Reje: Miywe hám rezavor miywelerdiń botanikaliq bo`liniwi

ózgeriwinen payda boladı. Miywe aǵashlarında jer ústi hám jer astı sistemaları 
ajıraladı. Jer astı sistemasınıń xızmeti tómendegilerden ibarat: 
 Tamır- ósimliklerdiń jer ústi bólimin uslap turıw xızmetin atqaradı. 
 Topıraqtan suw hám onda erigen mineral zatlardı, uglekislotanı ósimliktiń jer 
ústi organlarına jetkerip beredi. 
 Ósimlikke kerek bolǵan zapas awqatlıq zatlardı saqlap turıw xızmetin atqaradı. 
 Tamır ózinen mineral zatlardıń eriwin hám mikroorǵanizmlerdiń rawajlanıwın 
jaqsılaytuǵın orǵaniqalıq zatlardı, mısalı qant,organikalıq kislotalardı fosfordıń 
mineral birikpelerin topıraq ortalıǵına bólip shıǵaradı. 
Bunnan basqa tamır qumlardı bekkemleydi, jer astı suwlarınıń qáddin 
tómenletedi. Geypara ósimliklerde kóbeyiw organı xızmetin atqaradı. Azıq zatlar 
tamırdan joqarıǵa qarap saatına 3-4 m tezlikte háreket etip kóteriledi. Al suw bolsa 
14 m tezlik penen kóteriledi. 
Tamır sisteması- kelip shiǵiwi boyınsha tómendegi tiplerge bólinedi - tuqımlı 
miywe aǵashlar (alma,almurt,kereli x.t.b.) tuxımlı sabıwshıǵa sabılǵan bolsa 
tuxımnan ósirilgen ósimliklerde úshırasadı. 
- vegetativli (adventiv yamasa qosımsha) murtshalardan (qulpınay) alınǵan 
ósimliklerde, 
almanın 
klon 
sabıwshısına 
sabılǵan 
alma 
aǵashlarında, 
qálemshelerden ósirilgen (smorodina, júzim, malina yamasa tamırdıń qosımsha 
búrtiklerineń shiye, káreli, malina ósimliklerinde orın alǵan). 
- tiykarǵı yamasa birinshi tamır, olar tuqımnıń dáslepki tamırshasınan ósken 
nállerde ushırasadı. Qosımsha yamasa adventiv tamırlar qálemshelerde hám 
ulıwma paqal bóliminen payda bolǵan tamırlarda ushırasadı. 
 Topıraqqa jaylasıwı boyınsha tamırlar gorizontal jaylasadı, bunda tamirlar 
topıraq betine paralell jaylasadı, tuqımlılarda shańǵalaqlılarǵa qaraǵanda tereńlew 
jaylasadı. 
Gorizontal hám vertikal tamırlar barlıq miywe hám jemisli ósimliklerde 
ushırasadı. Gorizontal tamırlar mikrobiologiyalıq protsessler aktiv ótetuǵin hám 
ósimlik ushın úlken áhmiyetke iye bolǵan azıqlıq zatlar toplanatuǵın topıraqtıń 
qatlamında jaylasadı. 
Vertikal tamırlar aǵashtın topıraqta tik jaylasıwın, suwdı jetkerip beriwdi hám 
ayırım mineral azıqlıq elementlerin topıraqtıń tereń qatlamlarınan jetkeriw 
xızmetin atqaradı. 

---

Tamırlar juwanlılıǵı, uzınlıǵı hám shaqalanıwı boyınsha tómendegi tiplerge 
bólinedi. Skelet - eń juwan nol hám birinshi shaqalanıw tártibindegi tamırlar. 
Yarım skelet - birinshi tipke qaraǵanda kelte hám jinishkelew, qaplap ósiwshi-
jinishke (1-3mm) hám kelte (bipneshe mm den birneshe sm deyingi). 
Qaplap ósiwshi tamırlar - sanı hám uzınlıǵı boyınsha tamır sistemasınıń 
tiyqarǵı bólimi bolıp esaplanadı. Olar suw hám mineral zatlardı sorıp alıp,
japıraqlar menen birgelikte ósiw protsessin támiyinlewshi hám zúráát toplawshı
organikalıq zatlardı islep shıǵaradı. Qaplap ósiwshi tamırlar tómendegi tórt tipke 
bólinedi 
-ósiwshi tamırlar- aq reńli, bir neshe qurılısqa iye, tiykarǵı funktsiyası-uzınına 
tez ósiw, topıpaqtın jana qatlamlarına ótiw sonday-aq suw hám mineral zatlardı 
sorıp alıw. 
-sorıp alıwshı - yamasa aktiv tamırlar, sonday-aq birinshi qurılısqa iye, aq reńli. 
Olardıń tiykarǵı funktsiyası- topıraqtan suw hám mineral zatlardı sorıp alıw. 
Massaliq ósiw dáwirinde olardıń tamır sistemasındaǵı úlesi 90 % ke jetedi, uzını 
0,1 deń 2-4 mm, juwanı 0,3-3 mm. 
-ózgeriwshi tamırlar birinshi qurılısqa iye kúl reń yamasa qońır, ayırım 
waqıtları siya reńge dónedi. Bolar sorıp alıwshı tamırlardıń bólekleri, waqıttıń 
ótiwi menen nabıt boladı. Az muǵdarda ósiwshi tamırlar bólegi keyin ala eginshi 
qurılısqa ótip, ótkeriwshi yarım skelet tamırlarǵa aylanadı.