Relyatsion mbbt reja

Relyatsion MBBT
Reja:

1. 
   Relyatsion ma’lumotlar bazasi
   
2. 
   Entity-Relyatsion modeli
   

Ma’lumotlarning relyatsion modeli konsepsiyasi 1970-yilda E. F. Kodd tomonidan dasturlaridan bog‘liq bo‘lmasligini ta’minlash masalasini hal qilish uchun xizmat qiladi. Ma’lumotlarning relyatsion modeli asosida “munosabat” tushunchasi yotib, u inglizcha “relation” so‘zidan olingan. Ba’zi bir qoidalarga amal qilgan holda munosabatlarni ikki o‘lchovli jadval ko‘rinishida tasvirlash mumkin. Jadval har qanday odamga tushunarli va qulaydir. Real dunyo obyektlari haqidagi ma’lumotlarni kompyuter xotirasida saqlash va ular orasidagi aloqalarni modellashtirish uchun munosabatlar (jadval) to‘plamidan foydalanish mumkinligini E. F. Kodd isbotlab berdi.
Relyatsion model - bu ma'lumotlar elementlarini bir yoki bir nechta mustaqil jadvallarda birlashtirishga imkon beradigan ma'lumotlar bazasi, bu har bir jadval uchun umumiy maydonlarni ishlatish orqali bir-biri bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
Ma'lumotlar bazasi jadvali elektron jadvalga o'xshaydi. Shu bilan birga, jadvallar o'rtasida tuzilishi mumkin bo'lgan munosabatlar relyatsion ma'lumotlar bazasiga katta hajmdagi ma'lumotlarni samarali saqlashga imkon beradi, ularni samarali ravishda olish mumkin.
Relyatsion modelning maqsadi ma'lumotlar va so'rovlarni ko'rsatish uchun deklarativ usulni taqdim etishdir: foydalanuvchilar to'g'ridan-to'g'ri ma'lumotlar bazasida qanday ma'lumotlarni o'z ichiga olganligini va undan qanday ma'lumotlarni xohlashlarini e'lon qilishadi. Boshqa tomondan, ular ma'lumotlar bazalarini boshqarish uchun dasturiy ta'minotga saqlash uchun ma'lumotlar tuzilmalarini tavsiflash va so'rovlarga javob berish uchun qidirish tartibini qoldiradilar.
Ma’lumotlar bazasini loyihalashda har xil semantik modallar ham ishlatiladi. Ulardan eng ko‘p tarqalganlaridan biriga — ER modeli deyiladi. Bu model inglizcha “Entity-relatsion” deyilib, ma’nosi “Mohiyat-bog‘lanish” demakdir. Bu model 1976-yil Piter Chen tomonidan kiritilgan bo‘lib, u o‘ziga bir qator grafik diagrammalarni oluvchi bir necha har xil turdagi komponentlarni birlashtirgan. Piter Chen mohiyatlar to‘plami va ular orasida bog‘lanish sifatida relyatsion ma’lumotlar strukturasini interpretatsiya qilishni taklif qiladi. ER modelining asosiy komponentlari mohiyat, bog‘lanish va atribut bo‘lib hisoblanadi. Infologik modelni qurishda ER diagramma tilini ishlatish mumkin.





Bemor (qaydnoma nomeri, palata nomeri, Familiyasi, Ismi, Otasining ismi, Manzili, Jinsi). Davolovchi doktor [doktor1, Bemor M] (doctor nomeri, Qaydnoma nomeri). Maslahatchi [doktorM, BemorN] (doctor nomeri, Qaydnoma nomeri ). ER diagrammalarida bog‘lanish — bu mohiyatlar, atributlar, assotsiatsiyalar va boshqa axborot obyektlarini tasvirlovchi geometrik shakllarni bog‘lovchi tizimdir. Matnda bu atama mohiyatlarning o‘zaro bog‘lanishini ko‘rsatish uchun qo‘llaniladi
Agar bu o‘zaro bog‘liqlik atributlarga ega bo‘lsa u holda assotsiatsiya deyiladi.










Xulosa:
Ma’lumotlarning relyatsion modeli asosida “munosabat” tushunchasi yotib, u inglizcha “relation” so‘zidan olingan. Ba’zi bir qoidalarga amal qilgan holda munosabatlarni ikki o‘lchovli jadval ko‘rinishida tasvirlash mumkin. Jadval har qanday odamga tushunarli va qulaydir.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati