Reja: Pul tushunchasi va uning funktsiyalari. Pul agregatlari. Pulga talabning klassik nazariyasi. Pulga talabning keynscha nazariyasi. Pul taklifi. Bank mul’tiplikatori. Pul taklifining kengaytirilgan modeli

transaktsion sabab (joriy bitimlar uchun nakd pulga talab);

• transaktsion sabab (joriy bitimlar uchun nakd pulga talab);
• extiyotkorlik sababli (ko`zda tutilmagan xolatlar uchun ma`lum mikdorda nakd pullarni saklash);
• spekulyativ sabab (foyda olish maksadida kimmatli kogozlar sotib olish uchun pulga talab).
• Spekulyativ sabab foiz stavkasi bilan obligatsiyalar kursi o`rtasidagi teskari bogliklikka asoslanadi. Agar foiz stavkasi ko`tarilsa, obligatsiyalar baxosi pasayadi, ularga talab esa oshadi. Bu esa o`z navbatida, nakd pul zaxiralarining kiskarishiga xamda nakd pullarga talabning pasayishiga olib keladi.
• Pul likvidlilik xususiyatiga ega bo`lganligi uchun xam axoli uni saklashni afzal biladi. Likvidlilikning afzalligi nazariyasi ko`rsatadiki pulga bo`lgan talab mikdori foiz stavkasiga boglik. Foiz stavkasi nakd pul vositalarini ko`lda ushlab turishning mukobil xarajatlari mikdorini, ya`ni, siz foiz olib kelmaydigan nakd pullarni ko`lda ushlab turgan sharoitda yo`kotadigan pul mikdorini bildiradi. Nonning narxi non talabi mikdoriga ta`sir kilganidek, nakd pullarni ko`lda ushlab turish mikdori xam pul zaxiralariga talab mikdoriga ta`sir ko`rsatadi. SHuning uchun foiz stavkasi oshganda, insonlar boyliklarini nakd pul shaklida kamrok ushlab turishga xarakat kiladi.
• Real pul zaxiralariga talab funktsiyasini kuyidagi ko`rinishda yozamiz:
• M/R = f(R)

Agar klassik nazariya pulga talabni asosan, real daromad xajmi bilan boglasa, keynschilarda esa pulga talab asosan, foiz stavkasiga boglik deb xisoblanadi.

• Agar klassik nazariya pulga talabni asosan, real daromad xajmi bilan boglasa, keynschilarda esa pulga talab asosan, foiz stavkasiga boglik deb xisoblanadi.
• Pulning aylanish tezligini xisobga olmaganda, real pul koldigiga talab formulasi kuyidagicha bo`ladi:
•  
• (M/P) D =f (R, Y);
• Bu erda: R – foiz stavkasi; Y – real daromad.
• CHizikli bogliklikni e`tiborga olsak, kuyidagicha formula xosil bo`ladi:
• (M/P)D = kY - hR
• Bu erda: k va h – pulga talabning daromadlar va foiz stavkasiga ta`sirchanligini ifodalovchi koeffitsientlar; k – foiz stavkasi (real foiz stavkasi).
• Real foiz stavkasi nominal foiz stavkasidan inflyatsiya sur`atini ayirib topiladi.
• Daromad darajasining o`zgarishi foiz stavkasi o`zgarmas bo`lgan sharoitda xam pulga talabning ko`payishiga olib keladi. Bu grafikda pulga talab egri chizigining siljishi ko`rinishida namoyon bo`ladi.