Reja: Uglevodlar haqida umumiy ma’lumoT

DisAXARIDLAR

• 
  Disakaridlar. DisaHaridlarning kimyoviy xossalari
  
• 
  Disakaridlar (boshqa yunon tilidan ó - ikkita va ρaros - shakar) - uglevodlarning asosiy guruhlaridan biri bo'lgan organik birikmalar; oligosakkaridlarning alohida holatidir.
  
• 
  Disakaridlarga misollar
  
• 
  Laktoza - glyukoza va galaktoza qoldiqlaridan iborat.
  
• 
  Saxaroza - glyukoza va fruktoza qoldiqlaridan iborat.
  
• 
  Maltoza - ikkita glyukoza qoldig'idan iborat.
  
• 
  Jismoniy xususiyatlar
  
• 
  Disakaridlar qattiq, kristalli moddalar, biroz oqdan jigarrang ranggacha, suvda va 45-48 ° spirtda oson eriydi, 96 gradusli spirtda yomon eriydi, optik faollikka ega; shirin ta'mi.
  
• 
  Kimyoviy xususiyatlari
  
• 
  Gidroliz paytida disaxaridlar ular orasidagi glikozid bog'lanishlari yorilishi tufayli ularni tashkil etuvchi monosaxaridlarga bo'linadi. Ushbu reaksiya monosaxaridlardan disaxaridlar hosil bo'lish jarayonining teskari tomonidir.
  
• 
  Disaxaridlar kondensatsiyalanganda polisakkarid molekulalari hosil bo'ladi.
  
• 
  Kimyoviy xususiyatlariga ko'ra disaxaridlarni ikki guruhga bo'lish mumkin:
  
• 
  tiklash;
  
• 
  tiklanmaydigan.
  
• 
  Birinchi guruhga quyidagilar kiradi: laktoza, maltoza, sellobioz. Ikkinchisi: saxaroza, trehaloz.
  

DISAXARIDLAR

Saxaroza

Laktoza

Maltoza

pOLISAXARIDLAR

• 
  Polisaxaridlar chiziqsimon yoki tarmoqlangan yuqori molekulali birikmalar boʻlib, ular molekulalari glikozid bog'i bilan bog'langan monosaxaridlardan tashkil topgan. Ular zaxira holdagi U. — kraxmal, inulin, glikogen, gemitsellyulozalardir. U. maʼlum oʻsimliklardagina koʻp to'planadi. Masalan, lavlagida saxaroza, qoʻziqorinlarda mannit, kartoshkada kraxmal, paxtada sellyuloza koʻp bo'ladi. U. organik kislotalar, koʻp atomli fenollar, oshlovchi moddalar, antotsianlar, aminokislotalar, yogʻlar, oqsil va boshqalarga aylanadi. U. hayvonlar organizmi quruq massasining 2% ini tashkil etadi. U.ning 1 g 4,1 kkal energiya berib, asosan, o'simliklardan olinadi. Bunday energiya anaerob, yaʼni glikoliz va aerob yoʻl bilan hayvon organizmida sarflanadi. Nafas olishda taxminan 30 baravar koʻp energiya ajraladi. Glikoliz jarayonida hosil boʻlgan sut kislotaning bir qismi oksidlanadi, qolgan qismi esa energiya ajralishi hisobiga glikogenga sintezlanadi.