Reja Pirometallurgiya jarayonlar nazariyasi fanining tasnifi Ajralish jarayoning umumiy tushunchalari

Suvning dissotsiatsiyalanish va ion ko’paytmasi. Vodorod ko’rsatgich Ionlarning o’zaro reaksiyalarda hosil bo’ladigan, eng kam dissosilanadigan moddalardan biri suvdir. Toza suv elektr tokini juda yomon otkazadi, lekin har ho’ld, bir qadar olchab bo’ladigan elektr otkazuvchanlik xususiyatiga ega; suvning, garchi kam bo’lsa ham, elektr otkazishiga sabab, uning vodorod va gidroksil ionlariga ozgina dissosilanishidir: H2O←→H+OH′ Toza suvning elektr otkazuvchanligiga qarab, suvdagi vodorod ionlari bilan gidroksil ionlarining konsentrasiyasini hisoblab chiqish mumkin. Bu konsentrasiya 10-7 g-ion/l ga teng. Suvning dissosilanishiga massalar ta’siri qonunini tatbiq etib: [H]. [OH′] =[H2O] K tenglamani yozish mumkin. Suvning dissosiya darajasi juda kam bo’lganidan, dissosilanmagan H2O molekulalarining konsentrasiyasini suvdagina emas, balki suv qoshib suyultirilgan har qanday eritmada ham o’zgarmas kattalik deb hisoblash mumkin. Shu sababli, [H2O].K ni yangi konstanta KH2O bilan almashtirsak [H]. [OH′]= KH2O tenglama hosil bo’ladi. Bu tenglama vodorod va gidroksil ionlari konsentrasiyalarining ko’paytmasi o’zgarmas tempuraturada suv uchun va suv qoshib suyultirilgan eritmalar uchun o’zgarmas kattalik ekanligini korsatadi. Ana shu o’zgarmas kattalik, suvning ionli ko’paytmasi deb ataladi. Keyingi tenglamaga vodorod va gidroksil ionlari konsentrasiyalarini qoyib, uning son qiymatini topish qiyin emas. KH2O=10-7.10-7 =10-14
BIRIKMA AJRALISHINING MEXANIZMI VA KINETIKASI Qattiq holatdagi birikmalar ajralishi topokimyoviy reaksiyalar guruhiga kiradi, bu guruhlarda bitta qattiq modda ajralishi ikkinchi qattiq modda va gaz paydo bo‘lishi bilan oqib o‘tadi. Q1 = Q2 + Gaz To‘g‘ri oqimda ajralish jarayoni uchta bosqichdan iboratdir: 1. Ustki qatlamda adsorbsiyalangan gaz molekulasi va birikmalarda Me-MeX qattiq, eritmalarning paydo bo‘lishi bilan kuzatib boriladigan bevosita ajralishdan; 2. YAngi fazaning paydo bo‘lishi va bo‘lim chegarasida kristallarning kimyoviy aylanishlari; 3. Gazli molekulalarning desorbsiyasi va diffuziyalari. Masalan, oksid yoki sulfidlar ajralishida birinchi bosqich bo‘lib elektronlarni O 2- yoki C 2- anionlardan metall kationlariga o‘tishi bilan kuzatiladi, kelgusida atomlardan gazli molekulalar paydo bo‘ladi. Karbonat ajralishining birinchi bosqichi kislorod anionini CO 2 3 - kompleks anionidan ajralib chiqishi bilan bog‘liq: