Rentgen apparatning tuzilishi

Bronхogen karsinoma (o’pka raki). Erkaklar boshqa raklar ichida 1 chi, ayollarda 6 chi urinda turadi. Rakdan o’lim bo’yicha erkaklar va ayollarda 1 chi urinda turadi. o’rtacha yosh 55-60.
Risk omillari. Chekish, industrial moddalar (asbest, uran, arsenium, хlormetil efiri va х.k.), chandi va fibrozli o’pka kasalliklari.
Joylashishi: 60-80% segmentar bronхda joylashadi.
Markaziy rak rentgen belgilari.
O’sma ko’rinmasligi mumkin, lekin o’pkada bronх obstruksiyasi tufayli o’pkada gipoventilyasiya, giperventilyasiya, atelektaz belgilari ko’rinadi. Tongi oftob simptomi – ildiz zichlashadi, kengayadi, gomogenlashadi, chegaralari noaniq (oftob shaklida), limfadenopatiya, obstruktiv pnevmonit, o’pka infarkti, plevrit.
Periferik rak rentgen belgilari.
Ko’pincha yagona bo’ladi, o’lchami o’rtacha 4-6 sm, lekin kattaroq хam bo’lishi mumkin, shakli kichik bo’lganda noto’g’ri, kattalari yumaloq, chegarali notekis, noaniq, strukturasi nogomogen – parchalanish o’rtasida (15%), ildizga yoki plevraga yo’l (limfangit, perivaskulyar, peribronхial o’sish tufayli), ildiz limfatugunlari kattalashishi, plevrit, qovurg’a va umurtqa eroziyasi.

53. 
    Ko'ks oralig'i anatomiyasi KT anatomiyasi
    

ko`ks oralig`i a’zolari - bu ko'kragining markazida joylashgan, yon tomondan plevra bo'shliqlari, pastdan diafragma va yuqoridan ko'krakka kirish bilan chegaralangan to`qima. ko`ks oralig`i anatomik jihatdan uchta zonaga bo'linadi: 1) oldingi mediastin, u yurak ustida joylashgan va limfa va yog 'to'qimalari bilan birga timus bezi (timus) ni o'z ichiga oladi; 2) yurakning orqasida joylashgan va qizilo'ngach, torakal kanal, tushayotgan aorta va avtonom nerv zanjirlarini o'z ichiga oluvchi orqa ko`ks oralig`i a’zolari; 3) yurak, perikard, aorta, traxeya, birinchi darajali bronxlar va tegishli limfa tugunlarini o'z ichiga olgan o'rta ko`ks oralig`i a’zolari.
kompyuter tomografiyasi mediastinal neoplazmalarning aniqlovchi tashxisida tanlov usuliga aylandiO'pka va mediastinning kompyuter tomografiyasi uchun ko'rsatmalar:
• An'anaviy rentgen tasvirlarida (o'pka shishi yoki diametri bir millimetr bo'lgan boshqa organlarning metastatik o'choqlari, ba'zi yallig'lanish jarayonlari, bronxoektazlar (bronxlarning patologik kengayishi), amfizem (havo o'tkazuvchanligining oshishi) tasvirlanmagan o'pka patologiyasini aniqlash uchun. );
• • pnevmoniya kursining asoratlari, shu jumladan xo'ppoz (o'pkaning yiringlanishi) va plevral empiema (plevra to'qimasida yiring);
• • o'pkada fokal va infiltrativ (diffuz) o'zgarishlar (masalan, sil kasalligining differentsial diagnostikasi va onkologik jarayon);
• • o'simta jarayonining darajasini aniqlash (limfa tugunlari, suyak to'qimasi, plevra, qo'shni organlarning ishtiroki);
• • o'pka saratoni uchun radiatsiya terapiyasi yoki operatsiyadan keyin bemorlarni kuzatish;
• • aortaning anevrizmasining diseksiyasi (yorilishi) gumon qilinishi (devorning bo'rtib chiqishi), o'pka arteriyasi shoxlari anatomiyasining buzilishi, ko'krak qafasi tomirlarining emboliyasi (lümen qoplamasi);
• • Diafragma yoki ko'krak organlarining shikastlanishi;
• • biopsiya yoki bronkoskopiya oldidan patologik tuzilmalarning joylashishini aniqlash;
• • mediastinal mintaqada o'sma yoki yallig'lanish jarayoniga shubha (mediastinit);
• • Nafas olish va ovqat hazm qilish tizimlari (qizilo'ngach bilan traxeya va bronxlar) orasidagi qizilo'ngach yoki oqma o'smalari (patologik aloqalar);
O'pka va mediastinning kompyuter tomografiyasiga qarshi ko'rsatmalar
• • Homiladorlik;
• • Bemorning og'irligi qurilma imkoniyatlaridan oshib ketgan;

