Релели ҳимоя ва автоматикасининг вариант ва схемалари

Реле ҳимоясини турларини танлаш ва уларни ўрнатмаларини ҳисоблаш
Электр системаларининг алоҳида ҳимояларининг турини танлаш Электр ускуналардан фойдаланиш қоидалари (ПУЭ) талабларига асосан амалга оширилади. Ҳимоянинг схемасини ва ҳисобий ўрнатмаларини танлаш «Реле ҳимояси бўйича устувор кўрсатма» га мос равишда амалга оширишади.

Ҳимоянинг турини танлашга номинал кучланиш, тармоқ конфигурацияси, заминлагич нейтралнинг режими, оператив ток манбасининг тури, доимий хизмат кўрсатувчи персонални мавжудлиги ёки йўқлиги, коммутацион аппаратларининг тури ва ҳ.к. таъсир кўрсатади.

Реле ҳимояси ўрнатмаларини тармоқнинг охиридан бошлаб ҳисоблаймиз.
Т – 6 трансформатор ҳимояси

Трансформатор ҳимояси учун унинг паст, яъни 0,4 кВ кучланиш томонига автоматик узгич танлаймиз. Автоматик узгичларни танлаш қуйидаги талаблардан келиб чиқиб амалга оширилади: , , .

кВ, кА

А

АВМ – 20Н турдаги танловчан автоматни танлаймиз:

А, А, кА

Трансформаторнинг юқори кучланиш томонига эрувчан сақлагич ўрнатамиз. Сақлагичларни танлаш қуйидаги талаблардан келиб чиқиб амалга оширилади:

, ,

кВ, А

А

ПКТ102-10-50-12,5УЗ туридаги эрувчан сақлагични танлаймиз: кВ, А, кА.

t = t_{иш олдинги} + t = 0,4” сек.
Л – 4 линия ҳимояси

Линия учун ток трансформаторини танлаймиз:

I_нтт ≥ I_рух

Линия учун рухсат этилган ток I_рух=115 А бўлгани учун I_нтт=150 А ток трансформаторини танлаймиз. У ҳолда,

_{Сабр вақтсиз} токли кесим (ҳимоянинг биринчи поғонаси). _{Ҳимоя РТ–40 релесида бажарилган. Сабр вақтсиз токли кесимнинг бирламчи ишлаш токи қуйидаги ифодадан топилади:}

А

Ток трнасформаторлари ва релелар тўлиқ бўлмаган юлдуз схемасига улаган . Кесимнинг иккиламчи ишлаш токи (реленинг ишлаш токи) барча токли ҳимоя учун бир хил ҳисобланади ва у қуйидаги ифодадан аниқланади:

А

Сабр вақтсиз токли кесимнинг сезгирлиги қуйидагича аниқланади:

А

Сабр вақтсиз токли кесимнинг сезгирлиги етарли даражада бўлмаганлиги учун сабр вақтли токли кесим ўрнатамиз:

Сабр вақтли токли кесим. Сабр вақтсиз токли кесимнинг бирламчи ишлаш токи қуйидаги ифодадан топилади:

А

Реленинг ишлаш токи қуйидаги ифодадан аниқланади:

А

Иккинчи поғонанинг сезгирлиги ҳимоя қилинаётган линиянинг охиридаги икки фазали ҚТ нинг минимал токидан аниқланади:

Максимал токли ҳимоя. МТҲ нинг ишлаш токи қуйидаги ифодадан аниқланади:

A

бу ерда, – заҳира коэффициенти, ҳимоя РТ–40 туридаги релесида бажарилганлиги учун 1,2 – 1,3 га, – ўз – ўзидан ишга тушиш коэффициенти, линия учун га, – қайтиш коэффициенти, РТ–40 релеси учун 0,8 – 0,85 га тенг, – эксплуатацион юкланишни ҳисобга олган ҳолда линиядан оқиб ўтиши мумкин бўлган ишчи токнинг максимал қиймати.

Реленинг ишлаш токи қуйидаги ифодадан аниқланади:

А

МТҲ нинг сезгирлиги қуйидаги формуладан аниқланади:

- асосий зона учун

- заҳира зона учун

Ҳимоянинг ишлаш вақти 13-расмда кўрсатилган графикдан фойдаланиб аниқланади. Ҳимоянинг ишлаш ватқи

t = t_{иш олдинги} + t = 0,4”+0,5 = 0,9” с.

13-расм. Эрувчан сақлагич (1) ва Л1 линиянинг ҳимоясини (2) мослаштириш

Т – 4 (Т – 5) трансформатор ҳимояси

Трансформаторнинг қуввати 4000 кВА бўлганлиги учун токли кесимнинг ўрнига дифференциал ҳимоя ўрнатамиз.