Режа Синхрон моторнинг иш тавсифлари Ўзгармас ток машиналари тузилиши Магнит занжири ва уни ҳисоблаш

Мавзу: Синхрон машина реактив қувватининг бурчак тавсифси.
Режа

1. 
   Синхрон моторнинг иш тавсифлари
   
2. 
   Ўзгармас ток машиналари тузилиши
   
3. 
   Магнит занжири ва уни ҳисоблаш
   

U_т = const, I_qo’z= const шартлари бажарилганда олинадиган Q = f () боғ-лиқликка реактив қувватнинг бурчак тавсифси дейилади (23.3-расм). Аён қутбли СГ нинг реактив қуввати қуйидаги формуладан аниқланади: Q = mU I sin = (mUE₀cos) / x_d + (mU²/2)(1/x_q–1/x_d) cos2 – (mU²/2)(1/x_q –1/x_d). (23.13)

Cалт ишлашда ( = 0) реактив қувват максимал қийматга эришади: Q_max= mU (E₀ – U) / x_d – mU²/ (2x_q). (23.14)
А гар Е₀ >U бўлса реактив қувват Q_max> 0 бўлади, яъни синхрон генератор реактив қув-ватни электр тармоғига беради. Бурчак  нинг ошиши билан реактив қувват камая боради ва бурчак  нинг бирор қийматида қувват ишорасини ўзгартиради, яъни машина электр тармоғидан реактив қувватни ола бошлайди.
U-симон тавсифлари. Кучланиш U  const, f₁  const ва қувват Р = const бўлганда статор токи I₁ нинг қўзғатиш токи I_qo’z га боғлиқлигини, яъни I₁ = (I_qo’z) – синхрон ма-шинанинг U-симон тавсифлари дейилади.
қуйида электр тармоғи билан параллел уланган ноаён қутбли СГ нинг
ю ксиз ишлаш ( яъни Р  0) режимини кўриб чиқамиз.
Генераторни тармоққа улагандан сўнгра унинг ЭЮК E₀ тармоқ кучла-ниши U_т билан мувозанатлашади, уларнинг йиғиндиси эса бўлади (23.4,a-расм). Бу ҳолда якорь занжиридаги ток ҳам нолга тенг бўлади, яъни юксиз ишлайди. Агар машинанинг қўзғатиш токи оширилса (ўта қўз-ғатишда), Е₀ ошади ва бўлади. Натижада якорь занжирида
I₁ ток ҳосил бўлади (23.4,b-расм), бу токнинг вектори ЭЮК вектори E₀ дан 90 га орқада қолади. Бунда электромагнит қувватнинг актив ташкил этувчи си Е₀I cos  0 бўлади ва генератор фақат реактив қувват ишлаб чиқаради ва уни тармоққа беради. Агар қўзғатиш токининг қиймати оширилса реактив қувватнинг қиймати ошади, натижада ЭЮК E₀ ҳам ортади.
Агар E₀ = U_T бўлган ҳолда (23.4, с-расм) қўзғатиш токи камайтирилганда ЭЮК E₀ ҳам камаяди. Бу ҳолда синхрон машина чала қўзғатишли режимда ишлайди ва тескари йўналишдаги кучланишлар фарқи вужудга келади. Шу сабабли якорь токи I₁ кучланиш U дан 90 га орқада қолиб, ЭЮК E₀ дан
эса   90 олдинда келади. Натижада реактив қувват ўзининг йўналишини ўзгартириб, тармоқдан генераторга узатилади. Қўзғатиш токининг кейинги камайтирилган қийматларида эса якорь токи I₁ ортади.