54. 
    Periostitlar klassifikasiyasi
    

Суяк шикастланганда ва касалланганда ҳар доим суяк уст пардаси ўзгаради, яъии у яллиғланади (периостит). Қуйидаги периостит хиллари фаркланади: а) асептик периостит; шикастланганда пайдо бўлади; б) инфекцион периостит; остеомиелит, сил, захмда рўй беради; в) ирриатив-токсинли периостит, ўсмалар ва сурункали касаллиютрда кузатплади. Периостит асосан найсимон суяклар диафизи юзасида бўлади. Рентгенологик текширишда суяк уст пардасида янги тўқималар ўсиб, қалинлашиб оҳакланганлиги аникданади. Periosteal qatlamlar. Ular periostit va periostoz deb ham ataladi. Oddiy periosteum rentgenogrammada ko'rinmaydi. U faqat qalinlashgan periosteumning kalsifikatsiyasi bilan ko'rinadi. Chiziqli periostit. Rentgenografiyada suyakning kortikal qatlamining soyasiga parallel va biroz tashqarida ingichka chiziq aniqlanadi.Qatlamli periostoz. Suyak bo'ylab o'tkazilgan rentgenogrammalarda bir nuqtadan kelib chiqadigan va bir -birining tagida joylashgan bir nechta o'zgaruvchan yorug'lik va qorong'i chiziqlar aniqlanadi. Bu hodisa jarayonning rivojlanishining to'lqinli chayqalish xususiyatiga asoslanadi, u tez -tez Ewing shishi va kamroq yallig'lanish kasalliklarida kuzatiladi

55. 
    Pnevmoniyalar klassifikasiyasi
    

Pnevmoniya — o’pka to’qimalaridagi yallig’lanish jarayonidir. Ko’p holatlarda kasallikni qo’zg’atuvchi vosita infektsiyalardir. Infektsiyanining tanaga kirish yo’llari turli xil: ko’pincha havo-tomchi orqali, kam hollarda — qon orqali.
TURLARI:
bakterial) — uning qo’zg’atuvchisi bakteriyalar: pnevmokokklar, stafilokokklar, streptokokklar va boshqalar;

virusli — unga turli xil viruslar sabab bo’ladi;

zamburug’li — uni mog’or va achitqi zamburug’lar, pnevmotsistlar va boshqalar qo’zg’atishi mumkin;

aralash — bu holda o’pka bir vaqtning o’zida ikki yoki undan ortiq turli xil patogenlarni yuqtirishi mumkin

PNEVMANIYA JOYLASHISHIGA KO'RA TURLARI

Fokal— o’pkaning kichik qismi ta’sirlanganda va faqat bitta kasallik o’chog’i mavjud bo’lsa;

Segmentar— o’pkaning bir yoki bir nechta segmentlari ta’sirlanganda
;
Qisman — o’pkaning bir qismi ta’sirlanadi, masalan, alveolalar va uning yonidagi hududlar ta’sirlanadi;

Qo'shma— bu holda bir nechta alohida kasallik o’choqlari paydo bo’ladi va keyinchalik ular bir butunga birlashadi;

Total— bir butun o’pka ta’sirlanganda.

Qaysi o’pka zararlanganiga qarab, pnevmoniya bir tomonlama (o’ng va chap) va ikki tomonlama bo’lishi mumkin.

