Reja: Reaktiv dvigatelning dvigatel tasnifi

Mavzu:Reaktiv dvigatellarining tasnifi turlari tuzilishi ishlash tartibi

Reja:
1.Reaktiv dvigatelning dvigatel tasnifi

2. Reaktiv dvigatellarining turlari
3. Reaktiv dvigatellarining ishlash tartibi
4. Xulosa


Reaktiv dvigatel nozuldan yuqori tezlikda havo oqimi ta'sirida to'g'ridan-to'g'ri reaktsiyani hosil qiluvchi dvigatelni nazarda tutadi. U samolyotlar uchun elektr stantsiyasi sifatida keng qo'llaniladi. Yoqilg'i va oksidlovchi yonish kamerasida kimyoviy reaksiyaga kirishib, issiqlik energiyasini chiqaradi. Keyin issiqlik energiyasi ko'krakdagi havo oqimini sozlash funktsiyasiga aylanadi. Yoqilg'i bilan bir qatorda, samolyotlar tomonidan olib boriladigan oksidlovchilar raketa dvigatellari, jumladan qattiq yoqilg'i raketasi dvigatellari va suyuq yonilg'i bilan ishlaydigan raketa dvigatellari deb ataladi.

Reaktiv dvigatel — ish jismi (odatda, yonilgʻi yonishidan hosil boʻladigan gazeimon moddalar) oqimi hisobiga reaktiv kuch (tortish kuchi) hosil qiladigan dvigatel. Reaktiv dvigatelda turli xil energiya (issiqlik, yadro, quyosh va elektr energiyasi, kimyoviy energiya)ning mexanik energiyaga aylanishi hisobiga ish jismi oqimining kinetik energiyasi vujudga keladi, bundan tashqari, ish jismi dvigateldan otilib chiqqanda aks kuch paydo boʻlib, dvigatelni itaradi (racmga q.). Shuning uchun Reaktiv dvigatelni murakkab yaxlit tizim deyish mumkin. Bu tizim birlamchi (dastlabki) energiya manbai (Mas, quyosh energiyasi), ish jismi va energiyani bir turdan ikkinchi turga aylantiruvchi qurilma (yaʼni Reaktiv dvigatelning oʻzi) dan iborat boʻladi.
Reaktiv harakat tushunchasi qadimdan maʼlum. Geron yaratgan sharni Reaktiv dvigatelning ajdodi deyish mumkin. 10-asrdan Xitoyda poroxli raketalar paydo boʻldi va Sharkda, keyinchalik Yevropada mushakbozlik, signal va jangovar raketalar sifatida bir necha asr mobaynida qoʻllanilib keldi. Va, nihoyat, 20-asr boshiga kelib (1903) K.E. Siolkovskiy suyuq yonilgʻili Reaktiv dvigatelning asosini taklif etdi. R. Goddard 1926-yil suyuq yonilgʻili raketalarni uchirdi. V. P. Glushko jahonda birinchilar katorida suyuklikli reaktiv dvigatelni yaratdi. Uning rahbarligida elektrotermik Reaktiv dvigatel yaratildi va sinaldi. Ikkinchi jahon urushi (1939—45) yillarida havoreaktiv dvigatellari samolyotlarga oʻrnatildi. Urushdan keyingi yillarda elektr raketa dvigatellari va yadro raketa dvigatellari yaratildi. Reaktiv dvigatel borgan sari takomillashtirilib borilmokda.
Reaktiv dvigatel ishlayotgan paytda atrofdagi muhit (havo)dan foydalanishi yoki foydalanmasligiga karab, 2 asosiy guruhga boʻlinadi. Atrofdagi havodan foydalanadigan Reaktiv dvigatel havoreaktiv dvigateli, foydalanilmaydigani raketa dvigateli (RD) deb ataladi. Barcha havoreaktiv dvigatellarida energiya manbai — yonilgigina dvigatel bortida boʻladi, ish jismining anchagina qismi (havo) esa atrof muhitdan olinadi. RD da esa ish jismining barcha komponentlari uning bortida boʻladi. Reaktiv dvigatel texnika (aviatsiya, kosmonavtika va boshqalar) da qoʻllanadi


amolyot ishlab chiqaruvchilar 3D-texnologiyani yanada keng tatbiq qilishdan keladigan foydani hisoblab chiqishmoqda. Masalan, Boeing hisob-kitoblariga ko‘ra, titandan tayyorlanuvchi komponentlarning o‘zini bosmadan chiqarish har bir 787 Dreamliner samolyotida 2 milliondan 3 million dollargacha tejash imkonini berar ekan. Gap shundaki, printer kamroq chiqindi qoldiradi, unga kamroq metall talab qilinadi. Bugungi kunda kompaniya samolyotlarida 50 mingga yaqin 3D-printerlarda bosmadan chiqqan detallar qo‘llaniladi. 
Gartner taxminlariga ko‘ra, 2021 yilga borib yangi tijorat va harbiy samolyotlarning dvigatel va fyuzelyajlari o‘rtacha 75 foizga bosmadan chiqqan detallardan iborat bo‘ladi.
Foto: 3ders.org
Rejalarga ko‘ra, yangi texnologiyalar faqatgina samolyotlarga nisbatan qo‘llanilmaydi. Ular, shuningdek, raketasozlikka ham ta'sir ko‘rsatadi. Ilon Mask va Jyeff Bezosdan ketgan muhandislar tomonidan asos solingan Relativity Space startapi kosmik raketalarni ishlab chiqarish uchun ulkan 3D-printerlarni qo‘llaydi. Avstraliyalik muhandislar esa reaktiv dvigatellarni muvaffaqiyatli loyihalashtirib, 3D-printerdan chiqarishdi va sinovdan o‘tkazishdi. 
Foto: 3ders.org
Boston Consulting Group xalqaro konsalting kompaniyasining prognoziga ko‘ra, 3D-bosma jahon bozori 2020 yilga borib 15 milliard dollarni tashkil qiladi (bugungi kunda - 5 milliard dollar), 2035 yilga borib esa 350 milliard dollargacha, ya'ni 70 karra o‘sadi.