Reja: So‘z – leksikologiyaning o‘rganish obyekti sifatida

To‘liq sinonimlar
Birining o‘rnida ikkinchisini ishlatish mumkin bo‘lgan sinonimlar. To‘liq sinonimlarda hech bo‘lmaganda biri boshqa tildan kirib kelgan bo‘ladi.
Dangasa
Yalqov
Doston
poema
Kosmos
Fazo
Ma’noviy sinonimlar
Ma’no nozikliklari bilan farq qiladigan sinonimlar.
Nam
Tiqillatdi
gursullatdi
dukullatdi
taqillatdi
shalabbo
ho‘l
Iboralar o‘rtasida sinonimlik
Frazeologik sinonimlar
qizil qor yoqqanda
tuyaning dumi yerga tekkanda
davomi
Do‘ppisini osmonga otdi
Og‘zi qulog‘ida
Og‘zining tanobi qochgan
davomi
lom-mim demadi
dami chiqmadi
churq etmadi
davomi
leksik – frazeologik sinonimlar
so‘z va iboralar o‘rtasida sinonimlik
III. Antonim
qarama – qarshi ma‘noli so‘zlar
oq
qora
past
baland
yaxshi
yomon
qisqa
uzun
Eslatma:

• Ko‘p man’noli so‘zlar har bir ma’nosi bilan alohida antonimlik hosil qila oladi.

Masalan: og‘ir – yengil,
og‘ir ( bosiq, vazmin) – jizzaki,
og‘ir ( ish ) – oson.

• Bo‘lishli – bo‘lishsizlik, tasdiq – inkor shakllari antonimlik hosil qilmaydi:

Masalan: bordi – bormadi, aytdi – aytgan emas.

IV. paronim
Aytilishi bir – biriga yaqin ammo ma’nosi har xil bo‘lgan so‘zlar.

Asr ( yuz yil ) – asir ( mahbus ),

• Asr ( yuz yil ) – asir ( mahbus ),
• Amr ( buyruq ) – amir ( podsho ),
• Dara ( ikki tog‘ oralig‘i ) – darra ( qamchi ),
• Dovon ( tog‘dan oshib o‘tadigan yo‘l ) – devon

( she‘riy to‘plam ),

• She‘r ( lirik tur ) – sher ( hayvon ),
• Ta’ na ( dashnom )- ( tana ),
• Azm ( qaror ) – azim ( katta, ulkan ),
• Kompaniya ( firma ) – kampaniya ( mavsum )
• Diplomat ( elchi ) – diplomant ( diplom ).

Masalan: