Reja: Тo’sinli oraliq qurilmalardagi zo’riqishlarni aniqlash

M₁=α₁M₀ va M₂=α₂M₀, (3.6)

3.1-jadval

Hisobiy kesim	n1<30	30≤n1≤100	n1>100
	bo’lganidagi α
Тanch ustidagi	–0,8	–0,65	–0,5
Oraliqning o’rtasidagi	+0,5	+0,6	+0,7

bunda M₀ – S₀ oraliqli oddiy to’sinniki uchun kabi aniqlangan plita oralig’ining o’rtasidagi moment Тavrli, qo’shtavrli hamda qutisimon elementlarning hisobida vutlarga ega bo’lgan haqiqiy kesim, to’g’ri to’rtburchaklardan iborat bo’lgan keltirilgan kesim bilan almashtiriladi. Siqilgan zonada joylashgan plitaning keltirilgan h'_f qalinligi vutlari bilan birgalikdagi plitaning, hamda uni o’rnini bosayotgan to’g’ri to’rtburchakli plitaning yuzalari tengligidan kelib chiqib aniqlanadi (3.7-rasm). Plita chiqiqlari (turtib chiqib turgan qismlari)ning uzunligi 6h'_f dan oshmasligi va to’sinlar aro sof masofaning yarmidan ortiq bo’lmasligi kerak.

3.7-rasm. Ballast koritasi plitasining hisobiy o’lchamlari

Chidamlilikka hisoblar. Hisob-kitoblar chegaraviy muvozanat uslubida, tashqi yuklardan sodir bo’lgan hisobiy zo’riqishlarni chegaraviylari bilan taqqoslab olib boriladi. Elementning o’qiga normal kesimlarning mustahkamligi bo’yicha hisob-kitob quyidagi mulohazalarga asoslangan: betonnning cho’zilishga qarshiligini nolga teng deb qabul qilinadi; betonning siqilgan zonasidagi kuchlanishlar o’qqa bo’ylab hisobiy R_b qarshilik hamda armaturadagi cho’zuvchi va siquvchi kuchlanishlar R_s hisobiy qarshiliklar bilan cheklanadi; betondagi siquvchi kuchlanishlarning epyurasi to’g’riburchaklidir. Yuqorida keltirilgan mulohazalar sezilarli plastik deformatsiyalar sodir bo’lganda beton va armaturaning birvarakayiga buzilishini taxmin qiladi. Cho’zilgan zona armaturasining chamalangan tanlovi quyidagi formulaga ko’ra aniqlanadi:
(3.7)

Bu yerda birlamchi yaqinlashuvda siqilgan zonaning balandligini plitaning balandligiga teng deb qabul qilinadi. So’ngra armatura sterjenlarining soni, diametri va joylashishi aniqlanadi. Siqilgan zonaning chegarasi qovurg’ada joylashgan holat umumiyroq hisobiy holatdir (3.8-rasm). Siqilgan zonaning balandligi barcha kuchlarni gorizontal o’qqa proyeksiyasi yig’indisining nolga tengligi shartidan kelib chiqib aniqlanadi

(3.8)

x>h’_f bo’lganida kesimning mustahkamligi quyidagi shartdan kelib chiqib aniqlanadi (chegaraviy moment cho’zilgan armaturaning markaziga nisbatan hisoblangan):

(3.9)

x≤h’_f bo’lganida (3.8) va (3.9) ifodalardagi b b’_f ga almashtiriladi, bunday holat to’g’riburchakli kesimni hisob-kitob qilishga olib keladi. Agarda x₁≥a'_s va x₂≥2a'_s bo’lsa, siqilgan A'_s armatura (odatda – bu plitaning taqsimlovchi armaturasi) hisoblashda to’laligicha e’tiborga olinadi, bunda x₁, x₂ – siqilgan zonaning, mos tarzda A_s ni e’tiborga olib hamda e’tiborga olmay aniqlangan balandligi. Agarda x₁≥a'_s va x₂<2a'_s bo’lsa, A_s 0≤K≤1 chegaralarida o’zgaradigan K=1 – (2a'_s – x₂)∕a'_s koeffitsiyent bilan e’tiborga olinadi. K<0 bo’lganida mustahkamlik sharti quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi:

(3.10)