Рекомендательное письмо
Download 0.6 Mb.
|
portal.guldu.uz-KORXONALAR IQTISODIYOTI
3. Korxona mulki.
Mulk bu kishilar o`rtasidagi ular tomonidan moddiy va ma`naviy ne`matlarni o`zlashtirishdir. Mulkchilik munosabatlari deb, jamoyatdagi boyliklarni ishlab chiqarish, taqsimot, ayirboshlash, iste`mol, o`zlashtirish bo`yicha bo`ladigan iqtisodiy munosabatlardir. Mulk huquqiy karegoriya sifatida uch ajralmas jihatga ega: Egalik qilish - bu mulkdorlar huquqining mol egasi qo`lida saqlanib turishidir. Egalik sharoitida mulk hisoblangan boylik qisman o`zlashtiriladi. Mulkka egalik saqlangan holda, uni amalda ishlatish o`zga qo`lda bo`ladi. Tasarruf etish – bu mulk hisoblangan boylikni taqdirini mustaqil hal qiladi. Bu mulkni sotib sotib yuborish, ijaraga berish, meros qoldirish, asrab-avaylab ko`paytirish kabi faoliyatlardir. Foydalanish – bu mulk hasoblangan boylikni iqtisodiy faoliyatini qo`llab va xo`jalik jarayoniga kiritib, undan natija olishdir. Foydalanish yuz berganda boylik daromad topish uchun yoki shaxs ehtiyojini qondirish uchun ishlatiladi. Umuman olganda mulkning quyidagi shakllari mavjud: Xususiy mulk – ayrim kishilarga va guruhlarga tegishli daromad topishga qaratilgan mulkdir. Xususiy mulk ham yakka tartibdagi va kooperativ xususiy mulkka bo`linadi. Jamoa(shirkat) mulki – boylikning muayyan maqsad yo`lida ayrim jamoalarning birlashgan kishilar tomonidan birgalikda o`zlashtirilishidir.Jamoa mulki o`z navbatida quyidagi turlarga bo`linadi: oilaviy mulk; mahalla mulki; kooperativ mulk; ijara mulki; hissadorlik mulki; konsernlar mulki; ijtimoiy va diniy tashkilotlar mulki. Davlat mulki – boylikning davlat tomonidan o`z vazifasini ado etish uchun o`zlashtirilishidir. Aralash mulk – turli xil mulk shakllarining sintezidan tashkil topadi. Aralash mulk ham chet el fuqarolari, tashkilotlarining mulki bo`lishi mumkin, bu mulkning asosiy ko`rinishi qo`shma korxonalar mulki sifatida ko`rinadi. Korxona mulki shakliga qarab uning turi va faoliyat doirasi ham belgilab olinadi. Korxona mulki uni tashkil qiluvchilar tomonidan tashki qilinadi va tasarruf qilinadi. Download 0.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling