P_so3
Х_м.ш.о.д.=-----------------  1 (6)
P_so3 Q P_so2
Muvozanat sharoitidagi oksidlanish darajasi bir qator omillarga bog‘liqdir:


Км.д.
Х_м.ш.о.д.= ------------------------------ (7)
Км.д. Q ^{100-0,5Хм.ш.о.л.
Р(в-0,5Хм.ш.о.л.)}

Bu yerda: a - o‘choq gazi tarkibidagi SO₂ ning % miqdori;

v - o‘choq gazi tarkibidagi О₂ ning % miqdori;
Р - o‘choq gazining umumiy bosimi;
К_МД - muvozanat doimiysi;
Bu tenglamadan kurinadiki:
Хм_.Ш.О.Д.  К_М.Д.; Р; В; -; -; _{1 1 1} ------ (8)
^{Т а Хм.ш.о.д.}
Bu yerdan ko‘rinib turibdiki, muvozanat sharoitidagi oksidlanish darajasi bosim va o‘choq gazi tarkibidagi kislorod miqdoriga to‘g‘ri proporsional, SO2ning %miqdoriga, temperaturaga (chunki Kmd(1ғT edi), Х_мшод ga teskari proporsional. Ammo, bizga ma’lumki, sulfat kislota ishlab chiqarish uchun asosan SO₂ kerak. O‘choq gazi tarkibidagi О₂ mikdori SO₂ miqdori o‘zaro bog‘liqdir va ularni bir - birga bog‘lanmagan holda o‘zgartirib bo‘lmaydi:
Р_О2(у.г) = 21 - Рso₂ ёки В = 21 – а (9)
Shu munosabat bilan amaliyotda o‘choq gazining optimal tarkibi sifatida 7% SO₂ (birlamchi kontaklash apparatlari uchun) va 9-10% SO₂ (ikkilamchi kontaktlash apparatlari uchun) qabul qilingandir. Bosim oshgan bilan Х_м.ш.о.д.ning miqdori juda oz miqdorda oshadi. Shu tufayli sulfat kislota qurilmalarida yuqori bosim ishlatilmaydi.


MUVOZANAT SHAROITDAGI OKSIDLANISH DARAJASINI ANIQLASH.

Х_м.ш.о.д. yuqoridagi (13.8.) tenglamadan ko‘rinib turibdiki Х_м.ш.о.д. ga teskari proporsional. Bunday tenglamani yechish uchun boshqa hamma parametrlar doyimiyligida o‘rniga qo‘yish usuli bilan yechiladi. YA’ni tenglamani o‘ng tomonida Х_м.ш.о.д. o‘rniga bir-biriga yaqin bo‘lgan 3 ta son berib, hisoblab chiqamiz. 0 dan 1 gacha bulgan oraliqda son beriladi. Х^ҳис _м.ш.о.д.=f(х^Бер_м.ш.о.д.) diagrammasida yasalgan chiziqda shunday bir nuqtani topamizki, yagona u nuqtada Х^бер_м.ш.о.д. berilgani xisoblanganiga teng bo‘lishi kerak. Х^хис_мшод= Х^бер_мшод bu esa masalaning yechimidir.