Reja qog‘oz xromatografiyasi Gel xromatografiyasi
Download 143.5 Kb.
|
4-dvst
- Bu sahifa navigatsiya:
- Gaz suyuqlik xromatografiyasi
Qadoglanmagan dori moddalar hamda tayyor dori vositalari tarkibida ayrim ingredients ingredientlarni tekshirishga mo’ljallangan usullar.Reja1)Qog‘oz xromatografiyasi2)Gel xromatografiyasi2)Gaz suyuqlik xromatografiyasiQog‘oz xromatografiyasiniQog‘oz xromatografiyasi usulida xromatografik jarayonga bir qancha xolatlar ta’sirida namoyon bo‘ladi. Ular qog‘oz tolalarining joylashishi, absorsiya jarayoni, ion almashuv protsesslari. Dori vositalarini xromatografik taxlil qilishda moddani ikki faza orasida taqsimlanishi nazarda tutiladi. 1944 yil A.Martin, R.Konden va A.Gordonlar tomonidan kolonkali xromatografiyada taqsimlanish nazariyalarini qog‘oz xromatografiyasiga tatbiq etdilar. Qog‘oz xromatografiyasiKolonkali taqsimlanish xromatografiyasida moddani ikki faza orasidagi taqsimlanishi quyidagi formula bilan isbotlanadi: Sn KD = ---- Sn Sn - qo‘zg‘almas fazadagi modda konsentratsiyasi. Sn - qo‘zg‘aluvchi fazadagi modda konsentratsiyasi. Kd - taqsimlanish koeffitsent. Qog‘oz xromatografiyasiQog‘oz xromatografiyasida moddani qo‘zg‘aluvchi va qo‘zg‘almas fazalar orasidagi miqdoriy proporsiya bilan aniqlash katta xatoliklarni keltirib chiqaradi. Shuning uchun Rf qiymati asosida xisoblab topish mumkin. startdan modda dog‘igacha masofa Rf = --------------------------------------------------------- startdan frontgacha masofa Formulani quyidagicha talqin qilinsa: R An An Rf = ------ = --------------------- Ap Ap+Kd .An Gel xromatografiyasiTaqsimlovchi xromatografiyaning turlaridan farqli o‘laroq gel-xromatografiyasida qo‘zg‘aluvchi va qo‘zg‘almas faza sifatida bir xil erituvchi qo‘llaniladi. Bunda qattiq-faza ya’ni gel zarrachalari ustidan oqim bo‘yicha xarakatlanuvchi erituvchi qismi qo‘zg‘aluvchi faza vazifasini bajaradi va aniqlanuvchi aralashma komponentlarini kolonka bo‘ylab xarakatlantiradi. Qo‘llanilayotgan erituvchining ikkinchi qismi esa gel zarrachalari ichki g‘avaklariga shimiladi va shu xolda qo‘zg‘almas faza vazifasini bajaradi Gel xromatografiyaGel xromatografiya usulini qo‘llash aniqlanuvchi moddalar aralashmasi komponentlari bir xil molekulyar massaga ega bo‘lgan xollar uchun qulay xisoblanadi. Bunda aniqlanuvchi modda bilan gel fazani orasidagi o‘zaro ta’sir farqi asosida moddalar ajraladi. Odatda ikki xildagi o‘zaro ta’sir namayon bo‘ladi: 1) zaryadlangan ajraluvchi molekulasi zaryadlangan zarralar o‘rtasidagi ta’sir kuchi; 2) gel qobig‘idan dispers kuchi xolida bo‘ktirilgan gel fazasida erigan moddalar bilan bog‘liq ionogen guruxlar ta’siri. Gel xromatografiyasi ikki turda, ya’ni kolonkali va yupqa qavatli usullarda qo‘llaniladi. Gel xromatografiyaNaychaga to‘ldirilgan gel va erituvchi orasida to‘g‘ri munosabatini aniq bo‘lishi uchun gel qatlamining nisbiy hajmini bilish maqsadga muvofiq. Gel ustunining umumiy hajmi (Vt) uning uch xil hajmiy o‘lchamlar yig‘indisidan iborat: sirtqi hajm (Vc ), ya’ni gel zarrachalari oraliq hajmi; gel g‘ovaklari ichki hajmi (Vq); quruq gel zarrachalarining o‘z hajmi (matritsa hajmi) Vm. Vt=Vs+Vq +Vm Gel xromatografiyaGel eruvchanlik hajmini aniqlash uchun tortib olingan, aniq miqdordagi gel ustiniga qo‘llanilishi zarur bo‘lgan erituvchidan quyib gelga shimdiriladi. Ortiqcha erituvchi sentrifugalab ajratib olinadi va erituvchi bilan to‘yingan gel qayta tortiladi. Massalar farqi gelning shimgan hajmini belgilab beradi. Bu gel ichki hajmidir: Vq= g .Sr/ R (Vq) – gel g‘ovaklar ichki hajmi g - quruq gel massasi r - erituvchi zichligi Sr - gelning g‘ovakdagi hajmi Gaz suyuqlik xromatografiyasiGaz suyuqlik xromatografiyasi (GSX) xromatografiya usullaridan biri bo‘lib, hozirgi vaqtda keng tarqalgan usullardan hisoblanadi. GSX da sorbent quruq inert moddalardan iborat – suyuq fazani ushlovchi sifatida (nositelb) sifatida foydalaniladi. Ushbu nert moddalar usuli turli elastomerlar qo‘zg‘olmas faza sifatida shimdiriladi, bularga quyidagilar misol bo‘ladi. ZE-30, XE-60, OV- 101 va xokozolar. Elastomerlar inert moddalarga turli miqdorda shimdirilgan bo‘ladi. 5% ZE-30, 3%-XE 60. Qo‘zg‘aluvchi faza sifatida azot va turli inert gazlar ishlatiladi Gaz suyuqlik xromatografiyasiAralashmalar komponentini gazoxromatik taqsimlash va tahlil qilish maxsus uskunalar - gazxromatograflar yordamida amalga oshiriladi. Hozirgi vaqtda analitik laboratoriyalarda turli markalardagi xromatograflar qo‘llanilmoqda. Barcha xromatograflar asosan quyidagi qismlardan tashkil topgan: gaz balon, gaz bosimini va tezligini aniqlovchi asbob-oqim stabilizatori, reduktor va kolonkalar uchun termostat, detektorlar hamda lentali yozib oluvchi qurilma Gaz suyuqlik xromatografiyasiDownload 143.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|