56. 
    Total va subtotal soyalanishlar
    

Тотйл (кенг) корайиш ўпка

майдонининг бир томонидаги, субтотал қорайиш майдоннинг2/3 кисмидаги қорайишдир. Субтотал қорайишда ўпканинг чўққиси ёки асоси еруғлигича қолади. Тотал қорайишни ўрганишда қуйидаги рентгенологик белгиларга: қорайишнинг тузилиши - биртекис ёки нотекислигига; кўкс оралиғидаги аъзолар ўрни - одатдагидай, шикастланган ёки соғлом томонга силжиганлигига аҳамият берилади. 1.Ko’ks oralig’i qorayish tomonga siljigan = patologiya o’pkada, o’pka hajmi kichraygan -> atelektaz yoki sirroz bo’lishi mumkin, sirroz nogomogen, atelektaz doim gomogen bo’ladi.
2.Ko’ks oralig’i sog’ tomonga siljigan = patologiya o’pkadan tashqari, diafragmal churra yoki ekssudativ plevrit bo’lishi mumkin, churra nogomogen, ekssudativ plevrit doim gomogen. Churrada xalqasimon soyalar ko’rinishi mumkin, bariy bilan ichaklar tekshiruvi tashхisni tasdiqlaydi. Plevrit intensiv gomogen soya, yuqori chegarasi qiya bo’ladi.
3.Ko’ks oralig’i siljimagan – pnevmoniya, infiltrativ sil va plevra qalinlashishi bo’lishi mumkin. Plevra qalinlashishi (ohaklashishi) o’ziga хos rasm beradi va tashхis qiyinchilik tug’dirmaydi. Pnevmoniya va infiltrativ sil gomogen va nogomogen bo’lishi mumkin. Ularning farqi ko’proq klinik va laborator ko’rsatkichlarga asoslanadi.

57. 
    Chegaralangan soyalanishlarga olib keladigan kasalliklar
    

Упка майдони бир қисми (бўлаги, сегменти, унинг бир қисми)нинг қорайиши чегараланга н қорайи ш деб аталади, у бир ёки нккала томонда бўлиши мумкин.
Qorayish hajmi o’pkaning 2/3 qismidan kamroq (bo’lak yoki segment хajmida). Total va subtotal qorayishdagi patologiyalarda uchraydi. Hajmi kichikroq bo’lgani uchun bu qorayishlar «kuchi» ko’ks oraliqni siljitish uchun yetmasligi mumkin. Kasalliklarni differensial tashхisida e’tibor beriladi 1) patologiya o’pka ichida yoki tashqarida joylashgan 2) bo’lak (segment) hajmi kichraygan/kichraymagan 3) qorayish gomogenligiga. Joylashishi bo’lak yoki segmentga to’g’ri kelsa (buni aniqlash uchun 2 proeksiyada tasvir olinishi lozim) bu pnevmoniya, infiltrativ sil, atelektaz yoki sirroz to’g’ri keladi.
KASALLIKLARI;
1.ZOTILJAM
2.HALTASIMON PLEVRIT
3 ATELAKTAZ
4 SIRROZ
5 O'SMA

58. 
    Sharsimon soyalanishga kiradigan kasalliklar
    

шарсимон, юмалоқ, ярим доира ва овал шаклида бўлса, шарсимон синдром ҳисобланади. Улар битта ёки кўп, катталиги 1-1,5 см ва ундан каттароқ бўлади .

Патологик жараен ўпка ичида ва ундан ташқарида бўлиши мумкин. Ўпка ичидагига яллиғланиш жараёни, ўсма ва суюқлиги
бор қисталар; ўпкадан ташқаридагига - кўкрак девори, плевра, кўкс оралиғи, диафрагма тагидаги жараёнлар киради. У ердан қоронғиланиш ярим доира шаклида ўпка майдонига чиқиб туради. KASALLIKLARI;
EXINOKOKK KISTASI.
Yumalok, chegarali tekis, gomogen, o’lchami 1-20 sm (katta bo’lishi хos), atrof to’qimalarda o’zgarishlar yo’q. Bir nechta bo’lishi (25%), devori ohaklanishi (1%) mumkin.
TUBERKULOMA
O’pkaning yuqori maydonida (2, 6 segmentlarda), atrofida shu, boshqa o’pkada qo’shimcha o’choqli o’zgarishlar, chegarali aniq tekis/notekis, o’lchamlari 4 sm gacha, struktura nogomogen – kalsinatlar va yorug’lanish (chetida) uchastkalar, 2-3 ta bo’lishi mumkin. Ildizga yo’l simptomi.
Markaziy rak O’sma ko’rinmasligi mumkin, lekin o’pkada bronх obstruksiyasi tufayli o’pkada gipoventilyasiya, giperventilyasiya, atelektaz belgilari ko’rinadi. Tongi oftob simptomi – ildiz zichlashadi, kengayadi, gomogenlashadi, chegaralari noaniq (oftob shaklida), limfadenopatiya, obstruktiv pnevmonit, o’pka infarkti, plevrit.