Reje: Kirisiw is-lm modeli túsinigi ha’m mazmuni is-lm modeliniń túsinigi hám as-ad modeli menen baylanısı. is-lm modeli hám ondaǵı teń salmaqlılıqti analiz

LM qıya sızıǵı – pul bazarında teńsalmaqlılıq bolǵan jaǵdayda procent norması hám milliy dáramattıń baylanısın grafik arqalı kórsetedi
IS-LM modeli – bul jámi talap funkciyasın belgilep beriwshi ekonomikalıq faktorlardı ashıp beretuǵın tovar –pul teńsalmaqlılıǵınıń modeli. Modeldiń mazmunı sonnan ibarat:
IS-LM modeli – pul-tovar teńsalmaqlılıgın sáwlendiretuǵın model. Jámi talap funkciyasın anıqlawshı ekonomikalıq faktordı sáwlelentirip beriwshi tovar-pul teńsalmaqlılıq modeli bolıp tabıladı. Model pul hám tovar bazarlarınıń bir waqıtta teńsalmaqlılıqqa kelip, bazardaǵı procent stavkası i hám dáramat Y-dıń óz-ara sáykesleniwin tabıwǵa múmkinshilik beredi. Usı baylanıslardı grafik túrinde kórip shıǵamız, birinshiden, tovar (IS qıya sızıǵı) bazarında, ekinshiden, pul bazarında (LM qıya sızıǵı). Bahalar dárejesi turaqla, ekonomika jabıq dep yesaplaymız
Teńsalmaqlılıq.⁴
1. IS iymek sızig'i da, LM iymek sızig'i da óz-ózinen teń salmaqlılıq tabısınıń ma`nisin (Ye) ha’m% (Re) teń salmaqlılıq dárejesi ma`nisin anıqlamaydi. Ekonomikadaǵı teń salmaqlılıq IS hám LM iymek sızıqları, sonday-aq olardıń kesilisiw noqatları menen birge anıqlanadı.
2. Tovarlar hám pul bazarınıń bir waqtıniń ózinde teń salmaqlılıǵına sáykes keletuǵın (hám sol sebepli RZB, yaǵnıy ulıwma finans bazarı) sáykes keletuǵın teń salmaqlılıq tabısınıń Ye (a) ma`nisi, Keyns " nátiyjeli talaptıń ma`nisi" dep atalǵan.
3. IS hám LM iymek sızıqlarınıń kesilisiwi tegislikti hár birinde 4 maydanǵa ajratadı. I- hám II- tarawlarda artıqsha pul muǵdarı ámelde, sebebi olar LM iymek sızig'idan joqarı regionda. III hám IV - artıqsha aqshaǵa talap, sebebi olar LM den tómende. Regionda. I hám IV artıqsha T& ol usınıs, sebebi olar IS den joqarı. Regionda II hám III - artıqsha talaplarǵa juwap beriw.
4. Ek-kidıń kelisiwi jáne onıń teń salmaqlılıq háreketiniń baǵdarları oqlar menen kórsetilgen. Eger tovar bazarında - artıqsha. tovarlardı jetkizip beriw, sonda firmalar rezervleri ko'beyedi hám ónim (dáramat) Y ma`nisi azayadı (I hám IV tarawlarda shepke gorizontal oqlar IS iymek sızig'ina qaray).
5. Tezirek - pul bazarında teń salmaqlılıqtı qayta tiklew, sebebi onıń ushın waqtın úlken qarji sarplawdi talap etpeytuǵın portfel analizlerin dúzilisin ózgertiw jetkilikli, ónim ma`nisin ózgertiw ushın kóbirek waqıt talap etiledi. (bayanatta ele de grafikler menen hár túrlı taslandıqlar ámeldegi, olar Arefiev bul haqqında aytadi, biraq menimshe, tiykarǵısı sol, hám biz ol jerde basqa siyasatshılarǵa mútáj emespez.
Tovar hám pul bazarları óz-ara baylanıslı. Bul eki bazarda bir waqttiń ózinde teń salmaqlılıq júzege keletuǵın sharayatlardı anıqlawǵa múmkinshilik beredi. Modelde Mil -AS modelleri keynsitin’ bazar procent stavkası sırtqı (ekzogen) ózgeriwshi bolıp tabıladı hám pul bazarında tovar bazarınıń teń salmaqlılıǵına salıstırǵanda ǵárezsiz túrde ornatıladı. Belgili ingliz alımı J. Xiks Keyns teoriyası tiykarında " IS-LM modeli" dep atalǵan er-hayal bazar teń salmaqlılıqınıń standart modelin islep shıqtı. Model járdeminde ekonomikanı analiz qılıwdıń tiykarǵı maqseti IS-LM tovar hám pul bazarların birlestiriwdir yagona sistema... Nátiyjede, bazar procent stavkası ishki (endogen) ózgeriwshige aylanadı jáne onıń teń salmaqlılıq ma`nisi tekǵana pulda, bálki tavar bazarlarında da júz bolıp atırǵan ekonomikalıq processlerdiń dinamikasın sáwlelendiredi. Bazarda ulıwma teń salmaqlılıq IS - LM qıysıq apparatı járdeminde tekseriledi. IS hám LM iymek sızıqların birge analiz qılıw, mánisan, tovar hám pul bazarlarınıń tolıq Keynscha modelin quraydı.
Endi bizde IS-LM modeliniń barlıq ózgeriwshi faktorları bar. Modeldiń eki teńlemesi: